- BOB. KOMPYUTERLI LOYIHALASHNING MATERIAL VA




Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/206
Sana19.02.2024
Hajmi6,54 Mb.
#158935
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   206
Bog'liq
Kompyuterli Loyihalash
kurs ishii, mashinali.ipynb - Colaboratory, ВАЖНЕЙШИЕ ФАКТОРЫ, Yashin qaytargich - Vikipediya, Mavzu yerga zaminlash qurilmalari-fayllar.org, ELEKTROTEXNIKAVAELEKTRONIKA, Ozgaruvchan-tok-mashinalari., ЭЭЭ тезислар, Noklassik ontologiyaning yo\'nalishlari va mohiyati, 1697007808
1 - BOB. KOMPYUTERLI LOYIHALASHNING MATERIAL VA 
DASTURAVIY TA’MINOTI
1.1. 
Kompyuterli loyihalashga kirish. Kompyuterli loyihalashni 
yaratish prinsiplari
Texnikaviy obyektni loyihalash ushbu obyekt obrazini qabul 
qilingan forma (shakl)da yaratish, qayta o‘zgartirish va tasvirlab berish 
bilan bog‘liq. Obyekt yoki uning tarkibiy qismining obrazi inson 
tasawurida ijodiy jarayon natijasida yaratilishi yoki inson va 
kompyuterlaming o‘zaro ta’siri jarayonida ba’zi algoritmlar bo‘yicha 
yuzaga kelishi mumkin.
Loyihalash loyihalash uchun topshiriq bo‘lgan holda bajariladi. 
Topshiriq jamiyatning qandaydir texnikaviy buyumni olishga bo‘lgan 
ehtiyojini aks ettiradi. Bu topshiriq u yoki bu hujjatlar ko‘rinishida bo‘ladi 
va obyektning birlamchi bayoni vazifasini bajaradi. Loyihalash natijasini, 
odatda, 
obyektni 
berilgan 
sharoitlarda tayyorlash uchun yetarli 
ma’lumotlarni jamlagan hujjatlammg to‘liq komplekti o‘taydi. Bu hujjatlar 
obyektning natijaviy bayoni bo‘ladi.
Loyihaviy yechimlaming hammasi yoki bir qismi inson va 
kompyuterlaming o‘zaro ta’siri yo'li bilan olinadigan loyihalash 
avtomatlashtirilgan deb, kompyuterdan foydalanilmaydigan loyihalash 
esa, avtomatlashtirilmagan loyihalash deb ataladi.
Loyihalash - bu obyektning birlamchi bayoni va (yoki) uni mavjud 
qiladigan algoritm asosida berilgan sharoitda ham mavjud bo‘lmagan 
obyektni yaratish uchun zarur boigan bayonini tuzish jarayonidir. 
Loyihalash berilgan talablarga javob beradigan, yangi buyumni yaratish 
yoki yangi jarayonni amalga oshirish uchun zarur va yetarli bo‘lgan 
loyihalanadigan predmet bayonini olish maqsadidagi izlanish, tadqiqot
hisob va konstruksiyalash bo‘yicha ishlar majmuini o ‘z ichiga oladi. 
Loyihalash - bu chuqur ilmiy bilimlarga va ijodiy izlanishlarga hamda 
ma’lum sohada to‘plangan tajriba va ko‘nikmalardan foydalanishga 
asoslangan, lekin sermashaqqat oddiy ishlarni bajarish zarurati bo‘lgan 
inson bunyodkorlik faoliyatining murakkab, o‘ziga xos turidir.
Loyihalashni avtomatlashtirish deganda loyihani ishlab chiqish 
jarayonini bajarishning shunday usuli tushuniladiki, bimda loyihalash 
protseduralari va operatsiyalari loyihalovchining kompyuter bilan 
chambarchas muloqotida amalga oshadi. Loyihalashni avtomatlashtirish 
hisoblash texnikasi vositalaridan muntazam ravishda foydalanishni
5


nazarda tutadi; bunda loyihalovchi va kompyuter orasidagi funksiyalarni 
ratsional taqsimlash va masalalami mashinada yechish metodlarini asosli 
tanlash lozim.
Kompyuterli loyihalashni yaratish uchun:
- matematik metodlar hamda metodlar va hisoblash texnikasi 
vositalarini qollash asosida loyihalashni takomillashtirish;
- izlash, ishlov berish va informatsiya (ma’lumot)ni chiqarish 
jarayonlarini avtomatlashtiiish;
- optimallashtirish va ko‘p variantli loyihalash metodlaridan 
foydalanish;
- loyihalanayotgan 
obyektlar, 
buyumlar 
va 
materiallaming 
matematik modellarini samarali qo‘llash;
- obyektlarni 
kompyuterli 
loyihalash 
uchun 
zarur 
boigan, 
ma’lumotnoma 
tavsifidagi 
tizimlashtirilgan 
ma’lumotlarga 
ega 
ma’lumotlar bankini yaratish;
- loyiha hujijatlarini shakllantirish (rasmiylashtirish) sifatini oshirish;
- ijodiy 
bo‘lmagan 
ishlami 
avtomatlashtirish 
hisobiga 
loyihalovchilar mehnatining ijodiy ulushini oshirish;
- loyihalash metodlarini unifikatsiyalash va standartlashtirish;
- kompyuterli loyihalash sohasidagi mutaxassislami tayyorlash va 
qayta tayyorlash;
- loyihalovchi bo‘limlaming turli darajadagi hamda vazifasi har xil 
bo‘lgan avtomatlashtirilgan tizimlar bilan mustahkam aloqada ishlashi 
zarur.
Kompyuterli loyihalash - avtomatlashtirilgan loyihalashni bajaruvchi 
loyihalovchi tashkilot yoki mutaxassislar jamoasi bilan bog‘langan 
avtomatlashtirilgan loyihalash vositalarining majmuidir. Kompyuterli 
loyihalash texnikaviy vositalar hamda matematik va dasturiy ta’minlashni 
birlashtiradi; matematik va dasturiy ta’minot muhandislik loyihalash va 
konstruksiyalash masalalarining xususiyatlarini maksimal hisobga olgan 
holda tanlanadi. Kompyuterli loyihalashda muhandisning kompyuter bilan 
operativ bog'lanishi vositalari, maxsus muammoli-yo‘naltirilgan tillar va 
informatsion-ma’lumot 
bazasi 
qo‘llanilishi 
hisobiga 
dasturlardan 
foydalanish qulayligi ta’minlanadi.
Kompyuterli loyihalashning asosiy vazifasi - obyekt va uning 
tarkibiy qismlarini loyihalashni avtomatlashtirilgan tarzda bajarishdir. 
Kompyuterli loyihalash va uning tarkibiy qismlarini yaratishda tizimiy 
birlik, bir-biriga mos kelish, tipik xususiyatlarga qarab tip va turlarga 
bo‘lish hamda rivojlanish prinsiplariga amal qilish lozim.
6


Tizimiy birlik prinsipi. Loyihalanayotgan obyektning alohida 
elementlari va obyektni to‘liq loyihalashda tizimning bir butunligini va 
tizimiy «yangilik»ni ta’minlaydi.
Bir-biriga mos kelish prinsipi kompyuterli loyihalashning tarkibiy 
qismlarining birgalikda ishlashini ta’minlaydi va ochiq tizimni bir 
butunlikda saqlaydi.
Tipik xususiyatlarga qarab tip va turlarga bo iish prinsipi 
kompyuterli 
loyihalashning 
tipiklashgan 
va 
unifikatsiyalashgan 
elementlarini yaratish va ulardan foydalanishga e’tiborini qaratadi.
Rivojlanish prinsipi kompyuterli loyihalash asosiy qismlarining 
to‘ldirib borilishini, takomillashtirihshini va yangilanib borishini hamda 
darajasi va funksional vazifasi turlicha bo‘lgan avtomatlashtirilgan tizimlar 
bilan birgalikda ishlashini ta’minlaydi.

Download 6,54 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   206




Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 - BOB. KOMPYUTERLI LOYIHALASHNING MATERIAL VA

Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish