|
Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi maxsus dori turlari texnologiyasi
|
| bet | 156/316 | | Sana | 16.01.2024 | | Hajmi | 6,71 Mb. | | #138330 |
Bog'liq Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafeRektiolalar. So‘nggi yillarda xorijiy davlatlarda bolalar amaliyotida rektiolalar keng ishlatilmokda.
Rektiolalar (rektal pipetkalari yoki mikroklizmalarda deb ham yuritiladi) – hajmli 3-5 ml, plastmassadan yasalgan elastik idishchalarga jihozlangan va bir marta ishlatish uchun mo‘ljallangan dori vositalar. Rektiolalarni afzallik tomonlari: uzoq muddat saqlash imkoniyatini, shamchalarga ko‘ra tezrok ta’sir ko‘rsatishi, ishlatilishi nisbatan gigienikligi, dozasi aniq bo‘lishi, ishlatilishi qulay. Rektiolalar tarkibida xloralgidrat, gormonlar, barbituratlar va har xil surgi dorilarni kiritish mumkin
Bu dori turlari rektal pipetkalari yoki mikroklizmalari deb ham yuritilib, 3-5 ml hajmli plastmassadan yasalgan elastik idishchalardir (1-rasm).
1-rasm. Rektiola - rektal pipetka
Uning ichki qismiga suyuq dorivor moddalar joylashtirish mumkin. Bir marta ishlatishga mo‘ljallangan bo‘ladi. Rektiolalarni afzallik tomonlari: uzoq muddat saqlash imkoniyatini, shamchalarga ko‘ra tezrok ta’sir ko‘rsatishi, ishlatilishi nisbatan gigienikligi, dozasi aniq bo‘lishi, ishlatilishi qulay. Rektiolalar tarkibida xloralgidrat, gormonlar, barbituratlar va har hil surgi dorilarni kiritish mumkin.
Rektal surtmalar bolalar amaliyotida umumiy yoki maxalliy ta’sir ko‘rsatishga mo‘ljallangan bo‘ladi.
Rektal dorilardan tashqari bolalar amaliyotida surtmalar keng qo‘llaniladi. Bolalarga surtmani yaratishda ularning terisi tuzilishi va fiziologiyasini o‘ziga hosligi hisobga olinadi. Ularga taklif qilinayotgan surtmalarni tayyorlashda asosga katta ahamiyat beriladi. Masalan, vazelin va lanolin tarkibli asos uncha to‘g‘ri kelmaydi. Shuning uchun bolalar uchun mo‘ljallangan surtmalarda emulsion va gidrofil asoslarni ishlatish tavsiya etiladi.
Emulsion asoslar. Bu asoslar moyning suvdagi yoki suvning moydagi emulsiyalarini hosil qiladi. Ular teridan suv bilan oson yuvilib, o‘zida erigan moddalarni tez ajratish xususiyatiga ega. Bu asosdan surtmalar tayyorlanganda kam yog‘ sarf bo‘ladi va surtmalar arzonga tushadi.
Emulsion asoslardan, surtmadagi dori moddasini tez so‘rilishi, shu asoslar tarkibidagi emulgator (SFM) hisobiga ta’minlanadi. Emulgatorlar sifatida lanolin, emulgator T-2, emulgator №1, tvin-80, spenlar, setil spirti keng qo‘llaniladi. Masalan, asos komponentlari sifatida PEG-300 va 4000, setil spirti, monooleat, tvin-80 va suv bo‘lishi mumkin. Bunday asoslar yumshoq konsistensiyaga ega bo‘ladi va bolaning nozik terisiga engil surtiladi. Masalan, bolalarga mo‘ljallangan antigistamin preparatlarni saqlovchi surtmalar uchun gidrofil asosni (PEG, propilenglikol, sorbitaning monopalmitati (spen-40) va suvdan iborat bulgan asos) ishlatish tavsiya etiladi. Undan tashqari, bolani terisini nozikligini hisobga olgan holda, surtmalar tarkibiga terini gaz-havo almashishiga to‘sik bo‘ladigan, terini quri-tadigan xususiyatga ega bo‘lgan moddalarni kiritilishi cheklangan bo‘lishi lozim.
|
| |
