104
13.1.-rasm. Neytrali izolyatsiyalangan elektr setiga ikki fazali tegish sxemasi.
1.O`tkazgichlar o`rtasidan (ikki fazali tegish);
2.Ikki o`tkazgich yoki uskunaning ishdan chiqqan (darz ketgan)
korpusi va er bilan
qo`shilish (bir fazali tegish); 17.1-rasmda bir vaqtda uch fazali setga ikki fazali tegish
sxemasining ikki fazasiga tegish ko`rsatilgan.
Insonning tok zanjiriga bunday qo`shilishida tok kuchi
и
ф
и
л
и
R
U
R
U
I
3
,
(13.1.)
bo`ladi.
bu erda U
l
- chiziqli kuchlanish, V; U
f
- fazadagi kuchlanish, V; R
i
- inson tanasining
qarshiligi, Om. Ko`p hollarda fazali korpusga tegish natijasida bir fazali tegishlar
sodir bo`ladi.
Kuchlanishi 1000 V gacha bo`lgan izolyatsiyalangan neytralli setlarda inson tanasidan
o`tayotgan tok, tok manbaiga boshqa ikkita fazalar va sig’im
izolyatsiyasi qarshiligi
orqali qaytadi. Bu holatda tokning kuchi nafaqat inson tanasi qarshiligiga,
balki
izolyatsiyalar qarshiligi r
1
, r
2
, r
3
va S
1
, S
2
, S
3
larga ham bog’liq bo`ladi. Unchalik uzun
bo`lmagan havo setlari uchun o`tkazgichlarni erga nisbatan hajmi kam S
1
=S
2
=S
3
=O
bo`ladi. O`tkazgichlar izolyatsiyasining erga nisbatan qarshiligini r
1
=r
2
=r
3
= r deb qabul
qilish mumkin.
U holda
3
r
R
U
I
и
a
ч
,
(13.2.)
Neytrali izolyatsiyalangan setlarda inson orqali o`tadigan
tok kuchi, elektr
qurilmalaridagi izolyatsiyalarga bog’liq bo`lib, izolyatsiya qanchalik yaxshi bo`lsa tok
kuchi shuncha kam bo`ladi.
105
13.2.-rasm. YOpiq erga ulangan neytralli setga bir fazali tegish sxemasi.
YOpiq
erga ulangan neytralli, uch fazali tok setiga bir fazali tegish sxemasida tok
yo`li; faza – elektr iste`molchi – inson – erga ulagich nulevoy o`tkazgich bo`ladi (17.2-
Rasm) va uning kattaligi
0
R
R
U
I
и
ф
ч
,
(13.3.)
bo`ladi.
bu erda R
0
–erga ulangan neytral qarshiligi, Om.
Elektr qurilmalarida xizmat ko`rsatayotgan kishilarning xavfsizligini taminlash uchun
ular tanasining elektr qurilmasi korpusiga yoki erga tegib
turgan detalga tegishini
oldini olish kerak.
