Ѵ. Jabrlanuvchilarning mol-mulkiga zarar yetkazilganda

(baholashni) tashkil etish uchun o‘z tashabbusi bilan yoki sug‘urtalovchining 
so‘roviga binoan taqdim qilishi shart. 
41. Jabrlanuvchi (uning merosxo‘rlari yoki huquqiy vorislari) yozma ravishda 
murojaat etgan kundan e’tiboran besh ish kunidan ko‘p bo‘lmagan muddatda, agar 
ular o‘rtasida yozma shaklda boshqa muddat kelishilmagan bo‘lsa, sug‘urtalovchi 
shikastlangan mol-mulkni yoki uning qoldiqlarini ko‘zdan kechirishi va uning 
mustaqil ekspertizasini (baholanishini) tashkil etishi shart. 
Sug‘urtalovchi jabrlanuvchi (uning merosxuri yoki huquqiy vorisi) bilan, 
sug‘urtalovchining, ekspertning ish jadvalini hisobga olgan holda, ko‘zdan kechirish 
vaqti va joyini va (yoki) shikastlangan mol-mulkni mustaqil ekspertizadan 
(baholashdan) o‘tkazadigan tashkilotni hamda ushbu bandning birinchi xatboshida 
ko‘rsatilgan shikastlangan mol-mulkni ko‘zdan kechirishni o‘tkazish muddatini 
kelishib olishi, jabrlanuvchi (uning merosxo‘rlari yoki huquqiy vorislari) esa 
sug‘urtalovchi bilan kelishilgan vaqtda shikastlangan mol-mulkni ko‘rsatishi shart. 
42. Agar shikastlanishlarning xususiyati yoki shikastlangan mol-mulkning 
yoxud uning qoldiqlarining o‘ziga xos xususiyatlari mol- mulkni sug‘urtalovchi va 
(yoki) ekspert joylashgan yerda ko‘zdan kechirish hamda mustaqil ekspertizani 
(baholashni) tashkil etish uchun takdim etilishini istisno etsa (transport vositasining 
yo‘l harakatida ishtirok etishini istisno etadigan tarzda shikastlanganligi va boshqa 
hollarda), ko‘zdan kechirish va mustaqil ekspertiza (baholash) shikastlangan mol-
mulk yoki uning qoldiqlari turgan yerda ushbu Qoidalar 41-bandi birinchi 
xatboshida ko‘rsatilgan muddatda o‘tkaziladi. 
43. Agar jabrlanuvchi (uning merosxo‘ri yoki huquqiy vorisi) tomonidan taqdim 
etilgan shikastlangan mol-mulkni yoki uning qoldiqlarini ko‘zdan kechirish va 
mustaqil ekspertizadan (baholashdan) o‘tkazish sug‘urta hodisasi mavjudligini va 
majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha o‘rni qoplanishi kerak bo‘lgan zararlar 
mikdorini haqqoniy aniqlash imkonini bermasa, sug‘urtalovchi ko‘rsatib utilgan 
holatlarni aniqlash uchun sug‘urta qilinuvchining foydalanish vaqtida 
jabrlanuvchiga zarar yetkazilgan transport vositasini ko‘zdan kechirishga va (yoki) 
ushbu transport vositasiga yoki uning qoldiqlariga nisbatan takroriy mustaqil 
ekspertiza (baholash) tashkil etishga haqlidir. Sug‘urta qildiruvchi ushbu transport 
vositasini yoki uning qoldiqlarini sug‘urtalovchining talabiga ko‘ra majburiy 
sug‘urta shartnomasida nazarda tutilgan tartibda taqdim etishi shart. 
44. Arap sug‘urtalovchi shikastlangan mol-mulkni yoki uning qoldiqlarini ushbu 
Qoidalarning 41-bandi birinchi xatboshida belgilangan muddatda ko‘zdan 
kechirmagan va (yoki) mustaqil ekspertizasini (baholanishini) tashkil etmagan 
bo‘lsa, u holda jabrlanuvchi (uning merosxo‘ri yoki huquqiy vorisi) shikastlangan 
mol-mulkni yoki uning qoldiqlarini sug‘urtalovchiga ko‘zdan kechirish uchun 
takdim etmagan holda shunday ekspertiza (baholash) tashkil etilishi uchun mustaqil 

tarzda yozma shaklda murojaat qilishga haqli. Bu holda sug‘urtalovchi mustaqil 
ekspertiza (baholash) natijalari yuzasidan nizolashishga haqli emas. 
45. Bir nechta jabrlanuvchilarning mol-mulkiga zarar yetkazilganda har bir 
jabrlanuvchining (uning merosxo‘ri yoki huquqiy vorisining sug‘urta qoplovchi 
miqdori har bir jabrlanuvchining mol-mulkiga yetkazilgan zarur darajasiga 
mutanosib ravishda, ushbu Qoidalarning 39-bandida belgilangan summa doirasida 
aniqlanadi. 
46. Agar shikastlangan mol-mulkni yoxud uning qoldiqlarini ko‘zdan kechirish 
va mustaqil ekspertiza qilishga (baholashga) qadar ushbu modda talablariga muvofiq 
amalga oshirilgan shu mol-mulkni ta’mirlash yoki uning qoldiqlarini utilizatsiya 
qilish sug‘urta hodisasining mavjudligini va majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha 
o‘rni qoplanishi lozim bo‘lgan zararlarning mikdorini tug‘ri aniqlash imkonini 
bermasa, sug‘urtalovchi jabrlanuvchiga (uning merosxo‘riga yoki huquqiy vorisiga) 
sug‘urta to‘lovini yoki uning bir qismini to‘lashni rad etishga haqli. 
47. Sug‘urta tulovi amalga oshirilishiga asos bo‘lgan mustaqil ekspertiza 
(baholash) qiymati majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha sug‘urtalovchi 
tomonidan o‘rni qoplanishi lozim bo‘lgan zararlar tarkibiga kiritiladi. 

Download 0,91 Mb.