75
uzunliklarining ta‘sirlashuvida qimmat bo‗lmagan planar lazer diodlar
(PLC) ni ishlatish mumkin, bu tizim narxini sezilarli darajada kamaytiradi.
ONT OLT ma‘lumotlarini qabul qilib, ularni konvertlaydi va UNI (User
Network Interfaces) abonent interfeyslari orqali uzatadi.
Optik tarmoqlagich – bu optik nurlanish oqimini bir yo‗nalishda
taqsimlaydigan va teskari yo‗nalishda bir necha oqimlarni birlashtiradigan
passiv optik ko‗p qutblikdir. Umuman olganda tarmoqlagichda
M kirish va
N chiqish portlari bo‗lishi mumkin. PON tarmog‗ida ko‗pincha bitta kirish
portiga ega 1xN tarmoqlagichlar ishlatiladi.
O‗tkazuvchanlik qobiliyatiga kelsak, uni ikki varianti mavjud:
- birinchisi, ikkala yo‗nalishda ham ma‘lumotlarni
uzatish tezligi
155 Mbit/s bo‗lgan simmetrik trafiklarga mo‗ljallangan;
- ikkinchisi, assimetrik bo‗lib, abonentdan tarmoqqa ma‘lumotlarni
uzatish 155 Mbit/s, tarmoqdan abonentga esa 622 Mbit/s tezlikda amalga
oshadi.
Bunday
texnologiyalarni
qo‗llaganda
tarmoqlagichlar
(yoki
splitterlar) soni va kanal uzunligi, qo‗llaniladigan lazerga va optik toladagi
yo‗qotishga bog‗liq.
Bunday PON tarmog‗ining bitta segmenti, 20 km gacha bo‗lgan
radiusda 32 abonentni ta‘minlashi mumkin. Barcha abonent tugunlari
terminaldir, ya‘ni birorta tugun ishdan chiqsa yoki o‗chirilsa boshqasini
ishiga ta‘sir qilmaydi.
Har
bir abonent tuguni, oddiy xonadonga yoki bir necha yuz
abonentlarga ega bo‗lgan ofis binosidan iborat. Markaziy tugun PON ning
4 tagacha segmentini qo‗llashi mumkin. Axborotlarni uzatish va qabul
qilish uchun bir tola etarlidir.
PON arixtekturasining asosiy g‗oyasi o‗zining markaziy tuguni OLT
da bitta qabul qilib, uzatuvchi modulni qo‗llash va bu modul orqali
ko‗pgina abonent qurilmalari ONT ga axboratni
uzatish va ulardan qabul
qilishdan iborat. OLT ning bitta qabul qilib uzatuvchisiga ulangan
abonent (ONT) lar soni, juda ko‗p bo‗lishi mumkin. Bu asosan quvvat va
qabul qilib uzatuvchi apparaturaning tezligi bilan bog‗liq. OLT dan ONT
ga uzatiladigan ma‘lumotlar oqimi uchun, tarmokdan abonentga ya‘ni
to‗g‗ri oqimlar uchun 1550 nm, turli abonent
tugunlaridan markaziy
tugunga ma‘lumotlar oqimini uzatish (teskari oqim) uchun 1310 nm
76
to‗lqin uzunligi qo‗llaniladi. OLT va ONT larda kirish va chiqish
oqimlarini ajratish uchun multipleksorlar joylashgan.
Endi bu texnologiyali passiv tarmoqlagichlar orqali oxirgi mijozlarga
bog‗lanishini qarab chiqamiz.
PON tarmog‗i progmatik tarmoq modelini taklif qilgan holda
o‗zining kuch nisbatini o‗zgartiradi. Bitta optik tolani,telefontugunidan
potensial mijozlar guruxiga ega bo‗lgan rayon,korxona yoki shaxsiy
foydalanuvchigacha etkazadi. Bunday operatorlar kabelni yotqizish uchun
ketgan xarajatni qoplashiga juda ishonadi
Chunki operator shaharda
xizmat qilishga mo‗ljallangan, lekin qaysi korxona uning xizmati bilan
qiziqishi
noma‘lum.
Telefon
tugunlarida
lozim
bo‗lgan
optik
chiqishlarning mavjud emasligi va har bir mijoz territoriyasida ajratgich
(birlashtirgich)larni joylashtirish nazarda tutilsa, bunday operatorning
boshlang‗ich xarajatlari zudlik bilan kamayadi. Agar shu territoriyada
to‗satdan yangi buyurtmachi paydo bo‗lsa, qo‗shimcha
optik ulovchi
liniyalarni yotqizish talab qilinmaydi, operator, PON ni ulovchi liniyaga
qisqa liniya yotqizadi va tarmoqlagich joylashtiradi (agar kengaytirish
imkoni bo‗lsa).
PON texnologiyasi FSAN (Full Services Access Network)
standartiga asoslangan bo‗lib, bu texnologiya quyidagi standartlar bo‗yicha
qurilishi mumkin:
A-PON – ATM protokolini qo‗llashga asoslangan;
E-PON – Ethernet formatida kadrlarni optik trakt orqali uzatishga
asoslangan;
B-PON - Broadband PON – keng polosali
xizmatlar bilan birga
Ethernet ulanishni, analog va raqamli videoni translyasiya qilishni amalga
oshiradi;
G-PON - Gigabit PON – yangi echim, juda yuqori unumdorlikka ega
bo‗lib, multiservisli xizmatlarni amalga oshirishga mo‗ljallangan.
Bunday tarmoqlar iqtisodiy tomonidan tejamli va keng polosali turli
axborotlarni o‗tkazish qobiliyatiga ega.
