Monoxromatorlarning vazifasi to’lqin uzunliklarining
monoxromatik
yoki tor diapozonning o’ziga xos to’lqin uzunligini ajratib probaga yuborishdir.
Ham ko’zga ko’rinadigan va ham ultrabinafsha nurlanishining spektral
parchalanishi chiziqli zamonaviy diffraktsion panjarali
apparatlar yordamida
amalga oshiriladi.
Ular ilgari ishlatilgan prizmalarga qaraganda yuqori piksellar soniga ega,
shuningdek, past narx bilan ajralib turadi. Ko’zga ko’rinadigan va ultrabinafsha
rangli distribyutor panjaralari 1200-1500 chiziq / mm ni tashkil qiladi.
Ular ko’chma bazaga o’rnatilgan, bu esa ulardagi yorug’lik chiroqqa
nisbatan qafasni harakatga keltiradigan dvigatel bilan jihozlangan.
Bunday usul
qafasning joylashgan joyiga qarab, ishni faqat ma’lum bir to’lqin bo’yi λ
bilan
ajratish imkonini beradi, bu to’lqinli nur esa chiqib ketish chizig’idan
namuna
qo’yilgan qafasga boradi.
Kyuvetkalar. Ko’rinadigan va ultrabinafsha rangli spektrlarning
spektroskopiyasida faqat suyuqlik
namunalari tahlil qilinadi, ikkinchisi maxsus
idishlar - kyuvetkalar talab qiladi (3.16 rasm). Ular tadqiq qilingan to’lqin bo’yi
diapazonida radiatsiyaviy ta’sirlamaydigan materiallardan tayyorlangan.
Polimer materiallardan va shishalardan tayyorlangan kyuvetkalar to’lqin
uzunligi diapazoni λ > 350 nm (ko’rinadigan diapazoni) da ishlatilishi mumkin.
Kvarts kyuvetkalari UB diapazonida (λ = 200-400 nm) qo’llanilishi kerak,
chunki an’anaviy oyna yoki organik polimerlarda o’z ichki assimilyatsiya qilish
darajasi juda yuqori.
Maxsus polimer kyuvetalarni λ = 220 nm dan oshiq to’lqin
uzunligi
oralig’idagi foydalanish mumkin
3.16 Rasm. Kyuvetkalar, nur detektorlari: fotoelementlar va fotodiodlar.
Kyuvetkalar optik instrument tizimining ajralmas qismidir va juda
ehtiyotkorlik bilan ishlashni talab qiladi (instrument tizimining boshqa elementlari
kabi).
Odatda tahlil etilayotgan moddaga o’ziga
mos keladigan erituvchida
eritiladi. Ko’zda tutilgan va intervallarni spektroskopiyasida ishlatiladigan
erituvchilar quyidagi talablarga javob berishi kerak.
- Zarrachalar tomonidan nur tarqalishining xalaqit beradigan moddalar yo’q;
- O’lchash diapazonida juda ko’p nur yutmasligi.
Afsuski, ko’pchilik erituvchilar qisqa to’lqinli UB-nurlanishda radiatsiyani
kuchli yutadi.
Jadvalda sanab o’tilgan erituvchilardan radiatsiya to’lqinlari
uchun
muayyan chegara qiymatidan pastda foydalanib bo’lmaydi, chunki chegaralardan
tashqarida ular juda kuchli o’ziga assimilyatsiya qilish xossasiga ega.
