(X-sin
S)2 +
(ЛГ-cos 5)^
= X2 - v
2+ (1/2
T ytf
yoki (6.51) ga
muvofiq:
v2+ 1 / 4 7^ ,= ^ 1 / ( Т ^ У 1 /4 Т Д + 1 /4 Г Д =
=
U holda, quyidagini olamiz:
c t e / t f = -
De~tl(2V ■
(1/
j T „ T M) s i n ( u + v - < 5 )
bu yerda: 5 = arctg
2Tyav
yoki 5 = atcsin
v/x
= arcsin
v^TyaTu
Tok uchun (6.40) tenglamadan foydalanib, quyidagini
yozamiz:
I =- DJt { Km^ ) e - tn2T^ a n ( u + ^ +S)+ i q,
Demak,
___
A = -D J /{K m^ X )
vacp = v|/-5.
(6.59)
Olingan (6.56) va (6.57) tenglamalar
Mh
= const va \|/ = const
bo'lgandagi barcha mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok dvigatel-
larining o ‘tkinchi rejimiga taalluqli bo‘lib, ishga tushirish, tor-
mozlash, yuklamani qabul qilish va tashlashdagi o'tkinchi
jara-
yonlarni ifodalaydi.
6.6. QAYISHQOQ BOG‘LANISHLI VA MEXANIK
UZATMALARDA ORALIQ MAVJUD BO‘LGAN
TIZIM DAGI 0 ‘TK INCH I JARAYONLAR
Odatda, elektr mexanik tizimni, bajaruvchi mexanizm massa-
larini va mexanik uzatmaning barcha elementlarini dvigatel o‘qiga
keltirib, hamda ekvivalent massa m va unga mos keladigan dviga
tel o‘qidagi inertsiya momenti J dan foydalanib bir massali deb
qaraladi.
Lekin bir qator hollarda, uzatmalardagi o‘qlaming uzun-
ligi katta bo‘lganda tizimning o‘zini tutishiga mexanik tugunlar-
dagi qayishqoq deformatsiyalar sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatadi.
Ayniqsa ular tezkorligi oshirilgan yuritmalarning zamonaviy
tizimlarida yuzaga chiqayapti. Ko‘pincha bo‘ysunilgan rostlash
tizimlarida aynan qayishqoq deformatsiyalar tezkorlikni cheklash-
ga sabab bo‘layapti. Shuning uchun
elektr mexanik qurilmalami
kinematik zanjirida qayishqoq zvenolari bo‘lgan ko‘p massali
tizim sifatida qaralmoqda. Bunday mexanizmlarga qog‘oz ishlab
chiqaradigan mashinalar, metall kesuvchi stanoklaming ba’zi
turlari, robotlar va shunga o‘xshash boshqa mexanizmlar kiradi.
Oddiy holda ikki massali tuzilish sxemasini ko'rib
chiqish
mumkin (1.17-rasmga qarang). Bu sxemada o‘zaro qayishqoq
zveno bilan bogMangan mexanizm massasi va dvigatel rotori
massasini ayrim - ayrim hisobga olamiz. Mexanizm inertsiya
momentini dvigatel aylanish tezligiga keltiramiz.
Uzatma
elementlarining inertsiya momentini hisobga olmaymiz, yoki
ularni dvigatel va mexanizmga kiritamiz.
Ko‘rilayotgan sxema quydagi tenglamalar bilan ifodalanadi
(mos ravishda dvigatel, mexanizm va ulovchi qayishqoq o ‘q
uchun):
bu erda:
Md - dvigatel momenti; Mc - ishchi mashina o‘qidagi
doimiy statik moment; M? - qayishqoq deformatsiyalar
momenti;Mc d = Cd “ d ва Мсм = CM
% -dvigatel va mexanizm
o‘qlaridagi tezlikka bog‘liq bo‘lgan qarshilik momentlari: ‘Pj ва
% - o ‘qlaming
burilish burchaklari; Mg ва % - dvigatel va
mexanizmning oniy aylanish tezligi.
Agarda Md = M dT - O d deb qabul qilsak Cd koeffitsiyenti
dvigatel mexanik tavsifming qiyaligini hisobga olish mumkin. Bu
holda tizimning kirishiga qisqa tutashish momenti M