4
I – mavzu.
“Iqtisodiy xavfsizlik” fanining predmeti, ob’ekti va
maqsadi
1. Iqtisodiy xavfsizlik – iqtisodiy kategoriya hisoblanadi. U iqtisodiyotning barqaror
iqtisodiy o’sish ta’minlangan, ijtimoiy ehtiyojlar
optimal darajada qondirilgan,
ratsional boshqarish amalga oshirilgan, milliy va xalqaro darajalarda
iqtisodiy
manfaatlarning himoyalangandagi holatini ifodalaydi.
Iqtisodiy xavfsizlik milliy xavfsizlikning muhim tarkibiy qismi,
uning moddiy
asosi bo’lib hisoblanadi. Iqtisodiy xavfsizlik iqtisodiy kategoriya sifatida davlatchilik
shakllangan hamda jamiyat o’z manfaatlarini anglab yetgan davrlardan paydo bo’la
boshlagan.
Iqtisodiy xavfsizlik o’zining ob’ekt va sub’ektlariga ega bo’lib, uning ob’ekti
deganda mamlakatning iqtisodiy tizimi hamda uni
tashkil etuvchi elementlari
tushuniladi.
Iqtisodiy xavfsizlik obektlariga quyidagilar kiradi:
-
tabiiy boyliklar;
-
inson resurslari,
mehnatga layoqatli aholi;
-
ishlab chiqarish fondlari;
-
ko’chmas mulk;
-
moliyaviy resurslar;
-
xo’jalik
tizimlari;
-
mintaqalar;
-
oila;
-
inson.
Iqtisodiy xavfsizlik subektlari quyidagilardan iborat:
-
funksional va tarmoq vazirliklari hamda idoralari;
-
soliq xizmatlari;
-
bojxona xizmatlari;
-
banklar;
-
birjalar;
-
sug’urta kompaniyalari;
-
qonun chiqaruvchi organlarning tegishli qo’mita va komissiyalari;
-
mahsulot ishlab
chiqaruvchilar va sotuvchilar, ish va xizmatlar
ko’rsatuvchilar;
-
iste’molchilar jamiyatlari.
