• Mazmunına qarap kartalar
  • Geografiyalıq atlaslar h’a’m olardın’ tu’rleri
    		•

    Vaxabov X., Gaypova r., Tursinov m




    Download 1,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet51/140
    Sana18.05.2024
    Hajmi1,58 Mb.
    #241765
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   140
    Bog'liq
    Vaxabov X, Gaypova R, Tursinov M. Geografiyanı oqıtıw metodikası

    Kartalar 
    olarda 
    ko’rsetiletug’ın maydannın’ ko’lemine qarap 
    to’mendegi tu’rlerge bo’linedi: 
    - planetalar h’a’m jer kartası;
    - yarım sharlar kartası;
    - qurg’aqlıq h’a’m okeanlar kartası;
    - ta’biyiy geografiyalıq u’lkeler kartası;
    - ma’mleketler kartaları;
    - administrativlik birlikler kartaları;
    - arnawlı qorıqlanatug’ın aymaqlar kartası;
    - qalalar h’a’m elatlı punktler kartaları;
    - qala h’a’m wa’layat kartaları. 
    Mazmunına qarap kartalar
    : Ulıwma geografiyalıq h’a’m tematikalıq 
    kartalarg’a bo’linedi. Ulıwma geografiyalıq kartalar topografiyalıq, ulıwma 
    topografiyalıq h’a’m ulıwmalıq (obzor) kartalarg’a bo’linedi. 
    Al tematikalıq kartalar ta’biyiy h’a’m ekonomikalıq (klimat, topıraq, 
    o’simlik, awıl xojalıq, sanaat h’a’m t.b) kartalarg’a bo’linedi: 
    Wazıypalarına qarap kartalar to’mendegi tu’rlerge bo’linedi: 
    a) ilimiy kartalar; 
    b) ma’deniy kartalar; 
    v) texnikalıq kartalar (kosmoslıq, h’awa, ten’iz, jol h’a’m injenerlik 
    kartalar); 
    g) oqıw kartaları; 
    d) sayaxat kartaları. 
    Du’zilisine qarap kartalar 3 tu’rge bo’linedi: 
    a) ko’rinisli kartalar-o’z aldına qubılıslardı su’wretleydi. Ma’selen: h’awa 
    temperaturası, jawın-shashın h’a’m basım kartaları; 
    b) h’a’r ta’repleme kartalar. Belgili bir qubılıstın’ h’a’mme o’lshemleri bir 
    su’wretlenedi. Ma’selen: bir kartada samal h’a’m basımdı su’wretlew; 
    v) juwmaqlı kartalar. Bir-biri menen o’z-ara baylanısqan qubılıslardı bir 
    pu’tin h’alda su’wretleydi (klimat kartası). 
    Geografiyalıq atlaslar h’a’m olardın’ tu’rleri 
    Atlaslar-tolıq h’a’m anıq mag’lıwmatqa iye bolg’an bir da’stu’r tiykarında 
    du’zilgen, ta’rtipke salıng’an kartalar toplamı bolıp esaplanadı. 

    75 
    «Atlas» ataması Flamandr kartatanıwshısı Merkator ta’repinen kiritilgen. Ol 
    o’zi du’zgen kartalar toplamın (1595-jılı) Liviyanın’ a’psanalı h’u’kimdarı Atlas 
    atı menen ataydı. Kartalar toplamı birinshi ma’rte II-a’sirde Klavdiy Ptolomey 
    ta’repinen du’zilgen. Atlaslar planetalar, materikler, okeanlar, u’lkeler, 
    ma’mleketler, wa’layatlar atlaslarına bo’linedi. Mazmunına qarap ulıwma 
    geografiyalıq h’a’m tematikalıq atlaslarg’a bo’linedi. Wazıypasına karay ilimiy, 
    ulıwmalıq, oqıw, sayaxat h’a’m jol atlaslarına bo’linedi. 

    Download 1,58 Mb.
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   140




    Download 1,58 Mb.
    Pdf ko'rish