Sportda texnik vositalar, trenajyorlar, trenirovka

• sportchi;
• sportchi-snaryad tizimi;
• sportchi-sportchi tizimi.
Jismoniy tarbiya va sport tizimidagi ta’limda texnik vositalar 
(TTV) deganda didaktikaning asosiy masalalarini hal etadigan va 
quyidagi pedagogik tamoyillar bo ‘yicha foydalaniladigan qurilma, 
moslama, trenajyor, trenirovka va uskunalari tushuniladi:
• boshqaruv masalalarida ustunlik tamoyili. Ushbu tamoyil 
texnik vositalar har doim ham yetarlicha ishonchli boimaganligi, 
shuningdek, sport-pedagogik amaliyotda ko‘p uchraydigan kutil- 
magan vaziyatlarda va zarur m a’lumotlar yetarlicha bo‘lmagan 
hollarda inson ko‘pincha murakkab masalalami hal etishga qodir 
ekanligi sababli murabbiy boshqaruv jarayonida vaziyatdan kelib 
chiqqan holda eng muhim va ustivor masalalami tanlab olishi va 
hal etishi kerakligi bilan bog‘liq;
• ma’lumotlar muhitini tartiblash tamoyili - sport trenirovkasi 
qatnashchilaridan keltiriladigan va boshqaruv ma’lumotlarining 
tezligi va hajmiga, murabbiy va ta’lim olayotgan sportchining 
o‘zaro munosabatlariga hamda ta ’limda texnik vositalarga mos 
keladigan ma’lumotlar almashinishi talab etadigan tartibdir;
• individuallashtirish tamoyili - texnik vositalarni boshqarish 
malaka va ko‘nikmalarini o ‘zlashtirishda har bir murabbiy va 
sportchining imkoniyatlarini hisobga olish zarurligini ifodalaydi;
• anglash faolligi tamoyili. TTV bilan ishlashda murabbiy 
va sportchilaming yangi bilimlami egallash, yangi qurilmalami 
o‘rganishga, o‘z ishiga ijodiy yondashish, ixtirochilik va 
loyihachilikka intiluvchanlik qobiliyatlari va imkoniyatlari bilan 
bogiiq;
• funksiyalar o‘mini qoplash tamoyili - TTVdan foydalanish 
murabbiy imkoniyatlarini m a’ lum tartibda to‘ ldirish yoki zaxirada 
saqlash zarurati bilan bog‘liq;
• tizimli funksiyalash tamoyili - murabbiy ishining sifati 
va TTV differensiallashganlik darajasi ixtiyoriy holda emas, 
balki tizimli, yagona butunligicha umumlashgan ko‘rsatkichlar 
bo‘yicha baholanishi;
180

• 
nazorat qilinuvchi parametrlami minimumlashtirish tamoyili. 
Asosiy parametrlaming minimal sonli bo‘lishiga erishish zarurligi, 
chunki bu boshqarishning aniqligi va ishonchliligini oshiradi.
Yuqorida zikr etilgan tamoyillar hozirgi zamon pedagogi- 
kasining umumiy didaktik tamoyillarining ajralmas bir qismi 
hisoblanadi.
Trenirovka qurilmalari - bu, trenirovka jarayonidagi aniq lokal 
masalalami yechishga xizmat qiladigan texnik vositalardir.
Sport anjomlari - bu, musobaqa qoidalari bilan belgilanadigan 
vositalar.
Trenirovka jarayonida bajaradigan funksiyasiga qarab texnik 
vositalar sifatida trenajyorlar yoki avtomatlashgan boshqaruv 
tizimlari tanlanishi mumkin.
Trenajyor-bu, atrof-muhit va shart-sharoitlamingtabiiy holida 
trenirovka va musobaqa faoliyatini imitatsiya qilish imkonini 
beradigan texnik vositalardir, ya’ni, ta’lim olayotganlaming 
kelajakdagi real faoliyatining u yoki bu sharoitlarini modellash- 
tirishga yordam beradigan qurilma va moslamalardir.

Download 4,09 Mb.