|
Tariyx fakulteti
|
| bet | 123/154 | | Sana | 25.12.2023 | | Hajmi | 111,08 Mb. | | #128134 |
Bog'liq O.A.ARXEOLOGIYASI OMK-2022Gaur qala. Xojeli qalasınan 4-5 km qubla batısta jaylasqan. Qala eki qatar korǵanis diywallari menen oralǵan. Qalanın maydanı 8 ga diywal sırtında ken, jerin orǵan izi saylanǵan qala b.e.sh IV-III ásirlerde salinǵan I-III ásirlerde qalada tirishilik dauam etken qalanın shıǵıs tárepinde I-IV ásirlerge tiyisli qala qábirstanı saklanǵan qábirde marxumlardı, Verdushtimik dinin dasturi boyinsha ólgen adamlardıń suyeklerin ossudariya ıdıslarǵa salıp ekinshi ret jerlegen.
Gyaur qala delta boyında jaylaskan shegararyaga korǵanı xizmetin atkarǵan qalaǵa kiriu dáruazası shıǵıs diywalı ortasında jaylasıp qala ishinde pandus arqalı kóterilip kirgen.
Tokqala. Nókisten 14 km arqa batısta jaylaskan. Ulıwma maydani 8 ga Bul, estelikti 1948 jılı S.P. Tolstov izertledi 1959-1961-jılları argeolı A.V. Gudkova dawam etti. Tok qala eki kabat korǵan diwallar menen oralǵan diywallari yarım dóngelek minaralar menen bekkemlengen qala múyeshindegi minaralar karlıǵash kustın kuyrıǵına uksaydı minalardın eni 6 m olar bir birine 28 m kashıklıkta jaylaskan. Diywallar paxsa platforma ústine salınǵan. Platforma biyikligi 1,2-1,5m qala b.e.sh IV-III ásirlerde salınǵan qalada tirishilik I-IV ásirlerde dawam etken. Tok qala Ámiwdáryaaniń daltasının on jaǵasında jaylasıp shegaradaǵı qorǵan qala wazıypasın atkarǵan.
Ulken Aybuyir Shomanaydan 41 km arqa batista jaylaskan. Estelik 1946 jılı Xorezm arxeologiyalık ekspediciyası tárepinen tekserildi. 1976-1979 jılları estelikti izertlew qaraqalpaq arxeologı tárepinen dawam etti. Estelik b.e.sh. IV eramizdıń IV ásirlerine tuwra keledi. Ulıuma maydanı 10 ga. Estelik tórt muyeshlikke jakın bolıp, onın diywalları 0,5-6,1 m biyiklikte saklanǵan. Qalaǵa kiriw dárwazası batıs diywal ortasinda jaylaskan ol júdá jaksı kurlıs penen bekkemlengen. Dárwazadaǵı kurlıs diywaldan 17 m sırtka shıǵıp turadı.
Qalalanın mádeniy katlamlınan b.e.sh IV-III ásirlerge tiyisli aramey háripinde jazılǵan eski Xorezmshe jazıw tabıldı. Qalanın orayinda ot ibadatxanası ashılıp izertlendi.
Xazarasp. Xorezmniń shep tárepinde jaylaskan áiyemgi Xorezmniń ulken qalalarının biri Xozarasp boladı qalanın maydanı 440-320 m qala eki katar korǵanıw diywalları menen oralǵan. Sırtkı diywalı qalıńlıǵı 1,82-2 m ishki diywalı 2 m. Qalanın sırtkı diywalları tórt muyeshli minarlar menen bekkemlengen qala b.e.sh VI-II ásirlerde salınǵan.
Koparas. Bul estelik Túyemoyın suw saklaǵısh janında jaylaskan qala tórt muyeshli formada kurılǵan, ulıuma maydanı 120-105 m. Qala biyik kalıń diywal menen oralǵan. Diywalları yarım dóngelek minaralar menen bekkemlengen estelik b.e.sh IV-III ásirlerge tiysli.
Koprasqa onsha uzak emes jerde shıǵıs tárepte Elxaras esteligi jaylaskan. Onda 1976 -1981 jılları izertleu jumisların alıp barǵan L.MLevinanın pikirinshe qala antik dáwirde ot ibatxanası xızmetin atkarǵan.
Góne qala esteligi. Xorezm oblastı Koshkópir rayonı jerinde jaylaskan. Estelik 1973- jılı izertlenedi. Saqlanip qalınǵan maydanı 0,71 ga. Qalanıń korǵanıw diywalları tórt múyeshli formaǵa iye. Qala b.e.sh IV-II ásirlerde salınǵan, keyinshelik awıl xojalıǵı jumısları alıp barǵanda buzılǵan.
|
| |
