s = V
pq=y/0.\0x0.90 =
0.30
(yoki 30%) v)
variatsiya koeffitsienti (k=2 ; s
maks
= 0.50)
V
= i o o = l o o =60.0% ;
.
0.50
g) tanlama ulushining xatosi
s
p
=
=0.013 (yoki 1.3%);
d) to'plamdagi kasallangan o'simliklaming genial ulushdagi 95 % li
ishonchli intervali ( n-l=500-l=499 bo'lganda to
5
=l.96 )
p ± tos s
p
=0.10 ± 1.96
X0.013
=0.10 ±0.025 (0.075-0.125 yoki 7.5-
12.5%)
SHunday qilib , o'rganilayotgan to'plamda vertitsilioz bilan kasallangan
o'simliklaming 95 % ehtimollik ulushi 7.5-12.5 % , reprezentativlik xatolik s
p
=1.3
% , variatsiya koeffitsienti 60.0% tao'kil etadi.
t-
KRITERIYASI BO„YICHA 0„RTACHA TANLASHDA HAQIQIY
FARQLARNI BAXOLASH
Tajriba natijalari tahlil qilinganda variantlar o'rtacha ko'rsatkichlari bir biri
bilan taqqoslanadi. Taqqoslashda ikkita holat ko'zda tutilishi kerak:
1)
ikkita mustaqil taniamaning o'rtacha ko'rsatkichlari
taqqoslanganda
birinchi tanlama kuzatish natijalari ikkinchi tanlama kuzatish natijalari bilan xech
qanday umumiy sharoitda bog'liq boimasligi kerak;
2)
ikkita taniamaning kuzatish natijalari bir biri bilan makoniy va
sharoitda bog'liq bo'ladi .Birinchi holatda Styudent kriteriyasi (t) o'rtachalar
farqlarining ahamiyati (d=x
r
x
2
) ikkinchi holatda o'rtacha farq ahamiyati (d=]Trf
\n)
baholanadi g'o'za ekinlari tajribalardan ma‟lumotlami tahlil
qilish uchun ikkinchi
holat ya‟ni o'rtacha farq ahamiyatini o'rganish muhimdir. CHknki vegetatsiya
davomida o'simlik belgilari rivojlanishi protsenti tamonlama bir biriga bog'liq
bo'ladilar. Bir
biri bilan bog„langan tanlamlarda 0„rtacha farqlik holati,
farqlik uslubida
hisoblanadi.Bu uslubning mohiyati o„rtachalar farqi d- X) - x
2
emas balki
o„rtachaning farq ahamiyati ]TV bilan baholanadi. Arifmetik nazariyasiga bu ikki
ko„rsatkichlar umumin bitta ahamiyatlidir.
0„rtacha farqning holatini Sd farqli uslubida toshtsh uchunjuft
kuzatuvlari
orasidagi farq d hisoblanadi , 0„rtacha farq ahamiyati d=
Y ,
d
'
n
aniqlanadi:
1 % ahamiyatlikda t Styudent ко „rsatkichlari
Uchta
ozodlik darajasi uchun
V=4 - 1 = 3
uchun to
5
= 3.18 , toi=5.84.
Yuqoridagilardan ko„rinib turibdiki har ikkala navning oqsil miqdori farqini
baholashda o'ta qat‟iy (t
0
i)tekshirilganda ham ular orasida farq yuqori bo„ladi. Bu
farq NSR bo'yicha N
0
tekshirilganda ham shunday xulosa takrorlanadi:
NSR
05
=t
05
Sd =3.18x0.04 = 0.13%
NSR
0I
=t
0
iSd =5.84
x
0.04
=
0.23%
Amaliy va nazariy ko'rsatkichlami taqqoslab quyidagi xulosalami
keltirish mumkin: t
amaliy
> tos< toi. Xullas, farq 5% lik ahamiyatlikda mavjud.
Bundan
chuqurroq, ya‟ni 1 % lik talabda tahlil qilsak farq ahamiyatga ega
bo'lmasdi. Ya‟ni, tuproq namunalaridagi chirindi miqdori bir xil holatda
uchraydigan farq ahamiyatsiz. Ya‟ni tekshiriladigan bo'lsa bir xillik takrorlanishi
mumkin.
Xuddi shunday xulosaga nolinchi gipoteza eng
kichik farqlik ahamiyati
uslubida
ko'rib
chiqilishi
mumkin.
Ozodlik
Ahamiyatlik kattaligi
Ozodlik
Ahamiyatlik kattaligi
darajasi
(extimollik)
darajasi
(ehtimollik)
0.05
0.01
0.05
0.01
1
12.71
63.66
18
2.10
2.88
2
4.30
9.93
19
2.09
2.86
3
3.18
5.84
20
2.09
2.85
4
2.78
4.60
21
2.08
2.84
5
2.57
4.03
22
2.07
2.83
6
2.45
3.71
23
2.07
2.82
7
2.37
3.50
24
2.06
2.81
8
2.31
3.36
25
2.06
2.80
9
2.26
3.25
26
2.06
2.79
10
2.23
3.17
27
2.05
2.78
11
2.20
3.11
28
2.05
2.77
12
2.18
3.06
29
2.05
2.76
13
2.16
3.01
30
2.04
2.76
14
2.15
2.98
50
2.01
2.75
15
2.13
2.95
100
1.98
2.68
16
2.12
2.92
1.96
2.63
17
2.11
2.90
2.58
