TEOREMA. Agar (๐, ๐) = 1 bo`lsa, u holda (1) taqqoslama yagona yechimga ega bo`ladi.
ISBOTI. m modul` bo`yicha chegirmalarning to`la sistemasi
bo`lsin, u holda
๐ฅ 1, ๐ฅ 2, โฆ , ๐ฅ ๐
๐๐ฅ 1, ๐๐ฅ 2, โฆ , ๐๐ฅ ๐ (2)
ham chegirmalarning to`la sistemasi bo`lishi ma`lum. Agar (1) da ๐ฅ o`rniga ketma ket (2) dagi chegirmalarni qo`yib ko`rsak, u holda bu taqqoslamaning chap qismi chegirmalarning to`la sistemasidagi barcha qiymatlardan o`tadi. Bu esa bitta va faqat bitta ๐ฅ๐ son uchun ๐๐ฅ๐ sonning b songa tegishli bo`lgan chegirma sinfiga tegishli bo`lishini bildiradi, bunda
๐๐ฅ๐ โก ๐(๐๐๐๐)
bo`ladi. Demak, agar (๐, ๐) = 1 bo`lsa, (1) taqqoslama yagona bo`lgan
๐ฅ = ๐ฅ๐(๐๐๐๐) yoki ๐ฅ = ๐ฅ๐ + ๐๐ก, ๐ก โ โค
yechimga ega bo`ladi.
TEOREMA. Agar (๐, ๐) = ๐ > 1 va ๐ son ๐ ga boโlinmasa, u holda
๐๐ฅ โก ๐(๐๐๐๐) taqqoslama yechimga ega bo`lmaydi.
ISBOTI. Faraz qilaylik, ๐๐ฅ โก ๐(๐๐๐๐) taqqoslama uchun ๐ modul` bo`yicha ๐ฅ1 sinf yechim bo`lsin va ๐ฅ1 โ ฬ
๐ฅฬ
1ฬ
bo`lsin, u holda
๐๐ฅ1 โก ๐(๐๐๐๐) yoki ๐๐ฅ1 โ ๐ = ๐๐ก, ๐ก โ โค
bo`ladi. ๐ โฎ ๐ โง ๐ โฎ ๐ dan ๐ โฎ ๐ kelib chiqadi. Bunday bo`lishi mumkin emas, shartga ko`ra ๐ son ๐ ga boโlinmaydi. Demak, teorema isbotlandi.
TEOREMA. Agar (๐, ๐) = ๐ > 1 va ๐ son ๐ ga boโlinsa, u holda ๐๐ฅ โก
๐(๐๐๐๐) taqqoslama ๐ ta turli yechimlarga ega bo`ladi. Bu yechim ๐
๐
modul`
bo`yicha bitta sinfni tashkil qiladi.
ISBOTI. Shartga ko`ra ๐, ๐ va ๐ sonlar ๐ ga bo`linadi. ๐ = ๐ 1๐, ๐ =
๐ 1๐ โง ๐ = ๐ 1๐ (1) ni ๐ ga bo`lib, unga teng kuchli bo`lgan
๐๐ฅ 1 โก ๐ 1(๐๐๐๐ 1) (4)
taqqoslamaga ega bo`lamiz. Haqiqatan ๐ฅ = ๐ผ son (4) ni qanoatlantirsa, u holda
๐๐ผ โก ๐(๐๐๐๐) taqqoslamaga ega bo`lamiz, uning ikkala qismini va modulni ๐
ga bo`lib, ๐ 1๐ผ = ๐ 1(๐๐๐๐ 1) hosil bo`ladi. Demak, ๐ผ (4) ni qanoatlantiradi.
Aksincha, ๐ฅ = ๐ฝ butun son ๐ 1๐ฝ โก ๐ 1(๐๐๐๐ 1) taqqoslamani qanoatlantirsin. Bu taqqoslamaning ikkala qismini va modulni ๐ ga ko`paytirib,
๐๐ฝ โก ๐(๐๐๐๐) taqqoslamani hosil qilamiz. Demak, ๐ฝ (1) ni qanoatlantiradi.
Shunday qilib (1) va (4) teng kuchli ekan. (4) dagi (๐, ๐ 1) = 1, shuning uchun bu taqqoslama
๐ฅ = ๐ฅ 0(๐๐๐๐ ) โจ ๐ฅ = ๐ฅ 0 + ๐๐ก, (๐ก โ ๐ก)
yagona echimga ega, bu erda ๐ฅ 0 ๐ modul` bo`yicha manfiymas eng kichik chegirma bo`lsin yoki
โฆ ๐ฅ 0 โ 2๐ 1, ๐ฅ 0 โ ๐ 1, ๐ฅ 0, ๐ฅ 0 + ๐, ๐ฅ 0 + 2๐ 1, โฆ , ๐ฅ 0 + (๐ โ 1 )๐ 1, ๐ฅ 0 +
๐ ๐1 , ๐ฅ 0 + (๐ + 1 )๐ 1, โฆ (5)
dagi har bir chegirma (4) ni qanoatlantiradi va demak, (1) ni ham qanoatlantiradi.
๐1
= ๐
๐
modul` bo`yicha (5) dagi hamma sonlar bitta sinfga tegishli, lekin ๐ =
๐ 1๐ modul` bo`yicha ular turli sinflarga tegishli bo`ladi, bu sinflarning chegirmalari esa
๐ฅ0, ๐ฅ0 + ๐1, ๐ฅ0 + 2๐1, โฆ , ๐ฅ0 + (๐ โ 2)๐1, ๐ฅ0 + (๐ โ 1)๐1
Demak, (1) m modul` bo`yicha ๐ ta turli echimga ega bo`ladi:
๐ฅ โก ๐ฅ0(๐๐๐๐), ๐ฅ โก ๐ฅ0 + ๐1(๐๐๐๐)
๐ฅ โก ๐ฅ0 + 2๐1(๐๐๐๐), โฆ , ๐ฅ โก ๐ฅ0 + (๐ โ 1)๐1(๐๐๐๐)
bu erda ๐ฅ0 โ(3) taqqoslamaning yechimi bo`lgan sinfning eng kichik manfiymas chegirmasi.
Misol. 3๐ฅ โก 6(๐๐๐9)
(3,6) = 3 โง 6 โฎ 3 =2 3 ta yechimga ega.
๐ฅ = 2(๐๐๐3)
Demak, berilgan taqqoslamaning barcha yechimlari
๐ฅ = 2(๐๐๐9), ๐ฅ = 2 + 3(๐๐๐9) โก 5(๐๐๐9)
bo`ladi.
๐ฅ โก 2 + 3 โ 2(๐๐๐๐) โก 8(๐๐๐9)
|