“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnali
http://iqtisodiyot.tsue.uz/journal
349
- tadbirkorlikning harakatlanuvchi yo‘nalishi hisoblanadi. Soha vakillari doimiy ravishda
mijozlar
bilan
aloqada
bo‘lishlari,
har
qanday
vaziyatni
masofadan
turib
muvofiqlashtirishlari, har qanday savol va sharhlarga imkon qadar tezroq javob berishlari,
so‘nggi daqiqalargacha ham sayohatlar va ekskursiyalar putyovkalarini taklif qilishga tayyor
bo‘lishlari kerak. Bunda turistik agentliklarga maxsus ishlab chiqilgan mobil ilovalar muhim
yordamchi bo‘ladi.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra hozirgi kunda dunyoda sayohatchilarning qariyb 75 % i
o‘zlarining marshrutlarini online platformalar orqali amalga oshirishni rejalashtirmoqdalar.
Bunday platformalar misol sifatida Agoda, Booking.com va Airbnb kabilarni kiritish mumkin.
Sayohat qilayotgan turistlarning 70 %idan ortig‘i ijtimoiy tarmoqlar orqali sayohatlarini
boshqalar bilan bo‘lishib borishadi. 35% atrofidagi turistik safarlar ijtimoiy tarmoqlarda
joylashtirilgan ma’lumot va tavsiya qilingan manzillar orqali amalga oshirilmoqda
1
.
Shuni ta'kidlash kerakki, axborot tizimlarining rivojlanib borayotganiga qaramay,
mamlakatimizning turizm sohasida mobil innovatsion texnologiyalardan foydalanish yetarli
darajada emas. Turizm salohiyati yuqori bo‘lgan xorijiy mamlakatlarda axborot va mobil
texnologiyalar sohaning ajralmas qismi hisoblanadi. Turistik salohiyatni oshirish maqsadida
IT dasturchilari tomonidan biznesni rivojlantirishda mobil texnologiyalarni moslashtirish va
yaratish bo‘yicha izlanishlar olib borilmoqda. Jumladan, “2019 — 2025 yillarda O‘zbekiston
Respublikasida turizm sohasini rivojlantirish Konsepsiyasida turizm sohasini rivojlantirish
uchun zarur bo‘lgan yangi xizmat turlarini innovatsion texnologiyalar yordamida amalga
oshirish vazifasi belgilangan[1].
Kelajakda sayohatlarni amalga oshirish va bronlashtirishda mobil texnologiyalarning
katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Zamonaviy operatsion tizimga ega bo‘lgan uyali aloqa
vositalari sayyohlarga nafli bo‘lgan dasturlar paketlari bilan birgalikda, ularning vaqti va
xarajatlarini tejaydi, safarlarda beminnat dastyor bo‘ladi. Biroq, bugungi kunda mobil
texnologiyalarni rivojlanishiga to‘siq bo‘layotgan bir nechta omillarni ko‘rsatish mumkin.
Bular jumlasiga foydalanuvchilarning smartfonlardan to‘liq foydalanishni bilmasliklari va
to‘lov tizimidagi murakkabliklar hamda infratuzilmani rivojlanmaganligini kiritish mumkin.
Ko‘pgina uyali aloqa egalari, ayniqsa katta yoshdagilar, telefonning ayrim funksiyalarini
ishlata olmaydilar, undan faqat aloqa vositasi sifatida foydalanishadi. Bundan tashqari,
elektron to‘lovlarni amalga oshirishdagi muammolar: xizmatni yo‘lga qo‘yilmaganligi,
internet aloqasini yo‘qligi yoki tezligini pastligi, shaxsiy ma’lumotlar xavfsizligini ta’minlash
bilan bog‘liq xavf-xatarlar, kiberjinoyat holatlarini mavjudligi kabi holatlarni mavjudligi
mavzuning dolzarbligini ko‘rsatadi.
Shu nuqtai nazardan, maqolada mamlakatimizning turizm salohiyatini oshirish, xorijiy
va ichki turistlarni jalb etishni kuchaytirishda mobil innovatsion texnologiyalarda
foydalanish imkoniyatlari va yo‘llari asoslangan.
