Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных

12 
O‘lchash odatda o‘lchashdan ko‘zlangan maqsadni (izlanayotgan kattalikni) 
aniqlashdan boshlanadi, keyin esa shu kattalikning xarakterini tahlil qilish asosida 
bevosita o‘lchash ob’ekti (o‘lchanadigan kattalik) aniqlanadi. O‘lchash jaraeni 
yordamida esa shu o‘lchash ob’ekti to‘g‘risida informatsiya hosil qilinadi va 
nihoyat ba’zi matematik qayta ishlash yo‘li bilan o‘lchash maqsadi haqida yoki 
izlanayotgan kattalik haqida informatsiya (o‘lchash natijasi) olinadi. Elektr 
energiysini hisobga olish asboblarining tasnifi quyidagi rasmda tasvirlangan(2.1- 
rasm). Ular induktsionli, elektronli va mikroprptsessorli turlariga bo‘linadi[16]. 
2.1- rasm. Elektr energiysini hisobga olish asboblarining tasnifi. 
O‘lchash natijasi - o‘lchanayotgan kattalikning son qiymatini o‘lchash 
birligiga ko‘paytmasi tariqasida ifodalanadi. O‘lchanadigan kattalikning o‘lchash 
jarayonida o‘zgarish xarakteriga ko‘ra statik va dinamik o‘lchashlarga ajratiladi. 
Statik o‘lchash deganda qiymati o‘lchash jarayoni mobaynida o‘zgarmaydigan 
kattalikni 
o‘lchash 
tushuniladi. 
Bundan 
tashqari, 
davriy 
o‘zgaruvchan 
kattaliklarning turg‘un rejimidagi o‘lchashlar ham kiradi. Masalan, o‘zgaruvchan 
kattalikning amplituda, effektiv va boshqa qiymatlarini turg‘un rejimida o‘lchash. 
Dinamik o‘lchashlarga qiymatlari o‘lchash jarayonida o‘zgarib turadigan 
kattaliklarni o‘lchashlar kiradi. Dinamik o‘lchashga vaqt bo‘yicha o‘zgaradigan 
kattalikning oniy qiymatini o‘lchash misol bo‘la oladi[16]. 
2.2. O‘lchash asboblarining klassifikatsiyasi 
Quyidagi jadvalda hozirda ishlatilib kelinayotgan va chiqarilayotgan o‘lchash 
asboblarining guruhlari keltirilgan. Odatda, o‘lchash asboblarining nomida ushbu 
guruh va modifikatsiya tartib raqamlari berilgan bo‘ladi(2.1-jadval): 

13 

Download 3,76 Mb.