• 6. 2. 1. Litosfera temasın u’yreniwde ta’jiriybe metodınan paydalanıw
  • Vaxabov X., Gaypova r., Tursinov m




    Download 1,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet45/140
    Sana18.05.2024
    Hajmi1,58 Mb.
    #241765
    1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   140
    Bog'liq
    Vaxabov X, Gaypova R, Tursinov M. Geografiyanı oqıtıw metodikası

     
    6. 2. Ta’jiriybe metodı 
    Ta’jiriybe metodı dep oqıwshılar ta’biyatta tıg’ız baylanısta baqlay 
    almaytug’ın qubılıslardı laboratoriya sabaqlarında a’melge asırıwg’a aytıladı. 
    Ayırım qubılıslar ju’da’ tez payda boladı (jer silkiniw, vulkan h’a’m t.b) ayırımları 
    ju’da’ uzaq waqıt dawam etedi. (taw jınıslarının’ payda bolıwı, tawlardın’ 
    ko’teriliwi, da’rya alapların qa’liplesiwi h’a’m t.b) bunday protseslerdi barlıq 
    waqıt baqlap bolmaydı. 
    Ta’biyiy geografiya baslang’ısh kursının’ ayırım temaların u’yreniwde
    ta’jiriybeler o’tkiziw u’lken a’h’miyetli orın tutadı. Ta’jiriybe ja’rdeminde 
    quramalı ta’biyiy geografiyalıq protsessler payda bolıwın oqıwshılarg’a klass 
    sharayatında ko’rsetiw mumkin. 
    Geografiya oqıtıw metodikasında to’mendegi ta’jiriybeler o’tkiziledi: 
    1. Litosfera temasında o’tkiziletug’ın ta’jiriybeler 
    2. Gidrosfera temasında o’tkiziletug’ın ta’jiriybeler
    3. Atmosfera temasında o’tkiziletug’ın ta’jiriybeler
    6. 2. 1. Litosfera temasın u’yreniwde ta’jiriybe metodınan paydalanıw 
    Usı temanı u’yreniwde sho’gindi jınıslardı payda etiwde qatparlardın’ kelip 
    shıg’ıwın ta’jiriybede ko’rsetiw mu’mkin.
     
    Sho’gindi jınıslardın’ payda bolıwın ta’jiriybede to’mendegishe ko’rsetiw 
    mu’mkin. Bunın’ ushın 1 litr shiyshe bankag’a yarım litr suw quyıladı. Og’an qum 


    68 
    h’a’m saz salınadı son’ banka silkitiledi. Silkiw protsesinde qum h’a’m saz ılay 
    suw menen aralasadı h’a’m ılay payda boladı. Sonnan keyin banka stol u’stine 
    qoyılıp tındırıladı. Tındırıw protsesin oqıwshılar baqlap turıwları kerek. Tındırıw 
    protsesinde banka tu’bine da’slep awır jınıs yag’nıy, qum tu’sip qum qatlamı 
    payda boladı son’ jen’ilirek saz qatlamı sho’ge baslaydı h’a’mde qum qatlamı 
    to’besine saz (ılay) qatlamı h’asıl boladı, onın’ to’besine suw qatlamı jaylasadı. 
    Ta’jiriybeden son’ oqıtıwshı klassqa to’mendegi sorawlar beriledi: 
    Qaysı taw jınısları aldınıraq sho’kti? 
    Qaysı taw jınısları keyinirek sho’kti?
    Ne ushın ıdıs tu’binde payda bolg’an jınıstı sho’gindi taw jınısı dep 
    ataladı? 
    Sho’gindi taw jınısları qanday belgilerge qarap anıqlaw mu’mkin?
    Taw sistemaları qatparlanıwının’ payda bolıwın ko’rsetiw ushın 20-30 dana 
    qag’azın yaki oqıwshılardın’ da’pterlerinen paydalanıw mu’mkin bunın’ ushın 
    qag’azlar qatlamı yaki klass da’pteri stol u’stine gorizontal jag’dayda qoyıladı. 
    Son’ eki ta’repinen sıg’ıladı, na’tiyjede taw dizbegi h’a’m dizbekler arasındag’ı 
    alaplar payda boldı. Vertikal qatlamı bolsa qatparlanıwının’ ju’zege keliwin 
    ko’rsetedi. Bunnan tısqarı gorst h’a’m grabenlerdin’ payda bolıwın plastilinnen 
    paydalanıp oqıwshılarg’a ko’rsetilse de boladı. 

    Download 1,58 Mb.
    1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   140




    Download 1,58 Mb.
    Pdf ko'rish