3. Geografiya ta’liminde xabar texnologiyalarınan paydalanıw

143 
Bul bolsa xabar texnologiyaların qollanıwdı birinshi da’rejeli jumıslar qatarına 
qosıwg’a imkan beredi. Usı tarawda alıng’an na’tiyjeler ulıwma bilim beretug’ın orta 
mekteplerdi kompyuterlestiriwge ketken qa’rejetlerdi qaplawı mu’mkin. 
Bilimlendiriw protsesinin’ na’tiyjeliligin asırıwda jan’a ta’lim texnologiyaları 
u’lken a’h’miyetke iye. Jan’a ta’lim texnologiyaları to’mendegilerge imkan beredi: 
a) h’a’r bir mektep oqıwshısı o’zinin’ jeke bilimin rawajlandıradı; 
b) oqıw protsesin o’zgertiriwge, sistemalı rejelestiriwge imkan beredi; 
v) oqıwshılardın’ biliw iskerligin na’tiyjeli sho’lkemlestiriwge imkan beredi. 
Bunday jandasıw kompyuterdi biliw qurallarına aylandıradı.
Ta’lim oraylarında kompyuterlerden na’tiyjeli paydalanıw qatar sho’lkemlestiriw 
pedagogikalıq izleniwlerin sheshiw menen baylanıslı. 
Elektron pochta imkaniyatlarınan paydalanıwda, sabaq h’a’m sabaqtan tıs 
waqıtlarda ja’h’a’n kommunikatsion tarmag’ı internetten paydalanıwda arnawlı 
metodikalıq tayarlıqtı talap qıladı. Sonlıqtan mekteplerdi zamanago’y xabar 
texnologiyaları menen ta’miyinlew en’ a’h’miyetli uazıypalardan biri esaplanadı. 
Geografiya ta’liminde informatsiyalıq texnologiyalardan paydalanıwdın’ to’mendegi 
sharayatların atap o’tiw lazım;

geografiya oqıtıwshısı informatsiyalıq texnologiyalardan paydalanıw 
ko’nlikpesine iye bolıwı sha’rt; 

mektep oqıwshıları kompyuterlerden paydalanıw ko’nlikpesine iye bolıwı 
sha’rt; 

mektepte kompyuterler klassı bolıwı sha’rt. 
Geografiya ta’liminde informatsiyalıq texnologiyalardı qollanıw to’mendegi 
bag’darlarda alıp barılmaqta. Elektron sabaqlardan paydalanıw; elektron kartalardan 
paydalanıw; İnternet imkaniyatlarınan paydalanıw; videofilmlerden paydalanıw; aralıq 
oqıtıw texnologiyalarınan paydalanıw. 
Ha’zirgi da’wirde ju’da’ ko’p sabaqlıqlardın’ elektron versiyaları jaratılmaqta. 
Sonlıqtan oqıwshılar berilgen temanı elektron sabaqlıqtan tawıp onı oqıtıwshı 
ja’rdeminde, yaki o’z betinshe u’yreniwi mu’mkin. Bunda oqıtıwshı tekstti u’yretiwde 
tu’sinikler berip baradı. Teksttegi sızılmalar, su’wretler, kartalar, kesteler o’z aldına 
tu’sindiriledi. Sabaqtın’ aqırında kompyuter arqalı oqıwshılarg’a sorawlar beriwi 
mu’mkin. Oqıwshılar bolsa kompyuter arqalı juwap beredi. Olardın’ bergen juwapları 
oqıtıwshı ta’repinen bah’alanadı. 
Geografiya ta’liminde kartalar tiykarg’ı oqıw qurallarının’ biri bolıp esaplanadı. 
O’z betinshe jumıs orınlanıwında elektron kartalardan paydalanıw mu’mkin. Elektron 
kartalar arqalı to’mendegi jumıslar orınlanadı: 

144 

elektron karta arqalı ta’biyiy geografiyalıq h’a’m ekonomikalıq 
geografiyalıq kartalardı u’yreniw; Ma’selen: klimat kartalardan paydalanıp belgili bir 
materik yamasa territoriyanın’ klimatının’ bo’liniwin, ekonomikalıq geografiyalıq 
kartalardan paydalanıp ayırım ma’mleketler yaki territoriyalarg’a ekonomikalıq ta’riyip 
beriw h’a’m t.b. 

internet imkaniyatlarınan paydalanıp geografiyanın’ tu’rli tarawları 
boyınsha jan’a mag’lıwmatlar alıw mu’mkin. 

aralıqtan oqıtıw geografiya ta’limi tiziminde jan’a rawajlanıp kelmekte. 
Aralıqtan oqıtıw usılınan qa’nigeligin jetilistiriw kurslarında ken’nen paydalanıw 
mu’mkin. 
İnformatsiyalıq texnologiyalardan paydalanıw geografiya ta’liminde u’lken 
imkaniyatlarg’a iye. Sonı menen geografiya ta’liminde xabar texnologiyaların u’zliksiz 
rawajlandırıp barıw da za’ru’r esaplanadı. 
SORAW HA’M TAPSIRMALAR 
1. Oqıtıwdın’ texnikalıq qurallarına neler kiredi? 
2. Oqıtıwda texnikalıq qurallardın’ qollanıwının’ abzallıqları nelerden ibarat? 
3. Oqıtıwdın’ audiovizual qurallarına neler kiredi? 
4. Oqıtıwshı kinofilmnen paydalanıp sabaq o’tiwine tayarlıg’ı qanday 
bo’limlerden ibarat? 
5. Statistikalıq proektsiya qurallarına neler kiredi? 
6. Diafilmlerden paydalanıp sabaq o’tiwde oqıwshı qanday talaplarg’a juwap 
beriwi lazım? 

Download 1,58 Mb.