60
5. 5. Lektsiya metodı
Lektsiya metodı tiykarınan litsey h’a’m kolledjlerde qollanıladı. Bul jerde
tiykarınan ekonomikalıq geografiya kursları o’tilgenligi sebepli, lektsiya metodı
tiykarınan ekonomikalıq bilimlerdi beriwde paydalanıladı. Gu’rrin’ metodınan
o’zgesheligi lektsiyada bayan etiw elementleri ko’birek qollanıladı.
Lektsiyada
birinshi orıng’a geografiyalıq da’liyllerdin’ analizi, olardı ulıwmalastırıw,
ekonomikalıq nızamlıqların teren’irek ashıp beriwde tiykarg’ı orındı iyeledi.
Lektsiya bul oqıtıwshı sabag’ının’ quramalı forması bolıp esaplanadı.
Lektsiya uzaq waqıtqa mo’lsherlengen boladı h’a’m onın’ tiykarg’ı bo’limlerin
oqıwshılardın’ jazıp alıwı talap etiledi. Lektsiya metodı oqıwshılarg’a esitiw
ko’nlikpelerin qa’liplestiriwge imkan beredi. Bul ku’ndelikli turmısta joqarı oqıw
orınlarında ko’birek qollanıladı.
Biraq, ko’pshilik jag’daylarda ulıwma ta’lim mekteplerinde lektsiya metodı
az qollanıladı. Bul metod joqarı
klasslarda, litsey h’a’m kolledjlerde ken’
qollanılıwı oqıwshılardın’ o’z betinshe jumısların orınlawı ushın waqıttı tejewge
imkan beredi.
Lektsiyada oqıwshılardın’ qızıg’ıwshılıg’ın arttırıw h’a’m o’zlestiriwin
an’satlastırıw ushın to’mendegi wazıypalardı basshılıqqa alıw tiyis:
- lektsiyanın’ rejesin ja’riyalaw yamasa klass taxtasına jazıp qoyıw;
- lektsiya dawamında h’a’r tu’rli temag’a tiyisli ko’rgizbeli
qurallardan
paydalanıw (kartalar, tablitsalar, sızılmalar, su’wretler);
- lektsiyanın’ en’ tiykarg’ı jerlerin ba’lent dawısta, o’z aldına tu’sindiriw;
- lektsiyanı oqıw dawamında tek g’ana ko’rgizbeli qurallardan g’ana emes,
al klass taxtasınan da, qoldan islengen h’a’r tu’rli kartalar h’a’m sızılmadan ken’
paydalanıw;
- lektsiya dawamında barlıq geografiyalıq atamalar atı klass taxtasına
jazılıwı kerek. Bunday jag’dayda oqıtıwshılar geografiyalıq atamalardı jazıwda
h’a’m so’ylewde qa’tege jol qoymaydı;
- oqıwshılardın’ do’retiwshiligin asırıw maqsetinde oqıtıwshı waqtı-waqtı
menen klassqa soraw menen mu’ra’ja’a’t etiwi, belgili bir waqıttan son’ og’an o’zi
juwap beriwi kerek;
- lektsiyanın’ aqırında oqıtıwshı oqıwshılardın’ sorawlarına juwap beredi.
Sonday-aq lektsiya mazmunı bir pu’tin bolıp, lektsiya o’z ishine alg’an
ma’selelerdi tolıq qamtıwı h’a’m ilimiy ta’repten bekkem h’a’m ko’rgizbeli bolıwı
tiyis.
Lektsiya joqarı klasslarda 30-40 minutqa belgilenedi. Lektsiya basqa
metodlar menen birge alıp barıladı. Bul sabaqlarda o’z betinshe jumıslarg’a waqıt
61
qoyılmaydı, oqıwshılar tiykarınan teoriyalıq bilimler aladı h’a’m
keyingi
sabaqlarda alıp barılatug’ın o’z betinshe jumıslar ushın imkan jaratadı. Sorawlar
temanın’ aqırında berilgeni maqul.
SORAW HA’M TAPSIRMALAR
1. Oqıtıwshının’ awızeki bayanlaw metodları qanday talaplarg’a
juwap beriwi
kerek?
2. Awızeki bayanlaw metodı qanday protsesslerde qollanıladı?
3 Tu’sindiriw metodı qanday jag’daylarda qollanıladı?
4. Sotsiallıq h’a’m ekonomikalıq geografiya kurslarında qaysı temalardı
tu’sindiriw metodı ja’rdeminde u’yreniw mu’mkin?
5. Gu’rrin’ metodı dep nege aytıladı h’a’m qanday talaplarg’a juwap beredi?
6. Sa’wbetlesiw metodının’ a’h’miyeti nede?
7. Katexezik h’a’m evristikalıq sa’wbetleri arasındag’ı o’zgeshelikler h’aqqında
so’ylep berin’ h’a’m olarg’a mısallar keltirin’.
8. Oqıp beriw metodı qanday jag’daylarda qollanıladı?
