|
Tariyx fakulteti
|
| bet | 124/154 | | Sana | 25.12.2023 | | Hajmi | 111,08 Mb. | | #128134 |
Bog'liq O.A.ARXEOLOGIYASI OMK-2022Voenǵan esteligi. Xorezmniń Shavat rayonındaǵı Manax awılınan 1,5 km qublada jaylsaqan. Estelik eki bólimnen turadı. Qalanıń shıǵıs bólegi, eramızdıń I-IV ásirge tiyisli. Voenǵan, eki qatar diywallar menen oraladı. Qala, áyyemgi dáwirden baslap, sawda hám mádeniyat orayı bolǵan. Orta ásirlerde Ardaxushmisan atı menen belgili bolǵan.
Qalajik qalası. Baǵatdan 17 km qublada jaylasqan. qala tuwrı emes tórt muyeshlik formaǵa iye. Diywalları eki qatar bolıp razmeri 40-43 x 43-46 x 9-13 sm qam gerbishlerden órilgen. Ishki diywal qalıńlıǵı 1.5 m, sırtqı diywalı 2 m. Diywallarda miparlar ushıraspaydı. Janbas qala diywallarına uqsas. Sırtqı diywalda 1-1,5 m bir-birinen qashıqlıqta ush múyeshli atqıshlar ornı jaylasqan. Qala b.e.sh. IV-II ásirlerde salınǵan.
Kat (Qıyat) qalası. Shavot rayonı Qıyat awılında jaylasqan. Rejelestirip salınǵan, tórt múyeshli formaǵa iye. Maydanı 7,6 ga qala dárwazası arqa – batıs tárepinde jaylasqan. Diywalın aylana qándek ótken. Qalada turmıs b.e.sh. IV-II ásirlerde payda bolsada, waqtı-waqtı menen toqtap, XVII ásirge shekem dauam etken.
Topıraq qala. Shavot rayonı, Anvar Monax awılı jerinde jaylasqan. Estelik 1958, 1960-1979 jılları qazıp izertlendi. Topıraq qala sheńber tárizli formaǵa iye, diametri 260 m, ulıwma maydanı 4 ga. Qala eki katar diywallar menen oralǵan. Diywal sırtında yarım dóńgelek minarlar bar, olardıń sanı 24. Diywaldıń sırtınan 33-42 m qándek ótken. Qalanıń qurılısı hám rawajlanıwı b.e.sh. IV-II ásirlerge tuwra keledi. Dóńgelek qala, quyashtıń kórinisin esletedi. Qalanıń mádeniy qatlamınan b.e.sh. III-II ásirlerge tiyisli bası adam, denesi ógiz, qospalı maqluqtıń xáykeli hám onıń janında attıń músini tabıldı.
Topiraq qala. Xiyuadan 17 km arqa- batısta jaylasqan. Qala tuurı tórt muyeshli formada. Onıń maydanı 167 x 170 m. Qala eki qatar qorǵanıw diywalları menen oralǵan. Diywallar ortasında dálizi bar. Sırtqı diywallardaǵı minarlar, diywaldan 5,2 m sırtqa shıǵıp turadı. Minaranıń eni 7 m. Bul estelik b.e.sh. IV-III ásirlerde salınǵan.
Xiywa. Antik dáwirdegi Xaykanik (Paluan jap) suuǵarıu sistemasındaǵı, diyxanshılıq orayı. Ichan qala Xiywa qalası boladı. Qala eki bólimnen turadı. Ishan qala (ishki qala ) hám Dishan qala (sırtqı qala ). Ishan qalanıń maydanı 26 ga. Ishan qala turı tórt muyeshli formaǵa iye bolıp, qala eki qatar diywallar menen oralǵan. Qalanıń muyeshleri kvadrat formada. Minarlarǵa iye bolsa, diywaldıń sırtınan tórt muyeshli minarlar menen bekkemlengen. Qala tórt dáruazaǵa iye bolǵan. Qalanıń mádeniy qatlamları 6- 13 m quraydı. Eń tómengi mádeniy qatlamlar b.e.sh. IV-II ásirlerge, tura keledi. Al, I-IV ásirlerde qalada qurılıs isleri dawam etken.
|
| |
