Vaxabov X., Gaypova r., Tursinov m

Download 1,58 Mb. Pdf ko'rish
bet	50/140
Sana	18.05.2024
Hajmi	1,58 Mb.
	#241765

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 140

Bog'liq
Vaxabov X, Gaypova R, Tursinov M. Geografiyanı oqıtıw metodikası

Sha’rtli belgiler
-qubılıslardın’ ma’lim bir belgiler ja’rdeminde kartadag’ı
ko’rinisi bolıp esaplanadı. Masshtab sha’rtli belgiler ja’rdeminde qubılıslardın’
h’aqıyqıy o’lshemleri menen ko’rsetiledi. Masshtab sha’rtli belgiler menen,
kartalardın’, masshtabında ko’rsetip bolmaytug’ın qubılıslar ko’rsetiledi (TETs,
ka’nler, elatlı punktler). Sızıqlı sha’rtli belgiler menen da’rya ag’ımının’ bag’darı,
tog’aydag’ı tereklerdin’ tu’rleri ko’rsetiledi. Bunnan basqa jazıwlı, h’a’ripli, sanlı
sha’rtli belgiler de boladı.
Kartada qubılıslar to’mendegi usıllar menen su’wretlenedi:
- belgiler usılı-masshtabta su’wretlep bolmaytug’ın qubılıslar ko’rsetiledi;
- sızıqlı usılı-tiykarınan uzınlıq boyınsha jaylasqan da’rya, jol h’a’m
shegaralar ko’rsetiledi;
- ren’ beriw usılı-qubılıslardın’ maydan boyınsha tarqalıwın su’wretlewde
qollanıladı. (o’simlik, topıraq, klimat kartalar);
- ten’dey birlikke iye sızıqlı usılı-bir qıylı birlikke iye bolg’an qubılıslar
su’wretlenedi (temperatura, ba’lentlik, xalıqtın’ tıg’ızlıg’ı);
- baylanısqan diagrammalar usılı–belgili bir orındag’ı meterologiyalıq
stantsiyalarda temperaturanın’ ma’wsimli o’zgeriwi, jawın h’a’m samallardın’
bo’listiriliwin su’wretlewde qollanıladı;
- shegara usılı-bir tu’rdegi qubılıslardı su’wretlewde qollanıladı, paydalı
qazılmalar, h’aywanlar h’a’m awıl xojalıg’ı kartaları;
- tochka usılı -qubılıslardın’ tarqalıw mug’darın beredi. Ma’selen: bir tochka
1000 bas sıyır;
- h’a’reket belgileri usılı-qubılıslardın’ h’a’reket bag’darın ko’rsetedi;
( da’rya ag’ımı, samal bag’darı, ju’k tasıw jolları).
Kartalar masshtabına qarap to’mendegi tu’rlerge bo’linedi:
- orınlar, masshtab 1:5000 h’a’m onnan u’lken;

74
- u’lken masshtablı kartalar 1: 1 0000 nan 1:200000 g’a;
- orta masshtablı kartalar 1: 200000 nan 1:1000000 ga;
- mayda masshtablı kartalar 1: 1000000 dan kishi;

Download 1,58 Mb.

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 140

Download 1,58 Mb.

Pdf ko'rish