|
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
Pdf ko'rish
|
| bet | 145/520 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 8,74 Mb. | | #237908 |
Bog'liq 03 04 2024 Yashil iqtisodiyot sari anjuman materiallari to\'plami“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
148
yirik investitsiyalarni (yiliga YaIMning 2 foizigacha) talab qiladigan murakkab
jarayon bo`lib, iqtisodiyotning deyarli barcha tarmoqlariga ta`sir qiladi
159
. Jahon
tajribasi shuni ko`rsatadiki, "yashil iqtisodiyot" mintaqaviy rivojlanishni
rag`batlantiradi, ijtimoiy barqarorlikka ko`maklashadi, "yashil iqtisodiyot"
tarmoqlarida yangi ish o`rinlarini yaratish orqali iqtisodiy salohiyatni oshirishga
erishish mumkin.
Ekologik yo`naltirilgan rivojlanish siyosatini olib borish sur`ati innovatsion
rivojlanish va innovatsion o`zgarishlar hisobiga jadallashmoqda. Dunyo bo`ylab
umumiy ixtirolar soni 2000-yildan buyon 2017-yilgacha 30%ga ortgan bo`lsada,
iqlim o`zgarishini qisqartirishga yordam beradigan innovatsion texnologiyalar soni
esa shu vaqt davomida uch barobar ortdi. Bunday texnologiyalarning deyarli 90%i
OECD mamlakatlari hissasiga to`g`ri keladi. Innovatsion texnologiyalar orqali past
narxlarda ekologik xavfsiz ishlab chiqarishni tashkil etish mumkin, bu, o`z
navbatida, yangi biznes imkoniyatlari va yangi bozorlar paydo bo`lishini
ta`minlaydi. Mamlakatlar miqyosida tahlil qilinganda, Germaniya iqtisodiyotning
barcha sohalariga yashil tamoyillarni joriy etishda chiqindisiz ishlab chiqarish siklini
yaratgan ushbu sohadagi ilg`or davlatlardan biridir. Germaniya chiqindilarni qayta
ishlash hamda ulardan qayta foydalanish bo`yicha dunyoda yetakchi hisoblanadi.
Germaniyada patentli texnologiyalarning 23 foizi atrof muhit sohasiga to`g`ri keladi
va shamol, quyosh energetikasi sohasidagi kompaniyalarning 30 foizdan ortig`i
nemis kompaniyalariga tegishli. Yashil sektorda, ya`ni atrof-muhit va iqlimni
muhofaza qilish bilan bog`liq bo`lgan sohalarda (energiya, transport, qayta ishlash,
chiqindilarni yo`q qilish va boshqalar) nemis korxonalaridagi faoliyat yuritayotgan
ishchilar soni, taxminan 2 million kishini yoki jami iqtisodiy faol aholining 4,5
foizini tashkil qiladi. Bugungi kunda bu ko`rsatkich o`sish tendensiyasiga ega.
Ekologik innovatsiyalar sohasida Shvetsiya tajribasi muhim ahamiyatga ega.
Shvetsiya - qayta tiklanadigan energiya va mahalliy yoqilg`i manbalaridan
foydalanish bo`yicha jahonda yetakchi mamlakat hisoblanadi. Yel universiteti
olimlari tomonidan sayyoradagi "yashil" mamlakatlar ro`yxatini ishlab chiqilganda,
Shvetsiya ushbu reytingda birinchi o` rinni egallagan. Bugungi kunda mamlakat
hukumati iqtisodiyotning barcha sohalarida yashil tamoyillarni joriy etish bo`yicha
faol siyosat olib bormoqda. Energiya samaradorligi va qayta tiklanadigan energiya
manbalari asosiy va ustuvor yo`nalishlar bo`lib, energetika va atrof-muhitni
muhofaza qilish sohasi siyosat darajasiga chiqarilgan. Shvetsiyada maishiy
chiqindilarning 96 foizi yo`q qilinadi, bu dunyodagi eng yuqori ko`rsatkichlardan
biridir. Qayta tiklanadigan energiya manbalariga o`tishda uy egalariga soliq
imtiyozlari beriladi. Shuningdek, avtomobil uchun ekologik toza yoqilg`idan
foydalanadigan avtomobil egalari uchun soliq ham kamaytiriladi. Bundan tashqari,
shaharda bepul mashinajoylari ham taklif etiladi. Mamlakatda bunday
avtomobillarning ulushi yildan yilga oshib bormoqda. Bular, albatta, mamlakat
ekologiyasiga o`zining ijobiy ta`sirini ko`rsatuvchi qo`shimcha chora-tadbirlar
guruhiga kiradi. Ekologik investitsiyalar uchun moliyaviy imtiyozlar bo`yicha
159
Xakimova Nargiza Axadjon qizi/Yashil iqtisodiyot"ga o`tish yo`nalishlari va ustuvorlik xususiyatlar/Iqtisodiyotda
innovasiya jurnali/02.2018.54 b
|
| |
