§ 3. TEXNIKIJODKORLIKNING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARI VA TASHKILIY

Download 3.57 Mb. Pdf ko'rish
bet	13/36
Sana	02.02.2023
Hajmi	3.57 Mb.
	#40785

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 36

Bog'liq
e TEXNIK IJODKORLIK VA DIZAYN
Mustaqil ish H.Jumayeva 1, Mustaqil ta\'lim.H.Jumayeva, 004 1 kurs Algebra 4 mavzu Natural sonlar va ular ustida amallar. Arifmetikaning asosiy teoremasi., 2 5269570219562510991, shpor, Ximiyavij tahlil laboranti, vbnfnffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff, 1-tor ko\'cha, REFERAT, 1404722902 54432, Yig`uv jarayonlarini mехanizatsiyalash va avtomatlashtirish., 630-631, Guruh Tursunova Gulhayo 4-Mavzu Akmeologiyaning hozirgi kundag, Pardayev O Saydullayev FUNM (2)

§ 3. TEXNIKIJODKORLIKNING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARI VA TASHKILIY
ASOSLAR1
3.1.
llmiy ijodkorlik jarayonida mantiqiy va intuitiv tafakkurning
ahamiyati. Ijodkorlik jarayonida mantiq va intuitsiyaning har xil ahamiyatga
ega bo’lishini frantsuz olimi A.Puankare ko'rsatib o'tgan edi. Xususan, u
«Fanning o’zida intuitsiya, agar bir qancha ustunliklarga ega bo'lganligini
hisobga olinmasa, analiz doimo isbotning yakkayu yagona qonuniy quroli
bo'lishiga intilib borayotgan bir davrda ham u ixtiro qilishda asosiy qurol bo'lib
qolaveradi» - deb yozadi.
Ijodkorlikni amalga oshirish davrlari va uning
bosqichlari to’g'risida
boshqa olimlar ham bir necha bor o'z fikrlarini bildirganlar. Xususan, bu haqda
mashhur fizik M. Bom quyidagilarni yozadi: «... men fandagi analitik holda
oldindan aytilgan fikrlarni kundalik ishlarimizdan keskin farq qilishini
ko'rmayapman. Ayrim kriteriyalar bo’yicha ko'rsatilgan obraz to’liq hisoblanib,
unga xarakterli bo'lgan barcha xususiyatlarga egaligini biz kundalik hayotimizda
hisobga olib boramiz. Biroq sintetik jihatdan oldindan aytish qisman ma'lum
bo'lgan hodisaning real obrazi o’zining haqiqiyligidan farq qiladi, degan
gipotetik taxminga asoslanadi. Agar u tajribada tasdiqlansa, uning asosida
qonuniy hisoblangan gipoteza yotgan bo’lsa-da, oldindan aytish yangi bilim
beradi. Lekin uning muvaffaqiyati intuitsiyaga juda bog'liqdir...». M.Bom o’z
fikrini ikki tipdagi ixtiroga oid tarixiy misollar bilan: ulardan biri mavjud
nazariyani mantiqiy analiz qilish bilan amalga oshiradi, boshqasi esa, shu kunga
qadar aloqasiz bo'lgan tajribalarning o’zaro bog’liqligi mavjud ekanligi haqidagi
muammolami yangi nazariya yaratish bilan tushuntiradi.
Birinchisiga, Adams va unga aloqasiz holda Leverhelaming boshqa
planetalar harakatida yuz bergan bir oz o'zgarishlar asosida aytilgan
nazariyasiga muvofiq, Galiley tomonidan Neptun planetasining ochilishi kiradi.
M. Bornning aytishicha, bu yerda nazariya rivojlanmadi: «Bu matematika

24
sanhati va toqatining ulkan siljishi, shuningdek, natijalarga bo’lgan ishonch edi.
Biroq ulami ehtirof etmaganda ham, bu hoi nazariyaning dunyoqarashini
kengaytirgani yo'q; bu ma'lum bo'lgan Nyuton mexanikasining qo'llanilishini
analitik jihatdan oldindan aytish edi».
Ikkinchi tip ixtiroga A. Eynshteyn tomonidan aytilgan "Quyosh yaqinida
yorug’likning chetlanishi" kiradi. Bu inert va gravitatsion massaning
praportsionalligi haqidagi muhim faktni sezish va M. Bomning tahbiricha,
«tajriba natijalarining uzun zanjiridagi gigant sintez», deb atalgan yangi
nazariyaning yaratilishini talab qiladi.
Dalil va raqamlardan kelib chiqib, ilmiy farazlar qurishga yoki topishga
o’tishda, shuningdek, nazariy xulosalardan amaliy sinov ishlariga o'tishda ilmiy

Download 3.57 Mb.

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 36

Download 3.57 Mb.

Pdf ko'rish