Toshkent amaliy fanlar universiteti

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI 
TOSHKENT AMALIY FANLAR UNIVERSITETI 
 
 
“MAKTABGACHA TA’LIM METODIKASI” KAFEDRASI 
 
 
KURS ISHI 
Mavzu: “Tarbiyaning kasbiy konpetentsiyasi ” 
 

Kurs ishi rahbari: O.Tinibekov 
Bajardi:
MT-22-10 (C) talabasi
N. Rahimova 
“Himoyaga tavsiya etilsin” 
“Maktabgacha ta’lim metodikasi” 
kafedrasi mudiri 
____________PhD,dotsent X.I.Yusupova
TOSHKENT-2024 

2 
 
 
Mundarija: 
 
 
KIRISH………………………………………………………….…..3 
I BOB.
 TARBIYANING KASBIY KONPETENTSIYASI VA O`RNI
 
1.1.Maktabgacha tarbiyachilarning kasbiy kompetentsiyasining 
xususiyatlari…………………………………………………….……6 
1.2.Tarbiyachi va uning jamiyatda tutgan o‘rni. ……………………..19 
II BOB.
 TARBIYANING KASBIY QO’LLASH VA BOLALAR
2.1.Pedagog olimlarning tarbiyachi shaxsi to‘g‘risidagi fikrlari………23 
2.2.Tarbiyachikompetensiyasi………………………………………….27 
XULOSA…………………………………………...…………….……30 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………..33 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

3 
KIRISH 
Kurs ishi maqsadi: Hozirgi kunga kelib mamalakatimizda va xorijiy 
davlatlarda maktabgacha ta’lim yo‘nalaishidagi olib borilgan ilmiy tadqiqot 
ishlari, tajribalar tahlili shuni ko‘rsatadiki, ta’lim sifatini boshqarish va nazorat 
qilish, uzluksiz ta’lim tizmini to‘la boshqarish tizmlarini boshqarish, tizmlarini 
shakllantirish hamda tadbiq qilish davlat ta’lim siyosati qilib belgilanib 
kelinmoqda. Ta’lim sifatining birinchi o‘rindaligi, ta’lim tizmida olib 
borilayotgan siyosatining yadrosi sifatida maktabgacha ta’lim tashkilotidan 
boshlab, ta’lim tizminig barcha bosqichlarida boshqaruvning foydali 
mexanizmlarini yaratish muammosini nihoyatda dolzarb bo‘lib kelmoqda. Bunda 
maktabgacha ta’lim tizmining o‘rni o‘zgacha bo‘lib, sifat darajasini ko‘tarish, 
salohiyatini oshirish boshqa sohalar kabi ko‘plab yutuqlarga erishish lozim 
bo‘ladi Shu nuqtai nazardan insonning har tomonlama rivojlanishida yordam 
beruvchi g‘oyalar deganda (B.S.Gershunskiy, E.N. Gusinskiy, B.T. Lixachev, E. 
Sh. Qurbonov, E.A. Seytxalilov, A.I. Subetto va boshqalar) gavdalanadi. Shu 
jihatdan ta’limni sifati bo‘lg‘usi zamonaning muhim ijtimoiy jarayonlari
dinamikasini, shu jumlada, shaxs rivojlanishi ustivorligiga sabab bo‘luvchi 
zarurat ( E. Sh. Qurbonov, E.A. Seytxalilov ) jamiyatning barqaror rivojlanishi 
modeliga o‘tish jarayonini ta’minlashga qodir insonni shakllantirishni yuzaga 
keltiruvchi hal qiluvchi omil sifatida qaraladi. Talim sifati va uni nazorat qilish, 
uzluksiz ta’lim tizmini to‘la boshqarish tizmlarini boshqarish, tizmlarini 
shakllantirish hamda tadbiq qilish – davlat ta’limi siyosati ekanligini 
unutmasligimiz lozim. Maktabgacha ta’lim tashkiloti sharoitida ta’lim sifati va 
samaradorligini takomillashtirishning o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlash, uning 
bazaviy komponentlarining o‘ziga singdirish jiddiy nazariy eksperemental 
tadqiqotlarga muhtoj bo‘lib kelmoqda. Nazariy tahlillar olib borilganda shuni 
ko‘rsatadiki, maktabgacha ta’limtashkilotida ta’lim sifati masalasi zamonaviy 
pedagogika sohasida kam ishlab chiqilgan masalalardan biri ekanligi 
barchamizga ma’lumdir. Bizga ma’lum adabiyotlarda keltirilishicha,( masalan, 
L.I. Falyushinov) ularda mazkur muammoni maktabgacha ta’lim tashkiloti 
hodimlarining ish vaqtidan oqilona foydalanib va pedagog kadrlar bilan 
texnologiyaik ishlarni tashkil qilish vositasida hal qilishga harakat qilinar ekan. 
Afsuski, sifatli ta’limni ta’minlashning belgilangan jihatlari uni yechish imkonini 
bermasligi tufayli ushbu muammoni kompleks tahlil qilishga imkon 
bermaydiJаmiyаt vа fаn mаdаniyаtining rivojlanishi ta`lim tarbiya ishlarining qay 

4 
yo`sinda olib borilishiga katta e`tibor berish lozim. Davlatning buyuk kelajagi, 
albatta yoshlarni chuqur bilimli va barkamol shaxs taqdiri bilan bog‘liqligini 
unutmagan holda ushbu muammoni mahoratli bilimli pedagoglar faoliyatiga 
2tayanib yechish mumkunligini unutmаsligimiz lozim. Jumlаdаn Surxаndаryo 
viloyаtidа jаmi 5349 tа pedаgog xodimlаr ishlаb kelmoqdаlаr shundаn oliy 
mа’lumotli mutаxаssislаr 1799 tа , tugаllаnmаgаn oliy mutаxаssislаr soni 479 tа 
hаmdа оʻrtа mаxsus mutаxаssislаr soni 3071 tаni tаshkil etmoqdа. Mаktаbgаchа 
tа’lim boshqаrmаlаri tomonidаn sohаning yetuk vа mаhorаtli mutaxassislarini 
аniqlаsh ulаrning ish fаoliyаtlаrini ommаlаshtirish ulаr ishtirokidа mаhorаt 
dаrslаrini tаshkil etish ustoz –shogird tizimidа ishlаrning olib borish muhim 
аhаmiyаt kаsb etаdi. Tа’lim imkoniyаtlаrdаn foydаlаnib yosh mutaxassislarinig 
pedаgogik–psixаlogik kompetensiyаsini oshirish bugungi kundа dolzаrb 
mаsаlаlаrdаn biridir. Buning uchun tаrbiyаchilаrimiz yetаrli dаrаjаdа bilimgа, 
аmаliy kоʻnikmаlаrgа, pedаgogik-psixologik bilimdonlikgа, lаyoqаtgа egа 
bоʻlishlаri lozim 
• Rivojlangan xorijiy davlatlar ta’lim texnalogiyalarini o‘rganish va qiyosiy 
tahlil qilish; 
• Katta va tayyorlov yoshdagi har bir bolaning individual xususiyatlariga 
e’tibor qaratish va o‘rganish;
• Zamonaviy ta’lim texnologiyalarini amaliyotga joriy etilishini o‘rganish 
hamda tahlil etish;. 
• Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarga ta’lim- tarbiya berishning 
zamonaviy yondashuvlarni farqli jihatlarini ajratish; 
• Hozirgi kunga qadar maktabgacha ta’lim tizmida ta’lim samaradorligini 
oshirishga qaratilgan keng islohatlar talqini ishlab chiqish; 
• Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida turli kata va tayyorlov guruhlarida 
tajriba- sinov ishlarini olib borish. 
• Xorijiy tajribalar asosida maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachilarining 
kasbiy kompetentligini rivojlantirish tuzulmasi 

5