2. 3. Atmosfera temasın u’yreniwde orınlanatug’ın ta’jiriybeler




Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/140
Sana18.05.2024
Hajmi1,58 Mb.
#241765
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   140
Bog'liq
Vaxabov X, Gaypova R, Tursinov M. Geografiyanı oqıtıw metodikası

6. 2. 3. Atmosfera temasın u’yreniwde orınlanatug’ın ta’jiriybeler 
Bul temanı u’yreniwde ta’jiriybe metodı oqıwshılardın’ tiyisli bilimlerin 
iyelewde h’a’m ko’nlikpelerin payda etiwde u’lken a’h’miyetke iye. 
Atmosfera temasında to’mendegi ta’jiriybelerdi o’tiw mu’mkin: 
- qurg’aqlıq h’a’m suwdın’ h’a’r tu’rli ısınıwı; 
- bult h’a’m jawınlardın’ payda bolıwı; 
- qıraw h’a’m qardın’ payda bolıwı. 
Qurg’aqlıq h’a’m suwdın’ h’a’r qıylı ısınıwın ko’rsetetug’ın ta’jiriybe 
oqıwshılarda qurg’aqlıq h’a’m musson klimatı h’aqqında tu’siniklerdi 
qa’liplestiriwde u’lken a’h’miyetke iye. Usı ta’jiriybeni «Hawa rayı h’a’m klimat» 
temasın o’tiwde ko’rsetiw mu’mkin, ta’jiriybe to’mendegi ta’rtipte alıp barıladı: 
- eki bir tu’rdegi qutısha formasındag’ı ıdıs alınadı. Usı ıdıslardın’ 
o’lshemleri to’mendegishe bolıwı kerek, uzınlıg’ı 15 sm, ken’ligi 7,5 ba’lentligi 5 
sm, eki bir tu’rdegi termometr, lampa (qızdırıw ushın)
- ıdıslardın’ birine suw, ekinshisine topıraq salınadı, bir waqıttın’ o’zinde 
ekewinin’de temperaturası o’lshenedi. 


70 
- eki ıdıstag’ı suw h’a’m topıraq lampa ja’rdeminde qızdırıladı h’a’m 6-7 
minuttan son’ temperaturalar ja’ne qaytadan o’lshenedi; 
Termometrde alıng’an mag’lıwmatlar oqıtıwshı ta’repinen klass taxtasına 
jazıladı, oqıwshılar bolsa da’pterlerine jazıp aladı.
Mag’lıwmatlar to’mendegi tablitsa formasında ko’rsetiledi.
 
5-keste 
Ju’ze 
Temperatura da’rejesi 
Parqı 
Da’slepki 
Qızdırılg’annan son’ 
Suwıtılg’annan son’ 
Suw 
14 
18 
16 

Topıraq 
14 
39 
14 
25 
Suw h’a’m topıraq temperaturasındag’ı parqının’ u’lkenligi topıraq, yag’nıy 
suwg’a qarag’anda tezirek ısıp tezirek suwıwına oqıwshılarda isenim payda 
boladı. Bul qurg’aqlıq h’a’m okeanda klimattın’ h’a’rqıylılıg’ın tiykarlap beredi. 
Bult h’a’m jawınnın’ payda bolıwın ta’jiriybede ko’rsetiw ushın ba’lentligi 
25-30 sm keletug’ın shiyshe ıdıs (tsilindr) alınadı. Idıstın’ diywalı terlemewi ushın 
ol bir az qızdırıladı. Idıs ishine suw salınadı h’a’m spirtli lampada qızdırıladı. 
Idıstın’ qaqpag’ının’ to’besine muz salıp qoyıladı, muz astında bult (puw) payda 
boladı, son’ onnan jawın (suw tamshıları) ajıralıp shıg’a baslaydı. Demek, 
oqıwshılar bultlar h’a’m jawınlardın’ qanday payda bolıwın klass sharayatında 
u’yreniw h’a’m usı protsessti tolıq baqlaw mu’mkinshiligine iye boldı. 

Download 1,58 Mb.
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   140




Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 2. 3. Atmosfera temasın u’yreniwde orınlanatug’ın ta’jiriybeler

Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish