| Klinikasi. Surunkali pankreatitning asosiy klinik belgilari og‘riq sindromi; me'da osti bezi tashqi sekreter yetishmovchiligi avj olishiga aloqador xazmning buzilishi; insulyar apparat funksiyasi buzilishining klinik simptomlari; biliar (o‘t) gipertenziyasi sindromi (mexanik sariqlik, xolangit, ikkilamchi xoletsistit); me'da osti bezi kistalari va oqmalari kabi pankreatit asorati simptomlari, segmentar portal gipertenziya, duodenal staz va boshqalar.
qorinning yuqori yarmidagi og‘riq bemorni tibbiy yordamga murojaat qilishga majbur etgan eng muxim va ilk simptomlardan biri xisoblanadi. Og‘rik g‘ir atrofni o‘rab oladi, orqaga kurak orasi soxasiga, o‘ng qovurg‘alar ostiga beriladi. Og‘riq doimiy yoki xurujsimon bo‘ladi. Og‘riq xurujlari bir necha soatdan 4-6 sutkagacha davom qiladi. Ko‘pincha bunga parhyezning buzilishi sabab bo‘ladi.
Dispeptik buzilishlar, ko‘ungil aynishi, qusish, so‘lak oqishi, ich buzilib turishi (qabziyat ich ketishi bilan almashinib turadi) doimiy bo‘ladi, yoki faqat qo‘zish davrida kuzatiladi.
Diareya alkogolli pankreatitli bemorlar uchun ayniqsa xos. Shuningdek kreatoreya (xazm bo‘lmay qolgan mushak tolalari) va steatoreya (xazm bo‘lmagan yog‘lar) xam bo‘ladi. Surunkali pankreatit uchun axlat massalari xajmi ko‘payishi ayniqsa xarakterli.
Me'da osti bezining ichki sekreter funksiyasi buzilishlarining klinik belgilari surunkali pankreatitning nisbatan kechikkan simptomlaridan bo‘lsada, birmuncha ko‘p uchrab turadi, ular kandli diabet, kamroq gipoglikemiya avj olishi bilan xarakterlanadi.
Biliar gipertenziya sindromi, ya'ni mexanik sariqlik surunkali pankreatitning eng muxim asoratlaridan biri xisoblanadi. U remittirlovchi va doimiy xarakterda bo‘lishi mumkin. Ko‘pchilik bemorlarda sariqlik axoliya bilan birga uchraydi, me'da osti bezi boshchasining shishi, indurativ pankreatit oqibatida o‘t chiqaruv yo‘llarining; bosilishi bez yo‘llarida va Oddi sfinkterida chandiqli va yallig‘lanish o‘zgarishlari, katta duodenal so‘rg‘ich ampulasidagi tosh natijasi xisoblanadi.
Bemor ba'zan xaddan tashqari oriqlab ketadi. Buning sabablari: pankreatik fermentlarning yetarlicha ishlanmasligi va o‘n ikki barmoq, ichakka tushmasligi, parhyezga rioya qilmaslik, og‘riqning zurligidan ovqat yeyishdan qo‘rqish. Ko‘pgina bemorlarda og‘riq xurujlari shira xaydovchi xossalari bo‘lmagan hatto oz miqdorda suyuq ovqat ichilgandan keyin xam paydo bo‘ladi.
Ob'ektiv tekshirishda mustaqil og‘riqlar bilan birga surunkali pankreatit diagnostikasida qorin va orqani paypaslaganda og‘riq, borligini aniqlash ham katta ahamiyatga ega. Surunkali pankreatiti bor bemorlarning taxminan 1q4 qismida kattalashgan va og‘riydigan me'da ostini paypaslab ko‘rishga muvaffak bo‘linadi. qorin devorida bir qancha punktlar borki, ular paypaslab ko‘rilganda og‘riq bo‘lishi, me'da osti bezi, ayniqsa dum qismi zararlanishiga xos bo‘ladi. Mey-Robson nuqtasi (kindikni chap qovurg‘a ravog‘ining o‘rta qismi bilan tutashtirib turadigan tashqi va o‘rta chiziq, chegarasida); Kach nuqtasi (kindikdan 5 sm yuqorida chap to‘g‘ri mushak proeksiyasida); Malle-Gi nuqtasi (chap to‘g‘ri mushak tashqi chekkasi bo‘ylab qovurg‘a ravog‘ining naq pastida) shunday nuqtalar jumlasiga kiradi.
Oshqozon osti bezi palpatsiyasi Grot usulida bajariladi. Bu usul 3 bosqichdan iborat. Grot bo‘yicha oshqozon osti bezini palpatsiyasidagi birinchi bosqisi. Bemor chalkancha yetgan xolda oeqlari tizza soxasida bukilgan va beliga qo‘lini musht qilib qo‘ygan. Shifokor qo‘l barmoqlarini kindik va chap qovurg‘a osti orasiga kiritib bezni palpatsiya qiladi. Grot bo‘yicha oshqozon osti bezini palpatsiyasidagi ikkinchi bosqichi. Bemor tanasini bir oz oldinga tashlagan xolda turadi. Shifokor chap qo‘li bilan bemorni belini 12 qovurg‘a soxasida ushlab turadi, o‘ng qo‘li bilan esa kindik va chap qovurg‘a osti orasini palpatsiya qiladi. Grot bo‘yicha oshkozon osti bezini palpatsiyasidagi uchinchi bosqisi. Bemor o‘ng yenboshida, oeqlarini bir oz tizza soxasida bukib, o‘ng qulini bosh orqasiga qo‘ygan xolatda yetadi. Shifokor qo‘l barmoqlarini kindik va chap qovurg‘a osti orasiga kiritib bezni palpatsiya qiladi.
| 