|
Uncertaint y
|
| bet | 68/83 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 5,5 Mb. | | #144225 |
Bog'liq Anıq emes ólshewler1
|
252,9119
|
195,3799
|
2
|
252,9133
|
195,3830
|
3
|
252,9151
|
195,3790
|
4
|
252,9130
|
195,3819
|
5
|
252,9109
|
195,3795
|
6
|
252,9094
|
195,3788
|
7
|
252,9115
|
195,3792
|
8
|
252,9115
|
195,3794
|
9
|
252,9119
|
195,3791
|
10
|
252,9115
|
195,3791
|
11
|
252,9118
|
195,3794
|
Sheshiw
1.Massa hám kólemdi baqlaw nátiyjeleriniń ortasha mánisin anıqlaymız
Tómendegi formula boyınsha dene tıǵızlıǵın tayansh mánisin bahalaymız:
Kiriw shamaların , , tómendegi formula boyınsha standart anıqsızlıqların А tur boyınsha bahalaymız
Tıǵızlıqtı jıyındı standart anıqsızlıǵı tómendegi formula boyınsha esaplanadı
Ólshenip atırǵan shama – dene tıǵızlıǵın keńeytirilgen anıqsızlıqtı tómendegi formula boyınsha esaplaymız
(6.3.7.) formuladan tekǵana óz ishine alıw koeffitsienti nıń mánisin Velcha-Sattersveyt formulasınan alınatuǵın erkinlik dárejesiniń effektiv sanı arqalı tabıladı
Ol jaǵdayda ва .
Ólshew nátiyjesi tómendegi kóriniske iye boladı
§6.4 Korrelyatsiyalanǵan kiriw shamaların jıyındı standart anıqsızlıǵın bahalawdıń ulıwma qaǵıydaları
Kiriw shamaları korrelyatsiyalanǵan jaǵdayda ólshew nátiyjeleriniń jıyındı dispersiya tómendegi formula boyınsha bahalanadı
bul jerde: hám - - hám nıń bahalanǵan mánisi; - hám - tiń kovaratsiya bahası.
hám nıń korrelyatsiyalanǵanlıq dárejesi korrelyatsiya koeffitsienti bahası menen xarakterlenedi
bul jerde : ва
Egerde hám ǵáresiz bolsa ge teń bolıp, ol jaǵdayda usı tosınarlı shamalardan birparasınıń mánisin ózgeriwi boyınsha basqa bir shamanı ózgeriwin prognoz (boljaw) múmkin emes.
Sol tiykarınan, bar shamalar óz-ara korrelyatsiyalanǵan jaǵdayda korrelyatsiya koeffitsienti ge teń bolǵanda Jıyındı dispersiya tómendegi kóriniske iye boladı
Eki tosınarlı shama hám ólshewlerdiń bir túrli jaǵdayında ǵáresiz jup bir waqıtta baqlaw nátiyjelerinen alınǵan bolıp, ortasha arifmetik mánisleri mas ráwishte hám bolǵanda kovaratsiya tómendegi formula arqalı esaplanadı.
bul jerde: hám - hám shamalardı mas ráwishte baqlaw nátiyjeleri. Egerde hám shamalar haqiqatdan da korrelyatsiyalanbaǵan bolsa, (6.4.4) formula boyınsha alınǵan baha qaǵıyda boyınsha nólge jaqın boladı. Eki kiriw shamaların bahalawda úlken standart anıqsızlıqqa iye bolǵan ushın ayni bir ólshew quralı, ayni sol etalon yakı ayni sol maǵluwmatnamadan paydalanılǵan bolsa usı shamalar arasında áhimiyetli dárejede korrelyatsiya baqlanadı.
Eger olardı anıqlawda úlkenǵana anıqsızlıqqa iye bolǵan tap sol bir ólshew ásbabı, tap sol bir fizikalıq ólshew etalonı yakı tap sol bir maǵluwmatnama maǵluwmatlarınan paydalanılsa, eki kiriwshi shamalar ortasında úlkenǵana korrelyatsiya bar bolıwı múmkin. Máselen shamanı bahalaw ushın zárúr bolatuǵın temperaturaǵa dúzetiw qandaydur bir termometr járdeminde alınsa hám kiriwshi shamanı bahalaw ushın zárúr bolatuǵın temperaturaǵa dúzetiw de tap sol termometr járdeminde alınsa, ol jaǵdayda bul eki kiriwshi shamalar korrelyatsiyalanǵan bolıwı múmkin.
Egerde kiriw shamaları arasında áhimiyetli dárejede korrelyatsiya bar bolsa, olardı esapqa almaw múmkin emes. Kiriw shamaları arasındaǵı korrelyatsiyalanıw dárejesin bahalawda ólshew procesinıń fizikalıq intuitsiyasi kerekli áhimiyetke iye. Fizikalıq intuitsiya mamannıń tájriybesi hám ulıwma bilimleri, intellektual dárejesi, máselen, fizika, matematika, sondayaq basqa tabiiy hám anıq pánlar boyınsha tájriybesine tikkeley baylanıslı esaplanadı.Ólshew procesin fizik-ximiyalıq tiykarları hám matematik bilimlerge iye bolmastan turıp kiriw shamaların matematik modellestiriw, anıqsızlıq dereklerin anıqlaw, korrelyatsiyalanıw dárejesine baha beriw hám esaplaw múmkin emes.
|
| |
