“hidor” va
“aulos” –
“naycha” ) – suyuqliklarning muvo-
zanat va harakat qonunlarini oʻrganish bilan shugʻullanadi.
Suyuqliklar ishtirokida bir mexanizmning ikkinchi mexanizmini harakatga kel-
tirishiga asoslangan mexanizmlar
gidravlik uzatmalar deyiladi.
Ishlash prinsipiga qarab gidravlik uzat malar
hajmiy va
gidrodinamik tur lar ga
bo‘l i nadi:
1. Hajmiy gidravlik uzatmalar haj miy nasoslar yordamida ishlaydi. Bun day uzat-
malarda energiya suyuqlik orqali yetaklovchi valdan statik bosim sifatida uzatilib,
gidrodvigatelni ishga tushiradi.
Bu uzatma
gidrostatik uzatma ham de-
yiladi.
Hajmiy gidravlik uzatmalarga gidro
-
trans formatorni misol qilib keltirish mumkin
(4-rasm). Gidrotransformator (Transformator
lotincha
“transformo” – “oʻzgartiraman”) su-
yuqlik ta’sirida harakatni o‘zgartirib beradigan
gid ravlik uzatmadir.
2. Gidrodinamik uzatmalar parrakli gid -
ro
mashinalar yordamida ishlaydi. Bu yer-
da ish g‘ildiraklarga beriladigan bosim na ti-
jasida amalga oshiriladi. Bu uzatmalar ba’ zan
turbouzatma deb ataladi. Bunga sabab ularda
markazdan qochma nasos va gidravlik tur-
binalardan birgalikda foydalanilganligidir.
Gidrodinamik uzatmalarga yuk ko‘tarish
moslamasi (domkrat)ni misol qilib keltirish
mumkin (5-rasm).
Mustahkamlash uchun savollar 1. Elektr dvigatellar (motorlar) deb nimaga aytiladi?
2. Batareyalar va ularning turlarini tushuntirib bering.
3. Nima uchun batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi ustidan
taqiq
chizig‘i
tortib qo‘yiladi?
4. Ishlatib bo‘lingan batareyalarni utilizatsiya qilish deganda
nimani tushunasiz?
4-rasm. Gidrotransformator:
1 – qulflash muftasi; 2 – turbina g‘il- diragi; 3 – nasos g‘ildiragi; 4 – reaktor g‘ildiragi; 5 – tishli uzatma. 1
2
3
4
5
