14
bilimlarni o‘zlashtirish jarayoni olti bosqichni boshidan kechirib, ularga: motivatsiya;
tushuntirish; moddiy formadagi xatti-harakatlarni bajarish; baland ovozda xatti-
harakatlar va vazifalarni bajarish; bajariladigan xatti-harakatlarni ichki rejada ovoz
chiqarmay bajarish; faoliyatni fikran bajarish kiradi.
Ushbu nazariyada ta’limning uchta asosiy turlari ajratiladi:
xatti-harakatlarni o‘zlashtirish xatolar bilan kechadi, berilayotgan material yetarli
darajada anglanilmaydi, ta’lim oluvchi ta’limning asl mohiyatini tushunib yetmaydi;
materialni nisbatan dadil va to‘la tushunilishi material bilan bog‘liq
tushunchalarni ajratilishi bilan xarakterlanadi;
tez, samarador va bexato xatti-harakatlarni o‘zlashtirilishini ta’minlab beradi.
O‘quvchilarda mantiqiy tafakkurni rivojlantirish uchun fikrlash xususiyatlarini
shakllantirish zarur. Fikrlash operatsiyalari asosida dars jarayoni faollashtiriladi. Bu
o‘qituvchining “Nima uchun?”, “Qanday maqsadda?”, “Sabablari qanday?”, “Natija
nima uchun shunday bo‘ldi?” singari savollarning muhokamasi orqali amalga
oshirilishi mumkin. O‘qituvchilarni evristik, muammoli vaziyatlarga tortish, tanqid,
gumon holatlarini muhokama qilish, ulardagi muammolarni mustaqil holda topish va
ularni yechish uchun o‘z loyihalarini tuzish va himoya qilish o‘quvchilar tafakkurining
ma’nodor va unumdor bo‘lishiga xizmat qiladi.
Dissertatsiyaning ikkinchi bobi
