152
ku’ndelikli baspa so’z, radio h’am televidenie mag’lıwmatlarınan da sabaq mazmunın
islep shıg’ıwda paydalanıw mu’mkin;
Da’slep sabaqtın’ ta’rbiyalıq h’a’m ideyalıq mazmunı islep shıg’ıladı. Sabaq
ju’da’ quramalasıp, materiallar ko’beyip ketpesligi ushın oqıw teması mazmunı
islep
shıg’ılg’anda tiykarg’ı, ekinshi da’rejeli, qosımsha materiallar ajıratıladı. Ekinshi
da’rejeli h’a’m qosımsha materiallar sabaqtın’ tiykarg’ı mazmunın aydınlastırıw h’a’m
teren’lestiriw maqsetinde paydalanıladı. Ayırım jag’daylarda sabaqta go’zlengen
materiallardı u’yrenip bolmaydı, bunday waqıtlarda qalg’an material u’yge tapsırma
sıpatında beriledi h’a’m onı oqıwshılar jeke tu’rde u’yrenedi.
Sabaq mazmunın islep shıg’arılg’annan son’ oqıtıwshı onı bayan qılıw rejesin
islep shıg’adı.
Oqıtıw metodikasın tan’law.
Oqıtıw metodların tan’law sabaqtın’
maqseti
h’a’m oqıw materiallarına, u’yreniletug’ın temanın’ usı kursta tutqan ornına da
baylanıslı. Ha’r bir pa’ndi u’yrengen sayın oqıwshılardın’ bilimleri artıp baradı,
sonlıqtan joqarı klasslarda reproduktiv, do’retiwshilik usılların da qollaw mu’mkin:
O’zbekstan ta’biyiy geografiyasının’ regional bo’limin oqıwshılar kartalar ja’rdeminde
jeke tu’rde u’yreniwleri mu’mkin. Tap sonday jumıslardı oqıwshılar du’nyanın’ juzi
ekonomikalıq h’a’m sotsiallıq geografiyasın o’z aldına u’yreniwde de a’melge
asırıwları mu’mkin. Oqıtıw metodların tan’lawda oqıwshılardın’ jaslarıda
esapqa
alınıwı lazım. To’mengi klass oqıwshıları uzaq waqıt dıqqat penen esite almaydı. Tez
jalıg’adı h’a’m zerigedi. Sonın’ ushın to’mengi klasslarda oqıtıwshı oqıtıw metodların
tez-tez o’zgertip turıwı za’ru’r. Bunda oyınlardan paydalanıw u’lken na’tiyje beredi,
sebebi bunday sharayatta oqıwshılar jalıqpaydı h’a’m kerekli bilim h’a’m
ko’nlikpelerdi tez o’zlestiredi.
Sabaq ushın oqıw quralların tanlaw tiykarg’ı jumıslardan esaplanadı. Oqıw
quralların tan’law oqıtıwshı ushın quramalı bolmag’an jumıs esaplanadı, sebebi
da’stu’rde h’a’r bir tema boyınsha za’ru’r bolg’an oqıw qurallarının’ tu’rleri
berilgen
boladı. Oqıtıwshının’ wazıypası olardan sabaqtın’ qaysı bo’liminde h’a’m qanday
paydalanıwdı islep shıg’ıw esaplanadı. Oqıw quralları boyınsha sorawlar h’a’m
tapsırmalar islep shıg’ıladı. Bul oqıwshılardı bilim h’a’m ko’nlikpelerdi iyelewlerin
an’satlastıradı.
Oqıw quralların tan’lag’anda to’mendegilerde esapqa alıw za’ru’r:
oqıw quralları sabaqtın’ mazmunına say bolıwı lazım;
oqıw quralları tanlang’an oqıw metodı mazmunın toltırıwı za’ru’r;
oqıw quralları oqıwshılardın’ jasına h’a’m qa’biletlerine say bolıwı lazım;
oqıw quralları a’meliy h’a’m o’z betinshe jumıslardı alıp barıw ushın
imkan jaratıwı lazım;
153
oqıw quralları oqıwshılardın’ bilim h’a’m ko’nlikpelerin
iyelewin
an’satlastırıwı lazım;
SORAW HA’M TAPSIRMALAR
1. Geografiya ta’limin sho’lkemlestiriwdin’ tiykarg’ı formaların du’zin’.
2. Tiykarg’ı bilimlerge neler kiredi?
3. Ekinshi da’rejeli bilimlerdin’ wazıypası nelerden ibarat?
4.Geografiya sabaqlarında qanday ka’sipler h’aqqında oqıwshılarg’a mag’lıwmatlar
beriw mu’mkin?
5. Sabaqtın’ du’zilisin anıqlaw qalay a’melge asırıladı?
6. Sabaq o’tiw ushın oqıtıw metodları qalay tan’lanadı?
7. Geografiya sabaqlarında ekonomikalıq ta’rbiya qanday a’melge asırıladı?
8. Geografiya sabaqlarında ekologiyalıq ta’rbiya qanday a’melge asırıladı?
