AMALGA OSHIRISH USULI:
Tayanch kompetensiyalar:
Kommunikativ kompetensiya
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi
Shaxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
Umummadaniy kompetensiyasi
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi
Fanga oid kompetensiyalar:
1._____________________________ _______
2._____________________________ _______
3._____________________________ _______
|
Amalga oshirish usullari:
Mal‘umotnoma, darslik,
lug‘at, jadval, ensiklopediya,
internetdan mavzuga oid axbo-rotni ola bilish interaktiv testlar,
didaktik materiallar b/n ishlash
Nutqda matematik terminlarni savodli qo‘llay olish.
Guruhlarda va juftliklarda ishlash.
|
DARS JARAYONI VA UNING BOSQICHLARI
|
ISHNING NOMI
|
BAJARILADIGAN ISH MAZMUNI
|
VAQT
|
1-bosqich: Tashkiliy qism
|
Salomlashish. Davomatni aniqlash. Ma’naviyat daqiqasi.
|
3 min
|
2-bosqich: Refleksiya. Extiyojlarni aniqlash.
|
Mavzuga ta’luqli lig’atlar.
|
6 min
|
3-bosqich: Yangi mavzu bayoni
|
Amaliy va nazariy tushuntirish, Test savollari. Slayd.
|
20 min
|
4-bosqich: Mustahkamlash
|
“Aqliy hujum”
|
11 min
|
5-bosqich: Baholash.
Dars yakuni.
|
Darsga faol qatnashgan o’quvchilarni rag’batlantirish
|
3 min
|
6-bosqich: Uyga vazifa
|
Nazariy ma’lumotlarni yodlab, amaliy topshiriqlarni mustaqil bajarish
|
2 min
|
Mavzu: Mаhsulоt ishlаb chiqаrishni nаzоrаt qilish, o‘lchаsh vа
tаqqоslаsh tехnоlоgiyasi.
Darsning maqsadi:
Ta‘limiy maqsad: O‘quvchilarga mаhsulоt ishlаb chiqаrishni nаzоrаt qilish, o‘lchаsh vа tаqqоslаsh tехnоlоgiyasi haqida ma’lumotlar berish.
Tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarni tozalikka, mehnatsevarlikka o‘rgatish. Turmushdagi ehtiyojlar va ulardan foydalanishni tushuntirish. Texnika xavfsizligi qoidalari, ish o‘rnini tashkil qilish qonun qoidalarini tushuntirish, sanitariya gigiyena talablariga to‘liq rioya etishni o‘rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilar tasavvurida mаhsulоt ishlаb chiqаrishni nаzоrаt qilish, o‘lchаsh vа tаqqоslаsh tехnоlоgiyasi haqida bilim, ko‘nikma va malakalarni hosil qilish.
Dars turi: Bilimlarni mustahkamlovchi. Yangi bilim beruvchi.
Dars uslubi: Tushuntirish, suxbat, tezkor savol – javob, amaliy mustaqil ishlar bajarish, munozara, ko‘rgazmali va boshqalar.
Dars metodi: guruhlarda ishlash, “Aqliy hujum”, “Kim epchil-u, kim chaqqon”, “Klaster”, “B/B/B” metodlaridan foydalaniladi.
Darsda jihozi: pazandachilik o‘quv xonasi, tikuvchilik ish qurollari va jixozlari, rasm va tarqatma materiallar, o‘quv qurollari, elekron materiallar, test materiallari.
Darsning borishi:
Tashkiliy qism:
Salomlashish
Davomatni aniqlash
Darsga tayyorgarlik ko‘rish
O‘quvchilar diqqatini darsga qaratish.
Uyga vazifani so‘rash:
Savol – javob o‘tkazish
Topshiriqlarni tekshirish
Yangi mavzu bayoni:
Davlat milliy iqtisodiyotni tartibga solishda quyidagi usullardan foydalaniladi:
1. Bevosita ta’sir qilish usullari;
2. Bilvosita ta’sir qilish usullari;
3. Tashqi iqtisodiy usullar.
Davlat iqtisodiyotni bevosita tartibga solishda ma’muriy vositalardan foydalanadi. Ma’muriy vositalar davlat hokimiyati kuchiga tayanadi va taqiqlash, ruxsat berish va majbur qilish kabi tadbirlarni o‘z ichiga oladi. Davlat o‘zining byudjet siyosati orqali iqtisodiyotni tartibga solib boradi. Byudjetning daromadlar va harajatlar qismini o‘zgartirib boradi. Davlat harajatlarini qoplash uchun moliyaviy mablag‘larning jalb qilishning eng asosiy galdagi soliqlardan foydalanadi. Soliqlar yordamida davlat tomonidan tartibga solish tanlangan soliq tizimiga, soliq stavkasi darajasiga hamda soliq turlari va soliq to‘lashda beriladigan imtiyozlarga bog‘liq bo‘ladi. Milliy iqtisodiyotni tartibga solish tashqi iqtisodiy usullar yordamida ham amalga oshiriladi. Bunda maxsus vosita va dastaklar orqali mamlakatning tashqi dunyo bilan amalga oshiriladigan xo‘jalik aloqalariga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Xullas, respublikadagi ishlab chiqarish korxonalarida mahsulot ishlab chiqarish davlat tomonidan o‘z vaqtida nazorat qilib turiladi. Bu esa aholini tovar buyumlarga bo‘lgan ehtiyojini qondirish bilan birga o‘z ishiga bo‘lgan munosabatini ham nazoratga olishini ko‘rsatadi.
Asosiy ishlab chiqarish sexlariga: tajriba, tayyorlov, bichish, tikish va pardozlash tsexlari kiradi. Korxonaning asosiy ishlab chiqarish tsexlari uchun bug‘, issiq suv, elektr energiya, extiyoj qism, asbob-uskuna va moslamalar bilan ta’minlash, mashinalarni uzluksiz ishlash uchun ta’mirlash ishlarini yordamchi ishlab chiqarish sexlarida amalga oshiradi.
Yangi mavzuni mustahkamlash.
Mustahkamlash uchun savollar:
1. Respublikadagi ishlab chiqarish korxonalarida iqtisodiyotni tartibga solish uchun nimalarni nazarda tutadi?
2. Ishlab chiqarishni nazorat qilishning asosiy maqsadini aytib bering.
3. Ishlab chiqarishni nazorat qilishda qanday vazifalar amalga oshiriladi?
4. Davlat milliy iqtisodiyotni tartibga solishda qanday usullardan foydalaniladi?
Darsni yakunlash va o‘quvchilarni baholash. Kasbga yo‘llash xonasini tartibga keltirish.
Uyga vazifani e’lon qilish: mavzu bo‘yicha berilgan barcha ma’lumotlarni o‘qib-o‘rganib kelish.
Tartib raqam
|
Sinf
|
Sana
|
O‘TIBDO‘
(Imzo)
|
1
|
|
|
______________
|
2
|
|
|
3
|
|
|
4
|
|
|
5
|
|
|
DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI
MAVZU: ОLINАDIGАN DАRОMАD VА UNI TАQSIMLАSH QОIDАLАRI.
TAYANCH SO’ZLAR: GIGIYENA, TIKUV MASHINASI, XAVFSIZLIK QOIDALARI, JIHOZLAR.
|
MAVZUNING QISQACHA TA’RIFI:
Amaliy, nazariy o’rganish va amalda qo’llay bilish, Qoidalar, atamalar, tushunchalarni yodlash
|
O’QUV JARAYONINI AMALGA OSHIRISH TEXNOLOGIYASI:
Metod: interfaol.
Shakl: nazariy, amaliy.
Vositalar:Tikuv mashinasi va qurollari, o’lchov asboblari, kompyuter, proektor, ekran, plakat, tarqatma material, test savollari.
Baholash: reyting ball.
|
DARS AMALIYOTINING MAQSAD VA VAZIFALARI:
|
MAQSADLAR:
Ta’limiy: Mavzuni o’rgatish; dars jarayonida o’rganganlaridan foydalanib, mustaqil amalda bajarish ko’nikmasini hosil qilish.
Tarbiyaviy: Mavzu davomida o’quvchi fanga qiziqishini oshirish; boshqa fanga va hayotga bog’lash; ma’naviy, estetik tarbiya berish.
Rivojlantiruvchi: Mavzu orqali kasbga yo’naltirish. Test bilan ishlash ko’nikmasini hosil qilish; erkin fikrlashga o’rgatish.
|
SHAKLLANTIRILAYOTGAN KOMPETENSIYALAR VA
AMALGA OSHIRISH USULI:
Tayanch kompetensiyalar:
Kommunikativ kompetensiya
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi
Shaxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
Umummadaniy kompetensiyasi
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi
Fanga oid kompetensiyalar:
1._____________________________ _______
2._____________________________ _______
3._____________________________ _______
|
Amalga oshirish usullari:
Mal‘umotnoma, darslik,
lug‘at, jadval, ensiklopediya,
internetdan mavzuga oid axbo-rotni ola bilish interaktiv testlar,
didaktik materiallar b/n ishlash
Nutqda matematik terminlarni savodli qo‘llay olish.
Guruhlarda va juftliklarda ishlash.
|
DARS JARAYONI VA UNING BOSQICHLARI
|
ISHNING NOMI
|
BAJARILADIGAN ISH MAZMUNI
|
VAQT
|
1-bosqich: Tashkiliy qism
|
Salomlashish. Davomatni aniqlash. Ma’naviyat daqiqasi.
|
3 min
|
2-bosqich: Refleksiya. Extiyojlarni aniqlash.
|
Mavzuga ta’luqli lig’atlar.
|
6 min
|
3-bosqich: Yangi mavzu bayoni
|
Amaliy va nazariy tushuntirish, Test savollari. Slayd.
|
20 min
|
4-bosqich: Mustahkamlash
|
“Aqliy hujum”
|
11 min
|
5-bosqich: Baholash.
Dars yakuni.
|
Darsga faol qatnashgan o’quvchilarni rag’batlantirish
|
3 min
|
6-bosqich: Uyga vazifa
|
Nazariy ma’lumotlarni yodlab, amaliy topshiriqlarni mustaqil bajarish
|
2 min
|
Mavzu: Оlinаdigаn dаrоmаd vа uni tаqsimlаsh qоidаlаri.
Darsning maqsadi:
Ta‘limiy maqsad: O‘quvchilarga olinаdigаn dаrоmаd vа uni tаqsimlаsh qоidаlаri haqida ma’lumotlar berish.
Tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarni tozalikka, mehnatsevarlikka o‘rgatish. Turmushdagi ehtiyojlar va ulardan foydalanishni tushuntirish. Texnika xavfsizligi qoidalari, ish o‘rnini tashkil qilish qonun qoidalarini tushuntirish, sanitariya gigiyena talablariga to‘liq rioya etishni o‘rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilar tasavvurida olinаdigаn dаrоmаd vа uni tаqsimlаsh qоidаlаri haqida bilim, ko‘nikma va malakalarni hosil qilish.
Dars turi: Bilimlarni mustahkamlovchi. Yangi bilim beruvchi.
Dars uslubi: Tushuntirish, suxbat, tezkor savol – javob, amaliy mustaqil ishlar bajarish, munozara, ko‘rgazmali va boshqalar.
Dars metodi: guruhlarda ishlash, “Aqliy hujum”, “Kim epchil-u, kim chaqqon”, “Klaster”, “B/B/B” metodlaridan foydalaniladi.
Darsda jihozi: pazandachilik o‘quv xonasi, tikuvchilik ish qurollari va jixozlari, rasm va tarqatma materiallar, o‘quv qurollari, elekron materiallar, test materiallari.
Darsning borishi:
Tashkiliy qism:
Salomlashish
Davomatni aniqlash
Darsga tayyorgarlik ko‘rish
O‘quvchilar diqqatini darsga qaratish.
Uyga vazifani so‘rash:
Savol – javob o‘tkazish
Topshiriqlarni tekshirish
Yangi mavzu bayoni:
Ma’lumki har qanday korxona (firma) tovar yaratadi, xizmat ko‘rsatadi. Maqsad o‘z faoliyatidan yuqori daromad, foyda olishga intilishdir. Bunga erishishi natijasida resurslar sotib oladi. Demak, ma’lum miqdorda sarf harajat qiladi. Korxonaning faoliyati doiraviy aylanishda bo‘ladi, ishlab chiqarish uchun sotib oladi, keyin sotadi, yana sotib oladi. Korxonaning iqtisodiy resurslar sotib olish uchun qilgan sarfi ishlab chiqarish harajatlari deb ataladi. Demak, tovarni ishlab chiqarish va uni sotish uchun sarf harajatlar bo‘ladi. Ishlab chiqarish sarf -haraj atlari – bu tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va ularni iste’molchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflar yig‘indisi tushuniladi. Harajatlar tarkibiga xomashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilg‘i, energiya, asosiy ishlab chiqarish qurollari amortizatsiyasi, ish haqi, ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar, foiz to‘lovlari va hokazolar. Ishlab chiqarishga qilingan barcha sarf harajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxini tashkil etadi. Ishlab chiqarish harajatlari ikkiga bo‘linadi:
1. Bevosita ishlab chiqarish harajatlari, ya’ni xomashyo harajati, yoqilgi va moylash materiallariga harajatlar, amortizatsiya harajati, ish haqi harajati.
2. Muomala harajatlari, ya’ni qo‘shimcha muomola harajatlari, sof muomala harajatlari.
Tovarlarni o‘rash, qadoqlash, saqlash, transportga ortish, tashish, saqlash harajatlari qo‘shimcha muomala harajatlarini tashkil etadi. Iste’molchilarning talabini o‘rganish (marketing), reklamalar, sotuvchilarga haq to‘lash – sof muomala harajatlarini tashkil etadi. Korxona o‘z qo‘lidagi mablag‘larini ishlab chiqarishga sarflamay anka qoyishi, unga aktsiya sotib olishi, o‘z ixtiyoridagi bino, inshoat, stanoklarini sotish yoki ijaraga berishi mumkin. Lekin korxona o‘z faoliyatini davom ettirishi va daromad olishi uchun pul doimo harakatda bo‘ladi. korxonaning harajatlari tashqi va ichki bo‘ladi. Tashqi harajatlarga – ishchi kuchi, xomashyo, transport, aloqa xizmati, energiya haqi, bank tijorat xizmatlari uchun qilingan harajatlar kiradi. Ichki harajatlarga korxona ixtiyoridagi bino-inshoat amortizatsiyalari, mashina uskuna amortizatsiyasi, ijara haqi, qarz pul mablag‘lari, meyoridagi foyda va boshqalar kiradi. Korxonada ishlab chiqarilgan, yaratilgan ichki milliy mahsulotni, shuni yaratishda ishtirok etgan xodimlarning sarf qilgan mehnatning miqdori va sifatiga qarab hamda mehnat unumdorligining o‘sishiga qarab harajatlarning taqsimlanadigan qismi ish haqi hisoblanadi. Ish haqi – ishchi va xizmatchilar mehnatining miqdori, sifati va unumdorligiga qarab, milliy mahsulotdan beriladigan ulushining puldagi ifodasidir. Ishbay va vaqtbay ish haqi turlari bor. Ishbay ish haqi ishchining ishlab chiqargan mahsulot miqdori va sifati yoki bajargan ishining hajmiga qarab beriladigan ish haqidir. Vaqtbay ish haqi – bu xodimlarning malakasi, mehnatining sifati va ishlagan vaqtiga qarab to‘lanadigan ish haqidir.
Yangi mavzuni mustahkamlash.
Mustahkamlash uchun savollar:
1. Nima maqsadda ishlab chiqarish korxonasining tovarlar yaratadi?
2. Korxonaning ishlab chiqarish sarf-harajatlariga nimalar kiradi?
Darsni yakunlash va o‘quvchilarni baholash. Kasbga yo‘llash xonasini tartibga keltirish.
Uyga vazifani e’lon qilish: mavzu bo‘yicha berilgan barcha ma’lumotlarni o‘qib-o‘rganib kelish.
Tartib raqam
|
Sinf
|
Sana
|
O‘TIBDO‘
(Imzo)
|
1
|
|
|
______________
|
2
|
|
|
3
|
|
|
4
|
|
|
5
|
|
|
DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI
MAVZU: ISHLАB CHIQАRISH KОRХОNАSIDА MЕHNАTNI UNUMLI TАSHKIL ETISH, TЕJАMKОRLIK VА ISHBILАRMОNLIK АSОSLАRI.
TAYANCH SO’ZLAR: Gigiyena, tikuv mashinasi, xavfsizlik qoidalari, jihozlar.
|
MAVZUNING QISQACHA TA’RIFI:
Amaliy, nazariy o’rganish va amalda qo’llay bilish, Qoidalar, atamalar, tushunchalarni yodlash
|
O’QUV JARAYONINI AMALGA OSHIRISH TEXNOLOGIYASI:
Metod: interfaol.
Shakl: nazariy, amaliy.
Vositalar:Tikuv mashinasi va qurollari, o’lchov asboblari, kompyuter, proektor, ekran, plakat, tarqatma material, test savollari.
Baholash: reyting ball.
|
DARS AMALIYOTINING MAQSAD VA VAZIFALARI:
|
MAQSADLAR:
Ta’limiy: Mavzuni o’rgatish; dars jarayonida o’rganganlaridan foydalanib, mustaqil amalda bajarish ko’nikmasini hosil qilish.
Tarbiyaviy: Mavzu davomida o’quvchi fanga qiziqishini oshirish; boshqa fanga va hayotga bog’lash; ma’naviy, estetik tarbiya berish.
Rivojlantiruvchi: Mavzu orqali kasbga yo’naltirish. Test bilan ishlash ko’nikmasini hosil qilish; erkin fikrlashga o’rgatish.
|
SHAKLLANTIRILAYOTGAN KOMPETENSIYALAR VA
AMALGA OSHIRISH USULI:
Tayanch kompetensiyalar:
Kommunikativ kompetensiya
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi
Shaxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
Umummadaniy kompetensiyasi
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi
Fanga oid kompetensiyalar:
1._____________________________ _______
2._____________________________ _______
3._____________________________ _______
|
Amalga oshirish usullari:
Mal‘umotnoma, darslik,
lug‘at, jadval, ensiklopediya,
internetdan mavzuga oid axbo-rotni ola bilish interaktiv testlar,
didaktik materiallar b/n ishlash
Nutqda matematik terminlarni savodli qo‘llay olish.
Guruhlarda va juftliklarda ishlash.
|
DARS JARAYONI VA UNING BOSQICHLARI
|
ISHNING NOMI
|
BAJARILADIGAN ISH MAZMUNI
|
VAQT
|
1-bosqich: Tashkiliy qism
|
Salomlashish. Davomatni aniqlash. Ma’naviyat daqiqasi.
|
3 min
|
2-bosqich: Refleksiya. Extiyojlarni aniqlash.
|
Mavzuga ta’luqli lig’atlar.
|
6 min
|
3-bosqich: Yangi mavzu bayoni
|
Amaliy va nazariy tushuntirish, Test savollari. Slayd.
|
20 min
|
4-bosqich: Mustahkamlash
|
“Aqliy hujum”
|
11 min
|
5-bosqich: Baholash.
Dars yakuni.
|
Darsga faol qatnashgan o’quvchilarni rag’batlantirish
|
3 min
|
6-bosqich: Uyga vazifa
|
Nazariy ma’lumotlarni yodlab, amaliy topshiriqlarni mustaqil bajarish
|
2 min
|
|
