OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT AMALIY FANLAR UNIVERSITETI
“MAKTABGACHA TA’LIM METODIKASI” KAFEDRASI
KURS ISHI
Mavzu: “Tarbiyaning kasbiy konpetentsiyasi ”
Kurs ishi rahbari: O.Tinibekov
Bajardi:
MT-22-10 (C) talabasi
N. Rahimova
“Himoyaga tavsiya etilsin”
“Maktabgacha ta’lim metodikasi”
kafedrasi mudiri
____________PhD,dotsent X.I.Yusupova
TOSHKENT-2024
2
Mundarija:
KIRISH………………………………………………………….…..3
I BOB.
TARBIYANING KASBIY KONPETENTSIYASI VA O`RNI
1.1.Maktabgacha tarbiyachilarning kasbiy kompetentsiyasining
xususiyatlari…………………………………………………….……6
1.2.Tarbiyachi va uning jamiyatda tutgan o‘rni. ……………………..19
II BOB.
TARBIYANING KASBIY QO’LLASH VA BOLALAR
2.1.Pedagog olimlarning tarbiyachi shaxsi to‘g‘risidagi fikrlari………23
2.2.Tarbiyachikompetensiyasi………………………………………….27
XULOSA…………………………………………...…………….……30
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………..33
3
KIRISH
Kurs ishi maqsadi: Hozirgi kunga kelib mamalakatimizda va xorijiy
davlatlarda maktabgacha ta’lim yo‘nalaishidagi olib borilgan ilmiy tadqiqot
ishlari, tajribalar tahlili shuni ko‘rsatadiki, ta’lim sifatini boshqarish va nazorat
qilish, uzluksiz ta’lim tizmini to‘la boshqarish tizmlarini boshqarish, tizmlarini
shakllantirish hamda tadbiq qilish davlat ta’lim siyosati qilib belgilanib
kelinmoqda. Ta’lim sifatining birinchi o‘rindaligi, ta’lim tizmida olib
borilayotgan siyosatining yadrosi sifatida maktabgacha ta’lim tashkilotidan
boshlab, ta’lim tizminig barcha bosqichlarida boshqaruvning foydali
mexanizmlarini yaratish muammosini nihoyatda dolzarb bo‘lib kelmoqda. Bunda
maktabgacha ta’lim tizmining o‘rni o‘zgacha bo‘lib, sifat darajasini ko‘tarish,
salohiyatini oshirish boshqa sohalar kabi ko‘plab yutuqlarga erishish lozim
bo‘ladi Shu nuqtai nazardan insonning har tomonlama rivojlanishida yordam
beruvchi g‘oyalar deganda (B.S.Gershunskiy, E.N. Gusinskiy, B.T. Lixachev, E.
Sh. Qurbonov, E.A. Seytxalilov, A.I. Subetto va boshqalar) gavdalanadi. Shu
jihatdan ta’limni sifati bo‘lg‘usi zamonaning muhim ijtimoiy jarayonlari
dinamikasini, shu jumlada, shaxs rivojlanishi ustivorligiga sabab bo‘luvchi
zarurat ( E. Sh. Qurbonov, E.A. Seytxalilov ) jamiyatning barqaror rivojlanishi
modeliga o‘tish jarayonini ta’minlashga qodir insonni shakllantirishni yuzaga
keltiruvchi hal qiluvchi omil sifatida qaraladi. Talim sifati va uni nazorat qilish,
uzluksiz ta’lim tizmini to‘la boshqarish tizmlarini boshqarish, tizmlarini
shakllantirish hamda tadbiq qilish – davlat ta’limi siyosati ekanligini
unutmasligimiz lozim. Maktabgacha ta’lim tashkiloti sharoitida ta’lim sifati va
samaradorligini takomillashtirishning o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlash, uning
bazaviy komponentlarining o‘ziga singdirish jiddiy nazariy eksperemental
tadqiqotlarga muhtoj bo‘lib kelmoqda. Nazariy tahlillar olib borilganda shuni
ko‘rsatadiki, maktabgacha ta’limtashkilotida ta’lim sifati masalasi zamonaviy
pedagogika sohasida kam ishlab chiqilgan masalalardan biri ekanligi
barchamizga ma’lumdir. Bizga ma’lum adabiyotlarda keltirilishicha,( masalan,
L.I. Falyushinov) ularda mazkur muammoni maktabgacha ta’lim tashkiloti
hodimlarining ish vaqtidan oqilona foydalanib va pedagog kadrlar bilan
texnologiyaik ishlarni tashkil qilish vositasida hal qilishga harakat qilinar ekan.
Afsuski, sifatli ta’limni ta’minlashning belgilangan jihatlari uni yechish imkonini
bermasligi tufayli ushbu muammoni kompleks tahlil qilishga imkon
bermaydiJаmiyаt vа fаn mаdаniyаtining rivojlanishi ta`lim tarbiya ishlarining qay
4
yo`sinda olib borilishiga katta e`tibor berish lozim. Davlatning buyuk kelajagi,
albatta yoshlarni chuqur bilimli va barkamol shaxs taqdiri bilan bog‘liqligini
unutmagan holda ushbu muammoni mahoratli bilimli pedagoglar faoliyatiga
2tayanib yechish mumkunligini unutmаsligimiz lozim. Jumlаdаn Surxаndаryo
viloyаtidа jаmi 5349 tа pedаgog xodimlаr ishlаb kelmoqdаlаr shundаn oliy
mа’lumotli mutаxаssislаr 1799 tа , tugаllаnmаgаn oliy mutаxаssislаr soni 479 tа
hаmdа оʻrtа mаxsus mutаxаssislаr soni 3071 tаni tаshkil etmoqdа. Mаktаbgаchа
tа’lim boshqаrmаlаri tomonidаn sohаning yetuk vа mаhorаtli mutaxassislarini
аniqlаsh ulаrning ish fаoliyаtlаrini ommаlаshtirish ulаr ishtirokidа mаhorаt
dаrslаrini tаshkil etish ustoz –shogird tizimidа ishlаrning olib borish muhim
аhаmiyаt kаsb etаdi. Tа’lim imkoniyаtlаrdаn foydаlаnib yosh mutaxassislarinig
pedаgogik–psixаlogik kompetensiyаsini oshirish bugungi kundа dolzаrb
mаsаlаlаrdаn biridir. Buning uchun tаrbiyаchilаrimiz yetаrli dаrаjаdа bilimgа,
аmаliy kоʻnikmаlаrgа, pedаgogik-psixologik bilimdonlikgа, lаyoqаtgа egа
bоʻlishlаri lozim
• Rivojlangan xorijiy davlatlar ta’lim texnalogiyalarini o‘rganish va qiyosiy
tahlil qilish;
• Katta va tayyorlov yoshdagi har bir bolaning individual xususiyatlariga
e’tibor qaratish va o‘rganish;
• Zamonaviy ta’lim texnologiyalarini amaliyotga joriy etilishini o‘rganish
hamda tahlil etish;.
• Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarga ta’lim- tarbiya berishning
zamonaviy yondashuvlarni farqli jihatlarini ajratish;
• Hozirgi kunga qadar maktabgacha ta’lim tizmida ta’lim samaradorligini
oshirishga qaratilgan keng islohatlar talqini ishlab chiqish;
• Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida turli kata va tayyorlov guruhlarida
tajriba- sinov ishlarini olib borish.
• Xorijiy tajribalar asosida maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachilarining
kasbiy kompetentligini rivojlantirish tuzulmasi
5
|
