|
- rasm. Tiristorning volt- amper xarakteristikasi
|
| bet | 50/125 | | Sana | 16.11.2023 | | Hajmi | 4,71 Mb. | | #99646 |
Bog'liq ENG SO\'NGGI Birinchi qism tipografiya uchun (1)9.4- rasm. Tiristorning volt- amper xarakteristikasi
Tashqi kuchlanishning kattaligi biror Uyoq kuchlanishga yetgach, tiristor toki ko’chkisimon orta boshlaydi. Bu kuchlanish tiristorning qayta ulanishi to’g’ri kuchlanishi deb ataladi. Bu vaktda tiristorning qarshiligi juda kichik bo’lgani uchun undagi potensiallar ayirmasi ham kichrayadi (AB soha). Uning kattaligi tashqi yuklama qarshiligining qiymati bilan chegaralanadi. Tiristor tokining ortishi davomida asosiy bo’lmagan tok tashuvchilar p2 o’tishda to’plana boshlaydi. Ularning konsentratsiyasi yetarlicha bo’lgach, p2 o’tish to’g’ri ulanish holiga keladi. Natijada p2 o’tishning qarshiligi eng kichik bo’lib, tiristor ochiq (to’yinish) holatiga o’tadi. Bu uning turg’un ish rejimi bo’ladi (BS chiziq).
Yuqorida keltirilgan tiristorning ishlashini uning ekvivalent sxemasida tasavvur qilish qulay. Buning uchun uni p-n- p va n - p-n turdagi tranzistorlarning qo’shmasi deb qarash ksrak (9.5-rasm).
9.5-rasm. Tiristorning ekvivalent sxemasi
Bunda T1 tranzistorning emmiter toki ∆Ie1 miqdorga o’zgarsa, uning kollektor toki ∆Ik1, ga o’zgaradi. U son jixatdan T2 tranzistorning baza toki o’zgarishiga teng bo’ladi. Shuning uchus T2 tranzistorning kollektor toki ∆Ik2=∆Ib2·β2=∆Ik1·β2 miqdorga o’zgaradi (β2 -T2 tranzistorning tok bo’yicha uzatish koeffitsienti). Lekin T2 tranzistorning kollektori T, tranzistorning bazasi bilan tutashgan. Ik2=∆Ib1 bo’lgani uchun u T1 tranzistor emmiter tokining yanada ortishiga olnb keladi. Bu tiristordagi ko’chki jarayonini xarakterlaydi (AV chiziq).
Ko’rib chiqnlgan ulanishdagi tiristor diod - tiristor yoki dinistor deb ataladi. Tiristorning yopiq holatdan ochnq holatga o’tishini faqat anod - katod orasidagn kuchlanishni o’zgartiribgina emas, balki bazalardan birortasidagi tokni qisqa muddatga oshirish yo’li bilan ham amalga oshirish mumkin. Bu tokni boshqarish toki (Iu) deb ataladi. U tiristor qatlamlarnda hosil bo’ladigan jarayonlarnn o’zgartirmaydi. Faqat uning qayta ulash to’g’ri kuchlanishini kichraytiradi, xolos. Bunday tiristorlar triod-tiristor yoki trinistor deb ataladi. Uning volt-amper xarakteritikasi 3.28-rasmda ko’rsatilgan.
|
| |
