Grafik ishini bajarish va taxt qilish.
Chizmani qog‘ozga chiqarib olishga taxt qilinadi.
Bu bosqichda chizmaning chiziqlariga kerakli chiziq turlari va yo‘g‘oliklari va lozim
bo‘lgan hollarda rang beriladi. Chizma taxt qilinib bo‘lgach, xotiraga saqlanib chizma qog‘oziga
chop etiladi yoki keyinchalik qog‘ozga chiqarish uchun gurux papkasiga, xotirada saqlab qo‘yiladi.
II-grafik ishini o‘n birinchi va o‘n ikkinchi mashg‘ulotlarda to‘liq bajarib, taxt qilinadi. II-
grafik ishining bajarilgan namunasi rasmda keltirilgan.
10-mavzu: «Штриховка» buyrug‘idan foydalanib detal chizmasida
zaruriy qirqim yuzalarini shtixlash.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Talabalarga kesim va qirqim yuzalarini shtrixlash hamda
chizmaga oid yozuvlarni bajarish buyrug‘i va undan foydalanish algoritmini o‘rgatish. 2- grafik ish
vazifasini tarqatish hamda metodik ko‘rsatalar berish.
Vizual amaliy materiallar
1-savol. Qirqim va kesim yuzalarini shtrixlash
Talabalarning e'tiborini jalb etish va bilim darajalarini
ani?lash uchun tеzkor savollar
-kompyutеrda kеsim va qirqim yuzalarini shtrixlash hamda chizmaga oid yozuvlarni bajarish
mumkinmi?
-proеksion chizmachilik vazifa chizmalarini bajarish mumkinmi?
104
Geometrik, proektsion, mashinasozlik, qurilish va arxitektura chizmachilik tasvirlarida
kesim va qirqim yuzalarini shtrixlash, matn yozuvlari yozish va ob’ektlarni ko‘chirish, burish
hamda, masshtabini o‘zgartirish kerak bo‘ladi.
Kesim va qirqim yuzalarini shtrixlash buyrug‘idan foydalanib chizmadagi
biror ob’ekt yoki konturning ichki sohasi shtrix qilinadi. AutoCAD dasturlari kesim va qirqim,
aylana va ko‘pburchaklarning yuzalarini ob’ekt deb qabul qiladi. Ob’ektlarning o‘zaro kesishuvidan
hosil bo‘lgan berk sohani esa, kontur deb qabul qiladi.
Bu buyruqdan foydalanib ekrandagi biror ob’ektni yoki konturni ichki berk sohasi quyidagi
algoritm asosida shtrix qilinadi:
1.
«Shtrixovka» buyrug‘i «Sichqon» yordamida yuklanadi, shunda ekranda muloqatlar
oynasi «Shtrixovka i gradient» darchasi paydo bo‘ladi, 1-rasm.
Undagi «Shtrixovka» vkladkasi (uning o‘zi yuklangan holda ham bo‘lishi mumkin) yuklanib,
«Obrazets» yacheykasidagi tugma yuklanadi. Undan kerakli shtrix namunasi «Sichqon» yordamida
tanlanadi va yuklanadi. Tanlangan shtrixni «Struktura» - namuna yacheykasida kuzatish mumkin.
Darchaning o‘ng tomonidagi «Dobavit: tochki vыbora» yoki «Dobavit: Vыbrat ob’ektы» tugmasi
yuklanadi.
1-rasm
«Ichki
nuqtasini ko‘rsating», ya’ni konturning ichki sohasida biror nuqta tanlashni so‘raydi. Agar
«Dobavit: vыbrat ob’ektы» tugmasi yuklansa, darcha yo‘qolib ekranda chizma va muloqatlar
qatorida
quyidagi
so‘rov
paydo
bo‘ladi:
«Ob’ektni ko‘rsating», ya’ni ob’ektning chegaralovchi barcha chiziqlarini ketma-ket belgilab
chiqishni so‘raydi.
2. Kvadrat nishoncha bilan «Sichqon» yordamida ob’ektni chegaralovchi chiziqlari yoki
konturning biror ichki soha nuqtasi yuklanadi va «Enter» bilan qayd etiladi.
3. Shunda, yana dastlabki darcha paydo bo‘ladi va undagi «Obrazets» tugmasi «Sichqon»
yordamida yuklanadi. Natijada, oldindan ko‘rib chiqish uchun ekrandagi ob’ektning tasviri
shtrixlangan holda paydo bo‘ladi. Agar, shtrix tasviri talabga javob bermasa, sichqonning o‘ng
tugmasini bosib yoki, «Enter» tugmasi yuklanadi va yana ekranda darcha paydo bo‘ladi. Undagi
«Ugol» va «Masshtab» yacheykasidagi burchak va shtrix chiziqlari orasidagi o‘lchamlar qiymati
kerakli qiymatlarga o‘zgartiriladi. Yana bir bor darchadagi «Obrazets» tugmasi «Sichqon»
yordamida yuklanib, shtrix tasviri qayta ko‘rib chiqiladi. Agar, shtrix tasviri talabga javob bersa,
«Sichqon» yoki «Enter» tugmasini yuklab darchaga qaytiladi, 49-rasm.
4. Darchadagi «OK» tugmasini «Sichqon» yordamida yuklab, ekranda berilgan ob’ekt yoki
konturning shtrixi bajariladi.
Tayanch iboralar:
Shtrixlash, shtrixlash ob’еkti, shtrixlash konturi,
matn yozish.
|
