• TEOREMA
  • TEOREMA. Agar (????, ????) = 1 bo`lsa, u holda (1) taqqoslama yagona yechimga ega bo`ladi. ISBOTI




    Download 222,9 Kb.
    bet3/4
    Sana14.05.2024
    Hajmi222,9 Kb.
    #233376
    1   2   3   4
    Bog'liq
    Eyler

    TEOREMA. Agar (๐‘Ž, ๐‘š) = 1 bo`lsa, u holda (1) taqqoslama yagona yechimga ega bo`ladi.
    ISBOTI. m modul` bo`yicha chegirmalarning to`la sistemasi



    bo`lsin, u holda


    ๐‘ฅ1, ๐‘ฅ2, โ€ฆ , ๐‘ฅ๐‘š
    ๐‘Ž๐‘ฅ1, ๐‘Ž๐‘ฅ2, โ€ฆ , ๐‘Ž๐‘ฅ๐‘š (2)

    ham chegirmalarning to`la sistemasi bo`lishi ma`lum. Agar (1) da ๐‘ฅ o`rniga ketma ket (2) dagi chegirmalarni qo`yib ko`rsak, u holda bu taqqoslamaning chap qismi chegirmalarning to`la sistemasidagi barcha qiymatlardan o`tadi. Bu esa bitta va faqat bitta ๐‘ฅ๐‘– son uchun ๐‘Ž๐‘ฅ๐‘– sonning b songa tegishli bo`lgan chegirma sinfiga tegishli bo`lishini bildiradi, bunda
    ๐‘Ž๐‘ฅ๐‘– โ‰ก ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š)
    bo`ladi. Demak, agar (๐‘Ž, ๐‘š) = 1 bo`lsa, (1) taqqoslama yagona bo`lgan
    ๐‘ฅ = ๐‘ฅ๐‘–(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) yoki ๐‘ฅ = ๐‘ฅ๐‘– + ๐‘š๐‘ก, ๐‘ก โˆˆ โ„ค
    yechimga ega bo`ladi.
    TEOREMA. Agar (๐‘Ž, ๐‘š) = ๐‘‘ > 1 va ๐‘ son ๐‘‘ ga boโ€™linmasa, u holda
    ๐‘Ž๐‘ฅ โ‰ก ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) taqqoslama yechimga ega bo`lmaydi.
    ISBOTI. Faraz qilaylik, ๐‘Ž๐‘ฅ โ‰ก ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) taqqoslama uchun ๐‘š modul` bo`yicha ๐‘ฅ1 sinf yechim bo`lsin va ๐‘ฅ1 โˆˆ ฬ…๐‘ฅฬ…1ฬ… bo`lsin, u holda

    ๐‘Ž๐‘ฅ1 โ‰ก ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) yoki ๐‘Ž๐‘ฅ1 โˆ’ ๐‘ = ๐‘š๐‘ก, ๐‘ก โˆˆ โ„ค
    bo`ladi. ๐‘Ž โ‹ฎ ๐‘‘ โˆง ๐‘š โ‹ฎ ๐‘‘ dan ๐‘ โ‹ฎ ๐‘‘ kelib chiqadi. Bunday bo`lishi mumkin emas, shartga ko`ra ๐‘ son ๐‘‘ ga boโ€™linmaydi. Demak, teorema isbotlandi.
    TEOREMA. Agar (๐‘Ž, ๐‘š) = ๐‘‘ > 1 va ๐‘ son ๐‘‘ ga boโ€™linsa, u holda ๐‘Ž๐‘ฅ โ‰ก

    ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) taqqoslama ๐‘‘ ta turli yechimlarga ega bo`ladi. Bu yechim ๐‘š
    ๐‘‘
    modul`

    bo`yicha bitta sinfni tashkil qiladi.
    ISBOTI. Shartga ko`ra ๐‘Ž, ๐‘ va ๐‘š sonlar ๐‘‘ ga bo`linadi. ๐‘Ž = ๐‘Ž1๐‘‘, ๐‘ =
    ๐‘1๐‘‘ โˆง ๐‘š = ๐‘š1๐‘‘ (1) ni ๐‘‘ ga bo`lib, unga teng kuchli bo`lgan
    ๐‘Ž๐‘ฅ1 โ‰ก ๐‘1(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š1) (4)
    taqqoslamaga ega bo`lamiz. Haqiqatan ๐‘ฅ = ๐›ผ son (4) ni qanoatlantirsa, u holda
    ๐‘Ž๐›ผ โ‰ก ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) taqqoslamaga ega bo`lamiz, uning ikkala qismini va modulni ๐‘‘
    ga bo`lib, ๐‘Ž1๐›ผ = ๐‘1(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š1) hosil bo`ladi. Demak, ๐›ผ (4) ni qanoatlantiradi.
    Aksincha, ๐‘ฅ = ๐›ฝ butun son ๐‘Ž1๐›ฝ โ‰ก ๐‘1(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š1) taqqoslamani qanoatlantirsin. Bu taqqoslamaning ikkala qismini va modulni ๐‘‘ ga ko`paytirib,
    ๐‘Ž๐›ฝ โ‰ก ๐‘(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) taqqoslamani hosil qilamiz. Demak, ๐›ฝ (1) ni qanoatlantiradi.
    Shunday qilib (1) va (4) teng kuchli ekan. (4) dagi (๐‘Ž, ๐‘š1) = 1, shuning uchun bu taqqoslama
    ๐‘ฅ = ๐‘ฅ0(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) โˆจ ๐‘ฅ = ๐‘ฅ0 + ๐‘š๐‘ก, (๐‘ก โˆˆ ๐‘ก)
    yagona echimga ega, bu erda ๐‘ฅ0 ๐‘š modul` bo`yicha manfiymas eng kichik chegirma bo`lsin yoki
    โ€ฆ ๐‘ฅ0 โˆ’ 2๐‘š1, ๐‘ฅ0 โˆ’ ๐‘š1, ๐‘ฅ0, ๐‘ฅ0 + ๐‘š, ๐‘ฅ0 + 2๐‘š1, โ€ฆ , ๐‘ฅ0 + (๐‘‘ โˆ’ 1)๐‘š1, ๐‘ฅ0 +
    ๐‘‘๐‘š1 , ๐‘ฅ0 + (๐‘‘ + 1)๐‘š1, โ€ฆ (5)

    1. dagi har bir chegirma (4) ni qanoatlantiradi va demak, (1) ni ham qanoatlantiradi.




    ๐‘š1
    = ๐‘š
    ๐‘‘
    modul` bo`yicha (5) dagi hamma sonlar bitta sinfga tegishli, lekin ๐‘š =

    ๐‘š1๐‘‘ modul` bo`yicha ular turli sinflarga tegishli bo`ladi, bu sinflarning chegirmalari esa

    1. ๐‘ฅ0, ๐‘ฅ0 + ๐‘š1, ๐‘ฅ0 + 2๐‘š1, โ€ฆ , ๐‘ฅ0 + (๐‘‘ โˆ’ 2)๐‘š1, ๐‘ฅ0 + (๐‘‘ โˆ’ 1)๐‘š1

    Demak, (1) m modul` bo`yicha ๐‘‘ ta turli echimga ega bo`ladi:

    ๐‘ฅ โ‰ก ๐‘ฅ0(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š), ๐‘ฅ โ‰ก ๐‘ฅ0 + ๐‘š1(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š)
    ๐‘ฅ โ‰ก ๐‘ฅ0 + 2๐‘š1(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š), โ€ฆ , ๐‘ฅ โ‰ก ๐‘ฅ0 + (๐‘‘ โˆ’ 1)๐‘š1(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š)
    bu erda ๐‘ฅ0 โˆ’(3) taqqoslamaning yechimi bo`lgan sinfning eng kichik manfiymas chegirmasi.
    Misol. 3๐‘ฅ โ‰ก 6(๐‘š๐‘œ๐‘‘9)
    (3,6) = 3 โˆง 6 โ‹ฎ 3 =2 3 ta yechimga ega.
    ๐‘ฅ = 2(๐‘š๐‘œ๐‘‘3)
    Demak, berilgan taqqoslamaning barcha yechimlari
    ๐‘ฅ = 2(๐‘š๐‘œ๐‘‘9), ๐‘ฅ = 2 + 3(๐‘š๐‘œ๐‘‘9) โ‰ก 5(๐‘š๐‘œ๐‘‘9)





    bo`ladi.
    ๐‘ฅ โ‰ก 2 + 3 โˆ™ 2(๐‘š๐‘œ๐‘‘๐‘š) โ‰ก 8(๐‘š๐‘œ๐‘‘9)


    Download 222,9 Kb.
    1   2   3   4




    Download 222,9 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    TEOREMA. Agar (????, ????) = 1 bo`lsa, u holda (1) taqqoslama yagona yechimga ega bo`ladi. ISBOTI

    Download 222,9 Kb.