(S =
0) chizig‘i bilan kesishguncha to‘g ‘ri chiziq o ‘tkaziladi,
t
nuqtadan
tq, te
va
tc
nurlari o ‘tkaziladi.
4 .7-rasm. Assinxron dvigatelning ishga
tushirish reostatini hisoblash grafigi.
Pog‘ona qarshiliklarining qiymatlari quyidagi ifodalardan
aniqlanadi:
RfT §
0.155-0.1 Ш.
Ishga tushirish reostatining to‘liq qarshiligi:
Rp= § - ^ = “^ . 0 , 1 5 5 = 0 , 6 ^ .
0,205
4.5. ASSINXRON DVIGATELLARNING
TO RM OZLA SH R EJIM LA R I
Assinxron dvigatelli ko‘p yuritmalar
uchun ishga tushirishga
nisbatan tormozlash rejimi katta ahamiyatga ega. Chunki bu
rejimga ishonchlilik va soz ishlash talablari qo‘yiladi. Ko‘pincha
berilgan holatda aniq to‘xtash va aniq vaqt orasida tormozlash
talab etiiadi.
Assinxron dvgatellarda quyidagi:
tarmoqqa energiyani qay-
tarish yo‘li bilan generator rejimida tormozlash; mashina genera
tor rejimida ishlab statorga o ‘zgarmas tok bilan turli qhosil qilgan
holda dinamik tormozlash, teskari ulash bilan tor
mozlash; o ‘z-o‘zini qo‘zg‘atib kondensatorli yoki magnitli dina-
mik tormozlash rejimlari qo‘llanadi. Stator magnit maydoni qo‘z-
g‘atish usuli bo‘yicha ikkita guruhga bo‘linadi: o‘zgaruvchan yoki
o ‘zgarmas tok tarmog‘i orqali mustaqil qo‘zg‘atishli (rekuperativ
teskari ulash va dinamik tormozlash) va kondensator batareyasi
orasida energiya almashuvi hisobiga
yoki dvigatel statori qisqa
tutashtirilganda magnit oqimi o‘zinduksiya EYK hisobiga hosil
bo‘ladigan o‘z-o‘zini qo‘zg‘atish orqali.
Yuqorida qayd etilgan rejimlarni qisqa tutashgan va faza ro-
torli mashinalar uchun qo‘llash mumkin.
Energiyani tarm oqqa qaytarib torm ozlash. Boshqa mashi
nalar kabi assinxron dvigatel uchun
ham elektromagnit induksiya
prinsipini qo‘llab (dvigatel va generator rejimida ishlash qobiliya-
ti) uni generator rejimida ishlashiga imkon yaratish mumkin.
Agarda mashina o‘qida yuklama boMmasa (salt yurish) u holda
tarmoqdan olinayotgan energiya rotordagi mexanik isroflar, po‘-
latdagi isroflar hamda statordagi isroflami
qoplash uchun sarfla-
nadi. Mashina o ‘qiga rotoming aylanish tomoni bo'yicha ta’sir
etayotgan tashqi moment qo‘yish bilan sinxron tezlikka erishish
mumkin. Bu holda rotordagi isroflar tashqi energiya manbayi hi
sobiga qoplanadi, tarmoqdan esa faqat statordagi isroflami qop
lash uchun energiya iste’mol qilinadi. Shundan so‘ng
tezlikning
sinxrondan yuqoriga o‘zgarishi assinxron mashinani generator
rejimiga o ‘tishga olib keladi.
Bu rejimda ishlaganda stator simlarini (chulg‘amini) oldingi
yo‘nalishdagi magnit maydoni kesib o‘tadi,
rotor simlarini esa
teskari yo‘nalishda kesib o‘tadi. Shuning uchun rotor EYK
