www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2022
10
faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshiruvchi Oʻzbekiston Respublikasi
norezidentlari boʻlgan yuridik shaxslar, chet el yuridik shaxslarining vakolatxonalari va
filiallari hisoblanadi. Ijtimoiy soliqni soliq solish obyekti boʻlib ish beruvchining xodimlar
mehnatiga haq toʻlashga
doir xarajatlari, soliqqa tortiladigan bazasi soliqni hisoblab
chiqarish uchun Soliq kodeksning371-“Mehnatga haq toʻlash tarzidagi daromadlar”
moddasiga muvofiq toʻlanadigan xarajatlar summasi sifatida aniqlanadi.
Korxonalarda mehnatga haq toʻlash koʻrinishidagi xarajatlar korxonaning qaysi
xarajatlar guruhiga kiritilsa (ishlab chiqarish, boshqaruv,
yordamchi ishlab chiqarish,
umumishlab chiqarish va boshqalar), ijtimoiy soliq summasi ham mazkur xarajat tarkibiga
kiritiladi. Avtomobil transporti korxonalarining boshqauv xarajatlarida va koʻrsatilgan
xizmatlar tannarxida ijtimoiy soliq summasi ham oʻz aksini topadi.
Mamlakatimizda keyingi davlarda xizmatlar sohasini rivojlantirish, jumladan,
avtomobil transportida yoʻlovchi va yuklarni tashish xizmatlari koʻrsatishni yanada
rivojlantirish, xizmat koʻrsatish sifatini oshirish va sogʻlom raqobat muhitini yaratish
maqsadida bir qator me’yoriy xujjatlar qabul qilindi.
Jumladan, Oʻzbekiston Respublikasi
Prezidentining 2022 yil 27 yanvardagi “Xizmatlar sohasini rivojlantirishga oid qoʻshimcha
chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi PQ-104-sonli qaroriga asosan 2022 yil 1 apreldan 2025 yil 1
yanvarga qadar chakana savdo va umumiy ovqatlanish, mehmonxona (joylashtirish)
xizmatlari, avtotransportda yoʻlovchi va yuk tashish, transport vositalarini ta’mirlash va
ularga texnik xizmat koʻrsatish, kompyuter xizmatlari, maishiy texnikani ta’mirlash, agro va
veterinariya xizmatlarini koʻrsatuvchi hamda koʻngilochar maskanlarda xizmatlar
koʻrsatuvchi tadbirkorlik subyektlari uchun ijtimoiy soliq stavkasini (amaldagi 12 foiz
oʻrniga) 1 foiz etib belgilandi.
Ijtimoiy soliq stavkasini 12 foizdan 1
foizga kamaytirilishi, avtomobil transporti
korxonalarining umumiy xarajatlari summasini, shuningdek, koʻrsatilgan xizmatlar
tannarxini kamayishiga olib keldi. Natijada ijtimoiy soliqni toʻlashdan tejalgan mablagʻlarni
korxonaning moddiy
texnika bazasini kengaytirish, yangi va zamonaviy transport
vositalari, mazkur yoʻnalishga zarur boʻlgan uskunalar sotib olish imkoniyati yaratildi.
Ijtimoiy soliq summasinini 2022 yilning yanvar oyida va soliq stavkasi kamaytirilgan
aprel oyidagi oʻzgarishini Fargʻona shahrida aholiga yoʻlovchilarni tashish xizmatlarini
koʻrsatuvchi mas’uliyati cheklangan jamiyat misolida tahlil qilinganda 2022 yilni yanvar
oyiga nisbatan 2022 yilning aprel oyida 34593,2 ming soʻmga korxona xarajatlari
kamayganligini va shuncha miqdordagi mablagʻ korxona
ixtiyorida qolganligini
aniqlashimiz mumkin (2-jadval).
