18
o‘z mintaqasiga xos bo‘lgan uzum navlarini nazariy bilimlari va ko‘p yillik amaliy
ko‘nikmalarini birga hamohang qo‘llashi kerak bo‘ladi. Tok parvarishi davomidagi
har bir ishlov hosil miqdoriga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Ushbu qo‘llanmada
bog‘bon-sohibkorlar duch kelishi mumkin bo‘lgan
fiziologik, fitopatologik va
ekologik masalalar haqida so‘z yuritiladi.
Mamlakatimizda oxirgi yillarda amalga oshirilayotgan Respublika va Oliy
Majlis tomonidan qabul qilingan agrar va siyosiy sohaga oid bir qator qonunlar,
O‘zbekiston Prezidenti va hukumatimiz tomonidan chiqarilgan qaror va farmonlari
qishloq xo‘jaligi tarmoqlari samarador ligini keskin oshirishga, zamonaviy
uzumchilik
sohasini ilmiy asoslangan, resurstejamkor innovasion texnologiya
asosida olib boriishga, aholini qishloq xo‘jaligi va oziq - ovqat mahsulotlariga,
sanoatni esa sifatli xom ashyoga bo‘lgan talablarini to‘liq qondirishga qaratilgandir.
Mazkur qaror ijrosini amalga oshirish bo‘yicha
O‘zbekiston
shu jumladan,
Buxoro viloyatida ekiladigan yer maydonlarini optimal- lashtirish natijasida 17 ming
500 dan ortiq yangi, zamonaviy davr talabiga mos keladigan fermer xo‘jaliklari
tashkil etildi. Respublikamizda bog‘ maydonlari 261,8 ming gektarni tashkil qilib,
shundan 30,4 ming gektari pakana va yarim pakana intensiv bog‘larni
tashkil
etayapti. Har yili respublikamizda 3 mingdan 100 ming tonnadan ziyod meva,
1million 700 ming tonna uzum yetishtirilayapti.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 21-sentyabrdagi “Meva-
sabzavotchilik tarmog‘ini rivojlantirish sohasini amalga oshirish chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi qarorida meva-sabzavot mahsulotlarining yalpi hosilni 2021-yilda 2-
3 martagacha oshirish rejalashtirilgan (Sh. Mirziyoyevning iyul, 2021-yildagi
videoselektori).
Mazkur qo‘llanmada tok navlarining agrobiologik tasnifi to‘liq keltirigan,
hosilni yig‘ib -terib olish jarayonlari hamda uzumni saqlash va quritish usullariga
katta e’tibor berilgan.
Shuningdek, yuqorida keltirilgan ma’lumotlar
shundan dalolat beradiki,
O‘zbekistonda uzum yetishtirish bilan shug‘ullanadigan fermer xo‘jaliklari,
mutaxassislar birlashib, hamkorlikda bu muhim vazifaning yechimini ijobiy hal
19
etishsa, nur ustiga a’lo nur bo‘lib, jonajon O‘zbekiston respublikasi xalqi uzum
eksportida yuqori o‘rinlarni egallashiga zamin yaratiladi va aholini sarxil, taru-toza
uzum mevasi, mayiz va xushxo‘r uzum sharbati bilan ta’minlaydi.
O‘zbekistonning zamonaviy resurstejamkor uzumchiligini rivojlanishi uchun
qalamcha ko‘chati bilan ko‘paytirish
eng qulay
va oson tadbir hisoblanib, uzum
ko‘chatini to‘g‘ridan - to‘g‘ri qalamchalar yordamida ko‘paytiriladi.
Dunyo miqyosida urug‘siz, yirik mevali (kishmish) va xo‘raki uzum navlariga
qiziqish oshib bormoqda.
O‘zbekistonning zamonaviy uzumchiligida ham bu yuqori ko‘rsatgichlarga ega
bo‘lgan navlarni ko‘paytirish birinchi galdagi ijro etiladigan eng muhim dolzarb
vazifalardan biri hisoblanadi.
Oxirgi yillarda mamlakatimizda ham urug‘siz yirik uzum navlarni etishtiishga
katta e’tibor qaratilib, bir muncha ko‘zga ko‘rinadigan ko‘chat yetishtirishning,
yangi zamonaviy tokzorlari barpo etildi va ularda resurstejamkor agrotexnik
tadbirlar sifatli bajarilmoqda.
Yangi tokzorlarga tizim asosida o‘tqazilgan uzum ko‘chatlari 2-3 yilda hosilga
kiradi, yuqori
va sifatli uzum hosili beradi, hosildorlik 250-300 sentner hatto,
vinobop navlaridan 500 sentnergacha bir gektardan hosil olinadi, uzum yer
tanlamasligini inobatga olib va o‘z vaqtida, obi-tobida uzum yetishtirish bo‘yicha
ilmiy asosda ishlab chiqilgan qo‘llanma va tavsiyalarga amal qilinsa, hatto sizob
suvlari yaqin joylashgan, toshloq va sho‘rlangan yerlardan ham
yuqori va sifatli,
jahon bozori talablariga mos uzum hosili olinib, yuqori iqtisodiy ko‘rsatgichlarga
erishish mumkin.
