Batareyalar va ularning turlari Batareya – bu elektr energiyasi bilan ishlaydigan turli xil qurilmalar uchun quvvat
manbayidir.
Batareyalarning eng keng tarqalgan dumaloq (silindrsimon) shakldagi
5 ta turi mavjud: sho‘r, ishqorli, litiyli, kumushli va havo-ruxli (2-rasm).
Nima uchun batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi ustidan taqiq chizig‘i
tortib qo‘yilgan bo‘ladi? (3-rasm)
Bu belgi ishlatilgan batareyalarni chiqindi qutilariga tashlash qat’iyan
taqiqlanishini anglatadi. Chunki o‘zi barmoqdek keladigan bu mitti energiya
manbalari inson salomatligi va tabiat uchun juda katta zarar yetkazadi.
Bu energiya manbalari kichkina bo‘li-
shiga qaramay, zarari anchagina. Chiqindiga
tashlangan batareyaning ustki qoplamasi turli
issiqlik natijasida eriydi va unda saqlanuvchi
zaharli moddalar “ozodlikka chiqadi”.
Bitta batareya 20 metr kvadrat yer, 400 litr
suv, 1 ta tipratikan, ikkita daraxt, bir necha
ming yer qurtini zaharlashga yetadigan kuchga ega.
3-rasm. Batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi.
2-rasm. Batareya turlari.
Sho‘r
batareya
Ishqorli
batareya
Litiyli
batareya
Kumushli
batareya
Havo-ruxli
batareya
Unutmang! 1. Muddati o‘tgan va foydalanib bo‘lingan batareyalarni chiqindi qutisiga tashlash mumkin emas! 2. Batareyalarni og‘izga solishga mutlaqo yo‘l qo‘ymaslik kerak! 3. Ishlatib bo‘lingan batareyalarni utilizatsiya (qayta ishlash) qilish uchun yig‘ib topshirish kerak. 20
m 2
204
204
3-§. GIDRAVLIK UZATMALAR Elektr energiyani ishlab chiqarishning eng keng tarqalgan usuli bu suv asosida
olinayotgan energiyadir, ya’ni gidroenergetika. Bu energiyani olishda kо‘plab gidravlik
uzatmalardan foydalaniladi.
Gidravlika (yunoncha
