143
Bul bolsa xabar texnologiyaların qollanıwdı birinshi da’rejeli jumıslar qatarına
qosıwg’a imkan beredi. Usı tarawda alıng’an na’tiyjeler ulıwma bilim beretug’ın orta
mekteplerdi kompyuterlestiriwge ketken qa’rejetlerdi qaplawı mu’mkin.
Bilimlendiriw protsesinin’ na’tiyjeliligin asırıwda jan’a ta’lim texnologiyaları
u’lken a’h’miyetke iye. Jan’a ta’lim texnologiyaları to’mendegilerge imkan beredi:
a) h’a’r bir mektep oqıwshısı o’zinin’ jeke bilimin rawajlandıradı;
b) oqıw protsesin o’zgertiriwge, sistemalı
rejelestiriwge imkan beredi;
v) oqıwshılardın’ biliw iskerligin na’tiyjeli sho’lkemlestiriwge imkan beredi.
Bunday jandasıw kompyuterdi biliw qurallarına aylandıradı.
Ta’lim oraylarında kompyuterlerden na’tiyjeli paydalanıw qatar sho’lkemlestiriw
pedagogikalıq izleniwlerin sheshiw menen baylanıslı.
Elektron pochta imkaniyatlarınan paydalanıwda, sabaq h’a’m sabaqtan tıs
waqıtlarda ja’h’a’n kommunikatsion tarmag’ı internetten paydalanıwda arnawlı
metodikalıq tayarlıqtı talap qıladı. Sonlıqtan mekteplerdi zamanago’y xabar
texnologiyaları menen ta’miyinlew en’ a’h’miyetli uazıypalardan biri esaplanadı.
Geografiya ta’liminde informatsiyalıq texnologiyalardan paydalanıwdın’ to’mendegi
sharayatların atap o’tiw lazım;
geografiya oqıtıwshısı informatsiyalıq texnologiyalardan paydalanıw
ko’nlikpesine iye bolıwı sha’rt;
mektep oqıwshıları kompyuterlerden paydalanıw ko’nlikpesine iye bolıwı
sha’rt;
mektepte kompyuterler klassı bolıwı sha’rt.
Geografiya ta’liminde informatsiyalıq texnologiyalardı qollanıw to’mendegi
bag’darlarda alıp barılmaqta. Elektron sabaqlardan paydalanıw;
elektron kartalardan
paydalanıw; İnternet imkaniyatlarınan paydalanıw; videofilmlerden paydalanıw; aralıq
oqıtıw texnologiyalarınan paydalanıw.
Ha’zirgi da’wirde ju’da’ ko’p sabaqlıqlardın’ elektron versiyaları jaratılmaqta.
Sonlıqtan oqıwshılar berilgen temanı elektron sabaqlıqtan tawıp onı oqıtıwshı
ja’rdeminde, yaki o’z betinshe u’yreniwi mu’mkin. Bunda oqıtıwshı tekstti u’yretiwde
tu’sinikler berip baradı. Teksttegi sızılmalar, su’wretler, kartalar, kesteler o’z aldına
tu’sindiriledi. Sabaqtın’ aqırında kompyuter arqalı oqıwshılarg’a
sorawlar beriwi
mu’mkin. Oqıwshılar bolsa kompyuter arqalı juwap beredi. Olardın’ bergen juwapları
oqıtıwshı ta’repinen bah’alanadı.
Geografiya ta’liminde kartalar tiykarg’ı oqıw qurallarının’ biri bolıp esaplanadı.
O’z betinshe jumıs orınlanıwında elektron kartalardan paydalanıw mu’mkin. Elektron
kartalar arqalı to’mendegi jumıslar orınlanadı:
144
elektron karta arqalı ta’biyiy geografiyalıq h’a’m ekonomikalıq
geografiyalıq kartalardı u’yreniw; Ma’selen: klimat kartalardan paydalanıp belgili bir
materik yamasa territoriyanın’ klimatının’ bo’liniwin, ekonomikalıq geografiyalıq
kartalardan paydalanıp ayırım ma’mleketler yaki territoriyalarg’a ekonomikalıq ta’riyip
beriw h’a’m t.b.
internet imkaniyatlarınan paydalanıp geografiyanın’ tu’rli tarawları
boyınsha jan’a mag’lıwmatlar alıw mu’mkin.
aralıqtan oqıtıw geografiya ta’limi tiziminde jan’a rawajlanıp kelmekte.
Aralıqtan oqıtıw usılınan qa’nigeligin jetilistiriw kurslarında ken’nen paydalanıw
mu’mkin.
İnformatsiyalıq texnologiyalardan paydalanıw geografiya ta’liminde u’lken
imkaniyatlarg’a iye. Sonı menen geografiya ta’liminde xabar texnologiyaların u’zliksiz
rawajlandırıp barıw da za’ru’r esaplanadı.
SORAW HA’M TAPSIRMALAR
1. Oqıtıwdın’ texnikalıq qurallarına neler kiredi?
2. Oqıtıwda texnikalıq qurallardın’ qollanıwının’ abzallıqları nelerden ibarat?
3. Oqıtıwdın’ audiovizual qurallarına neler kiredi?
4. Oqıtıwshı kinofilmnen paydalanıp sabaq o’tiwine tayarlıg’ı
qanday
bo’limlerden ibarat?
5. Statistikalıq proektsiya qurallarına neler kiredi?
6. Diafilmlerden paydalanıp sabaq o’tiwde oqıwshı qanday talaplarg’a juwap
beriwi lazım?
