sugʼurta polisi - majburiy sugʼurta qilishni amalga oshirishni tasdiqlovchi
belgilangan namunadagi hujjat;
sugʼurta hodisasi - majburiy sugʼurta qilish shartnomasiga koʼra transport
vositasidan foydalanishda jabrlanuvchining xayoti, - sogʼligi va (yoki) mol-mulkiga
yetkazilgan, sugʼurta qildiruvchining sugʼurta tovonini amalga oshirishiga sabab
boʼladigan zarar boʼyicha javobgarligi sugʼurta qilingan, sugʼurta qildiruvchi yoki
boshqa shaxsning fuqarolik javobgarligining yuzaga kelishi;
sugʼurtalovchi - majburiy sugʼurta qilishga haqli tijorat tashkiloti boʼlgan
yuridik shaxs;
transport vositasi - yoʼllarda odamlarni, bagajni, yuklarni yoki oʼziga
oʼrnatilgan asbob-uskunalarni tashish uchun moʼljallangan qurilma.
3. Transport vositasiga egalik huquqi vujudga kelganda (u mulk qilib, xoʼjalik
yuritishiga, operativ boshqarishga yoki boshka konuniy asosda olinganda) transport
vositasi egasi unga egalik qilish huquqi vujudga kelgan kundan eʼtiboran oʼn kundan
kechiktirmay oʼzining fuqarolik javobgarligini sugʼurta qildirishi shart.
4. Fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish majburiyati kuyidagi transport
vositalari egalariga nisbatan tatbiq etilmaydi:
eng katta konstruktiv tezligi soatiga 20 kilometrdan oshmaydigan transport
vositalari;
tirkamalar va ikki, uch g‘ildirakli yoki ish hajmi 50 kub santimetrgacha bo‘lgan
dvigatel yoki inson yoxud hayvon kuchi bilan harakatga keltiriladigan boshqa
transport vositalari;
O‘zbekiston
Respublikasi Qurolli Kuchlarining transport vositalari,
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining xo‘jalik faoliyatini ta’minlash
uchun foydalaniladigan avtobuslar, yengil avtomobillar, boshka transport vositalari
bundan mustasno;
Chet davlatlarda ro‘yxatdan o‘tkazilgan transport vositalari, agar ular
egalarining fuqarolik javobgarligi O‘zbekiston Respublikasi hududida amal
qiladigan xalqaro majburiy sug‘urta tizimlari doirasida sug‘urta qilingan bo‘lsa;
egalarining fuqarolik javobgarligi qonunga muvofiq boshqa shaxs tomonidan
sug‘urta qilingan transport vositalari.
5. O‘zbekiston Respublikasi hududiga kirib kelishda va O‘zbekiston
Respublikasi hududida amal qiladigan xalqaro majburiy sug‘urta tizimlarining
sug‘urta polislari mavjud bo‘lmagan taqdirda chet davlatlarda ro‘yxatdan
o‘tkazilgan va O‘zbekiston Respublikasi xududida vaqtinchalik foydalanilayotgan
transport vositalari egalari fuqarolik javobgarligini ushbu transport vositalaridan
O‘zbekiston Respublikasi hududida vaqtinchalik foydalanishning butun muddatiga,
lekin kamida o‘n besh kunga sug‘urta qildirishi shart.
6. Transport vositalaridan foydalanishda transport vositalari egalarining
jabrlanuvchilar hayoti, sog‘lig‘i va (yoki) mol-mulkiga yetkazilgan zararning o‘rnini
qoplash bo‘yicha fuqarolik javobgarligi qonun hujjatlariga muvofiq yuzaga kelishi
bilan bog‘liq bo‘lgan mulkiy manfaatlari majburiy sug‘urta obyektidir.
Majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha sug‘urta qildiruvchining va (yoki)
majburiy sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan transport vositasi boshqa egasining
fuqarolik javobgarligi sug‘urta qilinishi mumkin.
7. Kuyidagilar oqibatida transport vositalari egalari fuqarolik javobgarligining
yuzaga kelishi sug‘urta hodisasi hisoblanmaydi:
majburiy sug‘urta bo‘yicha sug‘urta polisida ko‘rsatilmagan transport
vositasidan foydalanishda zarar yetkazish;
ma’naviy yetkazilgan zarar va (yoki) boy berilgan foydaning o‘rnini qoplash
bo‘yicha majburiyatning yuzaga kelishi;
transport vositasidan maxsus ajratilgan joylarda musobaqalar, sinovlar yoki
o‘quv haydovi davomida foydalanishda zarar yetkazilganligi;
atrof muhitning ifloslanishi:
tashilayotgan yuk ta’sirida zarar yetkazilishi, agar bunday javobgarlik majburiy
sug‘urtaning tegishli turi to‘g‘risidagi qonun Hujjatlariga muvofiq majburiy sug‘urta
qilinishi kerak bo‘lsa;
xodimlar xizmat yoki mehnat majburiyatlarini bajarayotganida ularning hayoti
yoki sog‘lig‘iga zarar yetkazilishi, agar bu zararning majburiy sug‘urtaning tegishli
turi to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq qoplanishi lozim bo‘lsa;
xodimga zarar yetkazilganligi tufayli kelib chiqqan zararning o‘rnini ish
beruvchi tomonidan qoplash bo‘yicha majburiyati;
yo‘lovchining hayoti, sog‘lig‘i va (yoki) mol-mulkiga ziyon yetkazilganligi
tufayli kelib chiqqan zararlarning o‘rnini tashuvchi tomonidan qoplash majburiyati;
haydovchining o‘zi boshqarayotgan transport vositasiga va uning tirkamasiga,
ularda tashilayotgan yukka va (yoki) ularga o‘rnatilgan asbob-uskunalarga zarar
yetkazilganligi;
yukni ortish yoki tushirishda, shuningdek transport vositasi mazkur transport
vositasining egasi bo‘lgan korxona, muassasa yoki tashkilot xududida
harakatlanganida zarar yetkazilganligi;
nodir va boshqa noyob buyumlar, me’moriy yodgorliklar, qimmatbaho va yarim
qimmatbaho toshlar va metallardan ishlangan buyumlarga, diniy qadriyatga ega
buyumlar, san’at asarlari, qo‘lyozmalar, noyob audiovizual asarlarga hamda
intellektual faoliyatning boshqa mahsullariga, qimmatli qog‘ozlar, naqd pullarga,
shu jumladan chet el valyutasiga shikast yetkazilganligi yoki ularning yo‘q
kilinganligi;
jabrlanuvchilarning sug‘urta hodisasi yuzaga kelishiga qaratilgan qasddan
qilgan xatti-harakatlari natijasida yetkazilgan zarar.
Ushbu bandda ko‘rsatilgan hollarda transport vositasi egalarining fuqarolik
javobgarligi yuzaga kelgan taqdirda yetkazilgan zararning o‘rni ular tomonidan
qonun hujjatlariga muvofiq qoplanishi kerak.
8. Yul harakatida qatnashayotgan transport vositasi haydovchisida majburiy
sug‘urta bo‘yicha sug‘urta polisi mavjud bo‘lishi, transport vositasining o‘zida esa
maxsus davlat belgisi o‘rnatilgan bo‘lishi shart.
|
