• 3- aksioma - o‘lchash amalidan olingan natija tasodifiydir. O‘lchash turlari va usullari. O‘lchash dеb
  • O‘lchash usuli
  • 2-postulat
  • -bob. “Elektr o‘lchashlar va instrumentlar” fanining mazmuni




    Download 3,76 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet3/86
    Sana09.02.2024
    Hajmi3,76 Mb.
    #153591
    TuriУчебное пособие
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   86
    Bog'liq
    YO2lZEUihCgZ4zIws6BXiqqE2CnQeZILj7tErpVR buyokli

    1-bob. “Elektr o‘lchashlar va instrumentlar” fanining mazmuni
    predmeti va metodi. Asosiy metrologik tushunchalar 
    1.1 Меtrologiyaning aksiomalari va asosiy postulatlari 
    Меtrologiyaning aksiomalari: 
    1-aksioma 
    aprior ma'lumotsiz o‘lchashni bajarib bo‘lmaydi;
    2- aksioma 
    har qanday o‘lchash - taqqoslash (solishtirish) demakdir.
    3- aksioma 
    o‘lchash amalidan olingan natija tasodifiydir.
    O‘lchash turlari va usullari. 
    O‘lchash dеb, shunday solishtirish, anglash, aniqlash jarayoniga aytiladiki, 
    unda o‘lchanadigan kattalik fizik eksperiment yordamida, xuddi shu turdagi, birlik 
    sifatida qabul qilingan miqdori bilan o‘zaro solishtiriladi. 
    O‘lchash usuli - bu fizik ekspеrimеntning aniq ma'lum struktura 
    yordamida, o‘lchash vositalari yordamida va eksperiment o‘tkazishning aniq yo‘li, 
    algoritmi yordamida bajarilishi, amalga oshirilishi usulidir. 
    O‘lchash turlari: -bevosita; -birgalikda; -bilvosita; -mutlaq; -majmiy;
    -nisbiy. 
    Меtrologiyaning asosiy postulatlari: 
    1-postulat 

    o‘lchanayotgan 
    kattalikning 
    chinakam 
    qiymati 
    mavjuddir. 
    2-postulat - kattalikning chinakam qiymatini aniqlash mumkin emas. 
    3-postulat - 
    o‘lchash amalida kattalikning chinakam qiymati 
    doimiydir. 
    Demak, o‘lchanayotgan kattalikning uchta qiymati bo‘lar ekan: 
    ◦ chinakam qiymat (uni aniqlash imkoni mavjud emas); 
    ◦ haqiqiy qiymat (chinakam qiymatga yaqin); 
    ◦ olingan qiymat (tajribadan olingan qiymat). 



     
    1.1-jadval 
    SI ning o‘nli karrali va ulushli birliklarning nomlari va belgilanishini hosil 
    qilish uchun foydalaniladigan ko‘paytuvchi va old qo‘shimchalar 
    O‘nli 
    ko‘pay-
    tuvchi 
    Old 
    qo‘shimcha 
    Old 
    qo‘shimcha 
    belgisi 
    O‘nli 
    ko‘pay-
    tuvchi 
    Old 
    qo‘shimcha 
    Old 
    qo‘shimcha 
    belgisi 
    10
    24
    iota 

    10
    -1
    detsi 
    d
    10
    21
    zetta 

    10
    -2
    santi 
    s
    10
    18
    eksa 

    10
    -3
    milli 
    m
    10
    15
    peta 

    10
    -6
    mikro 

    10
    12
    tera 

    10
    -9
    nano 
    n
    10
    9
    giga 

    10
    -12
    piko 
    p
    10
    6
    mega 

    10
    -15
    femto 
    f
    10
    3
    kilo 

    10
    -18
    atto 
    a
    10
    2
    gekto 

    10
    -21
    zepto 
    z
    10
    1
    deka 
    da 
    10
    -24
    iokto 
    y
     
    Yuqorida keltirilgan 1.1-jadvalda SI ning o‘nli karrali va ulushli birliklarning 
    nomlari va belgilanishlariga tegishli umumiy ma’lumotlar keltirilgan. 

    Download 3,76 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   86




    Download 3,76 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -bob. “Elektr o‘lchashlar va instrumentlar” fanining mazmuni

    Download 3,76 Mb.
    Pdf ko'rish