|
Nazorat savollari va topshiriqlarBog'liq 6F7NebSD4SKKLbJCFJVp2dDjB3o5ENWmElYBpo5iNazorat savollari va topshiriqlar
1. Yer tuzish ishlarini avtomatlashtirishning qanday tamoyillari mavjud?
2. Yer tuzish hisoblashlarini avtomatlashtirish uchun dasturiy vositalarni
ishlashda qanday masalalarni yechish kerak?
3. Avtomatlashtirilgan hisoblashlar vositalari tizimi o‟zida nimalarni
ifodalaydi?
4. Qanday turdagi ta‟minotlar yer tuzish hisoblashlarini avtomatlashtirish
pastki tizimiga kiradi?
5. Yer tuzish ma‟lumotlarining asosiy manbalarini ayting.
6. YETLIATni qo‟llashdan olinadigan umumiy samara qanday tarkibiy
qismlardan iborat va ular qanday hisoblanadi?
7. Ma‟lumotlarga ishlov berish tizimining iqtisodiy samaradorligi qanday
aniqlanadi?
8. Iqtisodiy samaradorlikni baholash uchun qanday ko‟rsatkichlardan
foydalaniladi?
9. Yer tuzishda YETLIAT va GATlarni joriy etishdan olinadigan iqtisodiy
samarani hisoblash usulini tushuntirib bering.
VIII –BOB YER TUZISHDA EKSPERT TIZIMLARI
8.1. Ekspert tizimlarining tarkibi va imkoniyatlari
YETLIAT va GATlarning kelajakdagi rivojlanishi ko‟p jihatdan ekspert
tizimlarini yaratish va foydalanishga bog‟liq. Ular sun‟iy intellekt tizimining bir
turi hisoblanadi. Sun‟iy intellekt – bu XX asrning 50 yillarida kibernetika,
lingvistika, psixologiya va dasturlash fanlari orasida paydo bo‟lib, Viner,
Makkalok va Rozenblatlarning neyron tarmoqlari bo‟yicha ishlaridan boshlangan
va tez rivojlanayotgan ilmiy fandir. Uni bilimlar va ularni qanday qilib olish,
121
sun‟iy tizimlarda ko‟rsatish, ularning ichida qayta ishlash va amaliy masalalarni
yechish uchun foydalanish to‟g‟risidagi fan sifatida qarash mumkin. Hozirgi
vaqtda ushbu sohadagi izlanishlar bir qancha asosiy yo‟nalishlar bo‟yicha olib
boriladi (32-rasm):
32-rasm.Suniy intelektdan foydalanish yonalishlari
Sun‟iy intellekt sohasida eng yirik rivojlanish ekspert tizimlarini (ET)
yaratish bilan bog‟liq. Ular hozirgi vaqtda yetarlik darajada keng tarqalib ulgurgan
va ko‟plab amaliy masalalarni yechishda foydalaniladi.
Yer tuzishni loyihalash masalalarini yechish doimiy ravishda katta hajmdagi
ekspertlar bilimlarini jalb etishni talab qiladi. Bu qator sabablardan kelib chiqadi:
ushbu turdagi masalalarning ko‟pchiligi ojiz tarkiblashtirilgan; ularni qo‟yishda
mutaxassis–ekspertlarning qatnashishi; turli xil, biroq amaliy jihatdan teng
qiymatli loyihalar olish imkoniyati; yechimlarning yagona algoritmi yo‟qligi;
loyihalashning navbatdagi qadamlarida loyihalanuvchi obyektlarning murakkabligi
oshib borishi va hisobga olinadigan ko‟rsatkichlarning soni ko‟payishi.
|
| |
