Maxsus (amaliy) D T da loyihalash protseduralarini bevosita
bajaradigan matematik ta'minot realizatsiya qilinadi. Maxsus DT odatda
amaliy dasturlar paketi (ADP) ko'rinishida bo‘ladi; ulardan har biri
loyihalash jarayonining ma’lum bosqichini yoxud turli bosqichlar ichidagi
bir turdagi masalalar guruhini boshqaradi.
Kompyuterli loyihalashni tashkil qilish
hamda uni yaratish va undan
foydalanish
samaradorligiga
ta’sir
qiluvchi
DTning
prinsipial
xususiyatlari.
Kompyuter
rivojlanishi
va
takomillashgani
sari
umumtizimiy DTning operatsion tizim (ОТ) kabi komponentining
ahamiyati tobora ortib bormoqda. Zamonaviy hisoblash tizimi (HT)ning
foydalanuvchilar ixtiyoriga berayotgan imkoniyati texnikaviy qurilmalarga
nisbatan ko‘proq operatsion tizimlar bilan aniqlanmoqda. ОТ kompyuterda
turli masalalar yechilishini, ma’lumotlami uzatish kanallarini va tashqi
qurilmalami masalalar
orasida dinamik taqsimlashni, masalalar oqimini
rejalashtirishni va ularni belgilangan mezonlami hisobga olgan holda
yechilishining ketma-ketligini, hisoblash kompleksi xotirasini dinamik
taqsimlashni bir vaqtning o‘zida tashkil qiladi. Lekin ОТ o‘z
faoliyati
uchun ma’lum resurslarni: protsessor, tashqi va asosiy xotiralami talab
qiladi. OTning imkoniyati qanchalik ko‘p bo‘lsa, unga shunchalik ko‘p
resurslar talab qilinadi.
Bazaviy D T umumtizimiy DT ning ahamiyatli komponentidir.
Kompyuterli loyihalashning dasturiy ta’minoti yaratilayotganda
bazaviy DT ishlab ishlab chiqiladigan obyektlar qatoriga kirmaydi.
Geometrik va grafik informatsiyalarga ishlov berish, ma’liunotlar bazasini
shakllantirish va undan foydalanish uchun mo ljallangan bazaviy DT
bunga misol bo‘la oladi. Quruvchining avtomatlashtirilgan
ishchi joyi
(QAIJ) mashina grafikasining bazaviy DT yaratildi va tasdiqlandi. Uning
asosini grafik kiritish-chiqarish amaliy dasturlar paketi tashkil qiladi; bu
paket amaliy dastur bilan va grafikaviy qurilmalar to‘plami orasida
funksional interfeysni* qurilmalar drayveri va grafikaviy drayverlar
yordamida ta’minlaydi. Uning asosida
ishlab chiqilgan grafikaviy
hujjatlashtirishning amaliy dasturlar paketi esa maxsuslashgan dasturiy
ta’minot tarkibiga kiradi. Grafikaviy hujjatlashtirishning amaliy dasturlar
paketi translyatsiya qilish,
vizuallashtirish,
chizmalar namunaviy
elementlari (ChNE) bayonini saqlash uchun alohida masalalar to‘plami
hamda amaliy dasturlar paketi (ADP)ni
yaratish uchun modullar
kutubxonasi, kutubxonadan (ChNE) bayonlarini tanlab olish va ulaming
tasvirini olish to‘plamlaridan iborat.
17
Standartlashtuilgan loyihalash protseduralarini amalga oshiradigan,
tarkibiga shunday bazaviy DT kiritilgan APJlaridan foydalanish
kompyuterli loyihalashning dasturiy ta’minotini yaratish mehnatini
sezilarli darajada yengillatadi. Lekin hamma
hollarda ham kompyuterli
loyihalashni yaratuvchilar amaliy DTni ishlab chiqishlari lozim bo'ladi.
Hisoblash texnikasi qo‘llaniladigan soha kengayib borishi va loyihalash
jarayonlarini avtomatlashtirish masalalari murakkablashib borishi bilan
dasturlashning murakkabligi mehnati ortib boradi.
