28
o‘simlikda suv va oziqa moddalarining harakatini izga tushiradi. Barglarning nafas
olishi natijasida metabolizm jarayonlari uchun kerak bo‘lgan energiya ajraladi.
Barg o‘simlik bilan tashqi muhit o‘rtasidagi gaz almashinuvida muhim
rol
o‘ynaydi.
3-rasm. Tok barglarining uzum navlariga qarab, barg va barg bandi shakllarining tuzilishi.
Tok
bargi bandning uzunligi va barg yaprog‘ining shakli tok navlariga qarab
har xil bo‘ladi.
Tok bargi, ko‘pincha, 3 yoki 5 kertikli bo‘lib, har bir bo‘laklar
o‘rtasida o‘yiqlar bo‘ladi.
Barg sathi silliq, burishgan shaklda bo‘ladi. Barg
yaprog‘ining orqa tomoni ko‘pincha tuklar bilan qoplangan bo‘ladi. Barglar toklar
rivojlanishi uchun muhim o‘ringa egadir. O‘simlikda, ya’ni
tokda bargni tashqi
muhit
omillaridan himoya qiladi, suv, asosan, barglar orqali bug‘lanadi.
Bu esa
o‘simlik tanasidagi haroratni biroz pasayishiga olib keladi va uni haddan tashqari
qizib
ketishidan saqlaydi, bu o‘simlikni o‘sishi, hosil shakllanishiga me’yor
darajasida ta’sir qiladi.
29
4-rasm. Tok barglarining uzum navlariga qarab, barg va barg bandi shaklining old va orqa
tomondan ko‘rinishi.
