Vaxabov X., Gaypova r., Tursinov m




Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/140
Sana18.05.2024
Hajmi1,58 Mb.
#241765
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   140
Bog'liq
Vaxabov X, Gaypova R, Tursinov M. Geografiyanı oqıtıw metodikası

5. 1. Tu’sindiriw metodı 
Geografiyalıq nızamlar, nızamlıqlar h’a’m basqada ta’biyiy h’a’m 
ekonomikalıq-geografiyalıq protsessler tu’sindiriw metodı arqalı u’yreniledi. 
To’mengi klasslarda tu’sindiriw metodı to’mendegi temalardı u’yreniwde 
qollanıladı; plan h’a’m karta, jerdin’ jıllıq h’a’reketi, jerdin’ ishki du’zilisi, taw 
jınısları, relef h’a’m onın’ tu’rleri, vulkanlar, okean suwlarının’ duzlılıg’ı h’a’m 
temperaturası, qurg’aqlıq suwları, atmosferanın’ du’zilisi, mussonlar, klimat h’a’m 
poyaslar, pa’s basım h’a’m joqarı basım oblastlarının’ payda bolıwı h’.t.b. 
Joqarı klasslarda bolsa tu’sindiriw metodı xalıq xojalıg’ının’ tiykarg’ı 
tarmaqlarının’ du’zilisi h’a’m olardı rawajlandırıw nızamlıqları, miynettin’ 
geografiyalıq bo’listiriliwi, ekonomikalıq rayonlardın’ ju’zege keliwi, transport 
sisteması h’a’m xalıqaralıq ekonomikalıq baylanıslardın’ tiykarg’ı tu’rleri h’a’m 
basqa temalardı u’yreniwde qollanıladı. 
Tu’sindiriw metodı da’lillew formasında alıp barıladı, tu’sindiriw 
protsessinde oqıtıwshı h’a’diyseler arasındag’ı baylanıstı ashıp beredi h’a’m 
oqıwshılardı 
tiykarg’ı 
ta’biyiy-geografiyalıq, 
ekonomikalıq-geografiyalıq 
nızamlıqlar menen tanıstıradı. Ma’selen: belgili bir orındag’ı ıssılıqtın’ quyash 
nurlarının’ tu’siw mu’yeshine baylanıslılıg’ı, temperatura h’a’m basımnın’ biyiklik 
artqan sayın kemeyip barıwı h’.t.b. 
Tu’sindiriw oqıwshılardın’ biliw qa’biletlerin rawajlandırıwda u’lken 
a’h’miyetke iye. Tu’sindiriw dawamında oqıtıwshı oqıwshılardın’ dıqqatın arttırıw 
maqsetinde olardın aldına sorawlar qoyıladı h’a’m o’z pikirin ko’rsetip beriwin 
usınıs etedi. Ma’selen: passatlar Afrika klimatına qanday ta’sir ko’rsetedi? Hawa 
jer betinen ko’terilgende neler ju’z beredi h’.t.b.
Tu’sindiriw dawamında oqıtıwshı kartadan, klass taxtasınan h’a’m h’a’r 
tu’rli ko’rgizbeli qurallardan paydalanadı. 


54 
Ekonomikalıq geografiya kurslarında to’mendegi temalardı tu’sindiriw 
metodı ja’rdeminde alıp barıw mu’mkin, mısalı, «Xalıq-xojalıg’ının’ tarawlıq 
strukturası h’a’m du’zilisi». Tu’sindiriw belgili bir ta’rtipte ayırım bo’limlerge 
bo’lingen jag’dayda alıp barılıwı tiyis. Ma’selen: awıl xojalıg’ı h’aqqında 
mag’lıwmat beriw, bunda temanı to’mendegi bo’limlerge bo’lip o’tiw mu’mkin:
1. Awıl xojalıg’ının’ ta’biyiy sharayat penen tıg’ız baylanısqanlıg’ı. 
2. Awıl xojalıg’ının’ rawajlanıwının’ ulıwma belgileri.
3. Awıl xojalıg’ı tarmaqları. 
Tu’siniklerdin’ o’zlestiriw da’rejesin asırıwda oqıwshılardın’ basqa 
pa’nlerden alg’an bilimleri menen baylanıstırıw u’lken a’h’miyetke iye.

Download 1,58 Mb.
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   140




Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish