Ishlab chiqaruvchi kuchlar

• 
  Korxonalar va firmalarda matematik usullarni qo’llash;
  
• 
  Chegaralangan resurslardan optimal foydalanish;
  
• 
  Raqobatchi firma va korxonalar strategiyalarining optimallash va muqobillashtirish;
  
• 
  Iste’molchining xatti-harakati;
  
• 
  Zaxiralarni optimal boshqarish;
  
• 
  Ommaviy xizmat ko’rsatish modellarini qo’llash;
  
• 
  Optimallashtirish masalalari va ikkilanganlik nazariyasi;
  
• 
  Makroiqtisodiy jarayonlarni modellashtirish;
  
• 
  Tarmoqlararo balansda agregirlash;
  
• 
  Noaniqlik va tavakkalchilik sharoitida qaror qabul qilishning matematik modellarini tuzish;
  
• 
  Tarmoqli modellashtirish;
  
• 
  Tuzilgan modellarning real jarayonlarga mosligi tekshirish va miqdoriy baholash.
  

• 
  Iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish asoslarini o’rgatish;
  
• 
  Iqtisodiyot murakkab va iyerarxik tuzilishga egaligi, iqtisodiy jarayonlarning mohiyati, mazmuni va xususiyatlarini o’rgatish;
  
• 
  Mikro- va makro darajadagi iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish tamoyil-larini o’rgatish;
  
• 
  Korxona va firmalarning faoliyat ko’rsatish mexanizmini o’rgatish;
  
• 
  Korxonalarda o’rganilayotgan har bir jarayonga mos keluvchi iqtisodiy-matematik usullar va modellarni tuzish yo’llarini o’rgatish;
  
• 
  Korxonalar ma’lumotlari bo’yicha optimizasion, balans, trend modellarini tuzishni o’rgatish;
  
• 
  Tanlangan modelni maxsus kompyuter dasturlari asosida yechishni o’rgatish;
  
• 
  Har bir iqtisodiy jarayon va hodisalarning ko’p variantli yechimlarini olishni o’rgatish;
  
• 
  Olingan yechimlarni iqtisodiy tahlil qilish va qaror qabul qilishni o’rgatish.
  

• 
  Iqtisodiy jarayonlarda obyektiv va subyektiv omillar ta’sirini, ularning o’zaro bog’lanishilarini o’rganish;
  
• 
  Biznes-rejalarini ilmiy asoslash va ularni bajarilishini obyektiv baholash;
  
• 
  Iqtisodiyotga ta’sir etuvchi ijobiy va salbiy omillarni izlab topish va ularning ta’sirini miqdoriy baholash;
  
• 
  Ishlab chiqarishni rivojlantirishdagi tendensiyalarini va nisbatlarni, foydala-nilmayotgan ichki imkoniyatlarning zaxiralarini aniqlash va ochib berish;
  
• 
  Ilg’or tajribalarni umumlashtirish, optimal boshqaruv qarorlarini qabul qilish.
  

• 
  ishlab chiqarish vositalariga jamoat yoki davlat mulkchiligining hukmronligi;
  
• 
  iqtisodiyotda Davlat rejalashtirish komissiyasining diktaturasi;
  
• 
  iqtisodiy boshqaruvning ma'muriy usullari;
  
• 
  davlatning moliyaviy diktaturasi.
  

• 
  yanada barqaror iqtisodiyot;
  
• 
  odamlarning kelajakka ko'proq ishonchi;
  
• 
  to'liq bandlik;
  
• 
  jamiyatdagi tengsizlikning kamligi;
  
• 
  hamma uchun minimal hayotni ta'minlash kafolati.
  

• 
  davlat mulkining qoniqarsiz ishi (u yomon ishlatilgan, texnika yillar davomida yangilanmagan, o'g'irlik va noto'g'ri boshqarish rivojlangan);
  
• 
  qattiq ishlashga turtki yo'q (mehnatdan qochib, mehnatsevarlikni rag'batlantirish yo'q, chunki A.S.Pushkin aytganidek "inson tabiati dangasa (xususan rus tabiati));
  
• 
  mas'uliyatsizlik, xodimlarning tashabbuskorligi (hattoki shunday gap bor edi: "tashabbus tashabbuskorning boshiga uriladi");
  
• 
  iqtisodiy samarasizlik va umumlashtirilgan defitsit;
  
• 
  iste'molchilar ustidan ishlab chiqaruvchilarning buyrug'i(odamlar uchun kerak bo'lgan narsalarni emas, balki Davlat rejalashtirish komissiyasida rejalashtirilgan narsalarni ishlab chiqardi);
  
• 
  odamlar turmush darajasining pastligi.
  

• 
  ishlab chiqarish vositalariga xususiy mulkchilik;
  

• 
  erkinlik va tadbirkorlarning moddiy javobgarligi(har bir shaxs har qanday qonuniy faoliyat turi bilan shug'ullanishi mumkin, u o'zi uchun nimani, qanday va kim uchun ishlab chiqarishni o'zi hal qiladi, "o'z baxtini o'zi yaratadi", o'zi faoliyati natijalari uchun moddiy javobgarlikni o'z zimmasiga oladi). Masalan, Amerika tamaki fabrikalari o'z mahsulotlarining o'lik xavfi to'g'risida, chekuvchilarning turli xil kasalliklarga chalinish ehtimoli yuqori ekanligi haqida etarli darajada ogohlantirmaganliklari uchun chekishdan jabrlanganlarga millionlab dollarlik mablag'ni to'lashga majbur. Yoki mikroto'lqinli pechni ishlab chiqaruvchi kompaniya tomonidan millionlab jarima to'lash, bu kabi sevimli itini bilmasdan quritgan buvisiga);
  
• 
  iqtisodiy sheriklarni tanlash erkinligi(Har bir ishlab chiqaruvchi, iste'molchi o'zining iqtisodiy sheriklarini o'zi tanlash huquqiga ega va turli xil mahsulotlar tufayli yakuniy so'z iste'molchiga tegishli. Aynan uning tanlovi oxir-oqibat nimani va qancha ishlab chiqarishni belgilaydi. Milton Fridman obrazli qilib aytganda "hamma ovoz berishi mumkin galstugingizning rangi ");
  
• 
  iqtisodiy munosabatlar ishtirokchilarining shaxsiy foydasi (bu inson tashabbusi, zukkoligi, faolligining eng yaxshi stimulyatoridir. Adam Smit u haqida shunday deb yozgan edi: «Inson doimo qo'shnilarining yordamiga muhtoj va u behuda ularni faqat ularning foydasidan kutadi. U ularning egoizmiga murojaat qilsa va u uchun ulardan talab qilganini qilish o'z manfaatlariga mos kelishini ko'rsatib bera olsa, u maqsadiga tezroq erishadi ... Menga kerak bo'lgan narsani bering, sizga kerakli narsani olasiz - bu har qanday bunday taklifning ma'nosi. Biz qassob, pivo ishlab chiqaruvchisi yoki novvoyning xayrixohligidan emas, balki ularning shaxsiy manfaatlaridan kelib chiqamiz. Biz insoniyatga emas, balki xudbinlikka murojaat qilamiz va ularga hech qachon o'z ehtiyojlarimiz haqida emas, balki ularning foydalari haqida aytamiz. ”);
  
• 
  bozor omillari ta'sirida iqtisodiyotni o'zini o'zi boshqarish(narxlarni erkin shakllantirish, raqobat, talab va taklifning o'zaro ta'siri va boshqalar);
  
• 
  davlatning iqtisodiy ishlarga minimal aralashuvi(davlatning iqtisodiyotga aralashuvi qanchalik kam bo'lsa, bozorning o'zini o'zi boshqarishiga aralashish shunchalik kam bo'ladi. Yegor Gaydar aytganidek: jamiyatdagi jinoyatchilik darajasi iqtisodiyotdagi davlat va biznes o'rtasidagi kuchlar muvozanatiga bog'liq, chunki mansabdor shaxs har doim biznesmenga qaraganda ko'proq kriminogen xususiyatga ega. , agar ular aralashmasa edi. Mansabdor faqat vijdonsiz boyib ketishi mumkin ");
  

• 
  yuqori samaradorlik va tadbirkorlikni rag'batlantiradi;
  
• 
  samarasiz va keraksiz ishlab chiqarishni rad etadi;
  
• 
  daromadlarni ish natijalariga ko'ra taqsimlaydi;
  
• 
  iste'molchilarga ko'proq huquq va imkoniyatlar beradi;
  
• 
  katta boshqaruv apparati talab qilinmaydi.
  

• 
  jamiyatdagi tengsizlikni kuchaytiradi (xususiy mulk alohida fuqarolarga ulkan boylik to'plashga imkon beradi va shart emas o'z mehnati bilan);
  
• 
  jamiyatda katta beqarorlikni keltirib chiqaradi (u ishsizlik, inflyatsiya, odamlar turmush darajasining pasayishi va hokazolarning ko'tarilish va pasayish, davriy alevlenmeleri bilan tavsiflanadi);
  
• 
  notijorat ishlab chiqarishga qiziqmaydi (ishlab chiqaruvchilarga umumiy ta'lim va sog'liqni saqlash, milliy xavfsizlik, jamoat tartibini muhofaza qilish, ko'chalarni yoritish va boshqalar kabi muammolar qiziqtirmaydi, chunki bu foyda keltirmaydi);
  
• 
  biznesning odamlar va tabiatga etkazishi mumkin bo'lgan zarariga befarq.
  

Mulkchilik munosabatlarining tarkibi