2.21-rasm.
Dvigatelning 2.17- rasm,
e
dagi sxema bo‘yicha qo'shimcha
rezistorlar ulangan holatdagi mexanik tavsiflari.
K etm a-ket qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning torm ozlash
rejim lari. Mustaqil qo‘zg‘atish chulg‘amli
dvigatelga nisbatan
mazkur dvigatelning tormozlash rejimidagi imkoniyatlari chek-
langan bo‘ladi. Masalan, tarmoqqa energiyani qaytarish yo‘li bi
lan rekuperativ tormozlashning imkoniyati yo‘q. Dvigatel rejimi
da ishlayotgan mashinaning yuklamasi
kamayib ketganda magnit
oqimi kamayib dvigatel tezligi nominal tezlik qiymatidan 5-6
marta ortib ketadi. Bu esa mashinaning ishdan chiqishiga olib
keladi.
Shuning uchun, salt yurish rejimiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Dinamik tormozlash rejimini mashinaning o ‘z-o‘zini qo‘zg‘a-
tish rejimida amalga oshirish mumkin. U holda, mustaqil qo‘zg‘a-
tish chulg‘amli mashinalardagi kabi tavsiflami olamiz (
2
.
8
-
rasmga qarang). Bu tavsiflami hisoblash usuli avvalgidek bo‘ladi.
Ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘ami tarmoqqa mustaqil ulangan-
da samarali dinamik tormozlash kuzatiladi. Lekin bu rejimda katta
qo‘shimcha qarshilik ulangani uchun
nominal magnit oqimi hosil
qilish uchun nominal quvvatga yaqin quvvat sarf etiladi. Bu esa
iqtisodiy jihatdan samarali emas.
Bunday mashinalar uchun
asosiy tormozlash usuli, bu teskari
ulab tormozlashdir. Bu rejim (reaktiv qarshilik momenti bo‘lgan-
da) qo‘shimcha qarshilik kiritilib, yakordagi kuchlanish qutblarini
almashtirish bilan amalga oshiriladi (
2
.
22
- rasm). U holda,
dvigatel tormozlash boshlangunga qadar o ‘rnatilgan
rejimni
tavsiflovchi
A
nuqtadan tormozlash momenti hosil qilib
В
nuqtaga
o ‘tadi.
> +
M s '
*«s
n
QCh
j—O T V V .
- 9
A
-
k,
<
