Nazorat uchun savollar 1. Transport logistikasining funksiyalari mohiyatini tushuntirib bering. 2. Transport vositalarining qanday tanlash omillarini bilasiz? 3. Transport tushunchasi va uning turlarini izohlab bering. 4. Yuklarni tashish jarayoni va uning asosiy tamoyillari nimalardan iborat? 5. Transport turlarini tanlash texnologiyasini tushuntirib bering. 6. «KANBAN» tizimiga yondashish mohiyati nimadan iborat? 7. «Aniq va o ‘z vaqtida» tizimiga yondashish mohiyati nimadan iborat? 8. Transport tariflari tarkibiga nimalar kiradi? 9. Xalqaro transport koridorlari qanday huquqiy me ’yoriy hujjatlar bilan belgilanadi? 10. Yuklar tranzitining qonuniy asosi nimalardan iborat?
VII BOB. LOGISTIKA TIZIMLARIDA ZAXIRALARNI BOSHQARISH Reja: 1. Zaxiralar turlari. 2. Zaxiralarni boshqarish tizimida xarajatlar. 3. Zaxiralarni nazorat qiiish tizimlari. 4. Zaxiralarni boshqarish strategiyalari va tovar siyosati. 5 . Zaxiralarni aniqlash usullari va optimallashtirish. 7.1. Zaxiralar turlari Moddiy zaxira tushunchasi. Moddiy zaxiralar — bu ishlab
chiqarish jarayoniga yoki shaxsiy iste’molga kirishini kutayotgan
xomashyo, materiallar, yig‘uvchi qismlar, tayyor mahsulot va
boshqa moddiy qiymatlardir.
Korxonada zaxiralarning asosiy qismini moddiy oqimning
texnologik qayta ishlanishining har xil bosqichlarida uning tarkibiga
kirib keladigan ishlab chiqarish predmetlari tashkil etadi.
Moddiy zaxiralarni tashkil etish sabablari.Korxonada zaxiralar
ikkita asosiy sabab bo'yicha tashkil etiladi:
1. Kelib tushishning hajm i bitta iste ’moi hajm iga mos
kelmasligi.
2. Material kelib tushishi bilan uning iste’moli orasida vaqt
o'zgarishlarining mavjudligi.
Xomashyo materiallarini yetkazib berish, ko‘p hollarda davriy
ravishda amalga oshiriladi, ulaming iste’moli, asosan, uzluksiz
bo‘ladi va kelib tushish vaqti bilan mos kelmaydi. H ar bir
korxonaning uzluksiz ishlashini ta ’minlash maqsadida xomashyo.
materiallar, yarimtayyor mahsulotlar, yoqilg‘i va boshqa resurs-
larning m a’lum turdagi zaxiralari tashkil etiladi. Zaxiralarni tashkil
etishga olib keladigan ba’zi bir boshqa sabablar ham mavjud. Bular
— narxiarning mavsumiy o‘zgarishi; yetkazib berishlaming qabul
qilingan grafigining buzilishi (kirib kelayotgan moddiy oqim
mtensivligining kutilmagan pasayishi); talabning o ‘zgarishi (chiqib
ketayotgan oqim intensivligining kutilmagan holda oshishi) va
boshqalar.
