Lotin tilida 1841 va 1908-yiIlarda bosib chiqarilgan; ruscha tarjimasida

biat haqidagi, inson haqidagi, jamiyat haqidagi fanlar tartibida 
joylashtirishga urinib ko'rgan edi. Uning klassifikatsiyasi umumiy 
mazmunga ega bo‘lgan uchta bo‘lim bilan boshlanadi:
I
Bibliografiya va adabiyot umumiy tarixi.
II
Umummilliy va poligrafik kitoblar (ensiklopediyalar, 
yunonistonlik va rimlik mualliflarning kitoblari).
III
Tilshunoslik
IV
Matematika
V-VII
Tabiatshunoslik
VIII
Antropologiya yoki inson tanasi va ruhi to‘g‘risidagi 
ta’limot
IX-XII
Tarix va geografya, siyosat va huquq, iqtisod va texnologi- 
ya
XIII-XIV
San’at va nafis adabiyot
XV-XVI
Ilohiyot va falsafa
XVII
Tibbiyot
XVIII
Harbiy ish va dengiz ishi
XIX
Arxitektura. Binokorlik
XX-XXI
Qo‘l yozmalar va kutubxona kataloglari
K.E. Ber klassifikatsiyasida fanlarning mantiqiy silsilasini 
yaratishga harakat qilingan. Tabiat haqidagi fanlar umumiy ta- 
biatshunoslik — fizika va kimyo (V) bo‘limi bilan boshlanadi, 
so‘ngra anorganik tabiat haqidagi — geologiya va mineralogiya 
(VI) fanlari bo‘limlari va organik tabiat haqidagi (VII) fanlar 
bo‘limlari keladi. Antropologiya, umumiy fiziologiya va psixologi- 
ya alohida bo‘lim — inson haqidagi fanlar (VIII) bo‘limi qilib 
ajratilgan hamda jamiyat haqidagi fanlar kompleksiga (IX—XII) 
o‘tish bo‘lib xizmat qiladi. San’at va adabiyot mustaqil bo‘limlar 
qilib berilgan.
K.E. Ber nazariy va amaliy fanlarni yorituvchi adabiyotni, 
masalan, kimyo hamda kimyo texnologiyasiga doir, nazariy va 
texnikaviy fizikaga doir kitoblarni birlashtirishdek murakkab ma- 
salani hal etishga birinchi bo‘lib kirishgan edi. Biroq, u amaliy 
jihatdan maqsadga muvofiqligiga asoslanib, mustaqil taraqqiy et-
56

gan fanlar (masalan, tibbiyot, harbiy ish va dengiz ishi, arxitek- 
tura)ni alohida bo‘limlarga ajratgan.
Bu sxema yaxshilab bezatilgan. Sxemaning bo‘limlari va 
bo‘linmalari aniq bosqichli indekslar bilan ko‘rsatilgan: asosiy 
bo‘limlari raqamlar bilan, bo‘limchalar — lotin alfavitining bosh 
harflari bilan, bundan keyingi bo‘linm alar — kichik lotin harflari, 
ba’zan yunon harflari bilan ifodalangan.
K.E. Berning o‘z davridagi ilg‘or ilmiy qarashlarini aks et- 
tirgan va amalda foydalanishga yetarli darajada moslashtirilgan 
sxemasi XIX asr birinchi yarmidagi kutubxona klassifikatsiyala- 
rining eng yaxshilari jumlasiga kiritilishi mumkin.

Download 5,22 Mb.