aralashmasidan ishlab chiqariladi. H ar bir tola ycki iplaming sifat ko’rsatkichlari
belgilangan standartlar bo’yich baholanadi.
2.13.1-§.P axta tolasi va iplarini sinash uchu n ish latilad igan sta n d a rtla r
Paxta
tolasi rangi, tashqi k o ’rinishi, pishib etilganlik koeffitsienti bo’yicha
O ’zDST 604-2001 standartiga asosan I, II, III, IV va V navlarga bo’linadi va
ko’rsatkichlari 2.1-jadvalda keltirilgan.
2 .1-jadval
Sanoat
navi
T olaning tip lari b o ’yic h a rangi v a tashqi k o ’rinishi
la, lb, 1 ,2 ,3
4 , 5 , 6 , 7
I
O q yoki tabiiy nim rang oq tusli yoxud
p ax tan in g
sanoat navi
yoki
o ’stiriladigan
rududiga b o g ’liq b o ’lgan nim ran Ipaksim on,
y altiroq va zich k o ’rinishda.
O q y oki
tabiiy n im ran g oq tusli
II
X ira oq rangdan to nim rang tu sg ach a v a katta
b o ’lm agan
sariq
d o g ’li,
yarqiroqligi,
ipaksim onligi
va
qalinligi
birinchi
navga
nisbatan pastroq.
X ira
oq
rangdan
och
sariq
d o g ’li
nim ranggacha
III
X ira oq rangdan to nim rang tusg ach a yoki sariq
d o g ’lari bo ’lgan notekis sarg ’ish ranggacha
K ulrangroq tusli, deyarli yaltiram aydi.
X ira oq rangdan och sariq d o g ’li
nim rang,
sarg ’ish ranggacha. nursiz, kulrangroq tusli
IV
Sariq yoki kulrang aralashgan notekis sarg ’ish
tusli va q o ’n g ’ir d o g ’li, yaltiroqligi y o ’q.
X ira oq rang v a nim rangdan kulrang tusli
sarg ’ish nim ranggacha v a q o ’n g ’ir d o g ’li
V
Q o ’n g ’ir rangdan to d o g ’li sariq ranggacha.
Kulrang.
X ira oq yoki x ira nim rangdan q o ’n g ’ir
d o g ’li yaqqol sariqqacha. K ulrang.
2 .1-jadvaldagi talablardan va tashqi k o ’rinish namunalaridan farq qiladigan
rangli tuslarga ega bo’lgan paxta tolasi iste'molchi bilan kelishilgan rolda j o ’natiladi.
Paxta tolasinig fizik-mexanik k o ’rsatkichlari:
shtapel massauzunligi, chiziqiy
zichlik va solishtirma uzilish kuchiga k o ’rar to ’qqizta : la, lb, 1, 2, 3, 4, 5, 6, va 7-
tiplarga ajratiladi. Bunda paxtadan paxta tolasining tipi, shtapel massauzunligi yoki
chiziqiy zichlikning eng yomon ko’rsatkichi b o ’yicha aniqlanadi.
149
Har
bir tipdagi paxta rangi, tashqi k o ’rinishi, pishib etilganlik koeffitsienti
bo’yicha k o ’rsatkichlari 2.2-jadvalga keltirilgan.
2 .2-jadval
Paxta tolasining fizik-m exanik xossalari
