67
Multipleksorlar tolali WDM optik aloqa tizimlaridan tashqari,
shuningdek, tolali optik kuchaytirgichlarda, mahalliy tarmoqlarda
signallarni to‗lqin uzunligi bo‗yicha marshrutlash chog‗ida va boshqa
ayrim hollarda ham qo‗llaniladi.
Multipleksorlar yig‗iluvchi va ajratiluvchi optik signallar (kanallar)
soniga qarab ikki guruhga bo‗linadi [ 1 ] :
- to‗lqin uzunligi bo‗yicha kanallar orasidagi masofa 20 nm dan kam
bo‗lmagan bir necha (4 tagacha) spektral kanallarni birlashtiruvchi
multipleksorlar;
- spektral kanallar orasidagi masofa 0,4, . . . , 1,6 nm oraliqda yotgan
hamda 4 tadan ko‗p — 8 ta, 16 ta, 32 ta va undan ko‗p sondagi kanallarni
birlashtiruvchi multipleksorlar.
Hozirgi vaqtda qo‗llaniladigan spektr bo‗yicha zichlashtirilgan
(WDM) optik aloqa tizimlarida alohida kanallar orasidagi chastotaviy
oraliq 100 GGs (0,8 nm) ni tashkil etadigan optik multiplekslovchi va
demultplekslovchi qurilmalar eng keng qo‗llaniladi. So‗nggi yillarda
yaratilgan multiplekslovchi qurilmalar 50 Ggs va undan kichik chastotaviy
oraliqda joylashgan kanallarni uzatishni ta‘minlash imkonini beradi.
Zamonaviy multipleksorlar asosan yupqa pardali filtrlar va biroz kamroq
darajada to‗lqin uzatgichli difraksiya panjaralari matritsalari hamda bregg
panjaralari asosida tayyorlanadi. To‗lqin uzunligi bo‗yicha zichlashtirilgan
optik aloqa tizimlarida kanallar joylashuvi zichligini yanada oshirish,
multiplekslovchi
optik
quril-malarga
qo‗yiladigan
talablarning
qat‘iylashuvi jarayonida foydala-niladigan texnologiyalarning turi
o‗zgarishi mumkin.
