|
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
Pdf ko'rish
|
| bet | 148/520 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 8,74 Mb. | | #237908 |
Bog'liq 03 04 2024 Yashil iqtisodiyot sari anjuman materiallari to\'plami“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
151
boʻlsa-da, ekologik muammolar iqtisodiy rivojlanish jarayonida tabiatni muhofaza
qilish zarurligini e’tiborga olish bilan cheklanib qolgan. Bu davrda atrof-muhitning
degradatsiyalashuviga bagʻishlangan qator xalqaro anjumanlar oʻtkazildi. Jumladan,
1955-yilda dunyoning yirik shaharlarida zaharli gazlardan oʻlim holatlarining
koʻpayishi atmosferaning ifloslanishiga bagʻishlangan birinchi xalqaro konferensiya
oʻtkazildi. Xalqaro darajada muvofiqlashtirish va kelishuvning yoʻqligi, biznes va
atrof-muhit muhofazasi borasidagi vazifalarning bir-biriga toʻgʻri kelmasligi
xalqaro miqyosda ekologik kuchlami toʻliq ishga solish imkonini bermas edi. BMT
Bosh Assambleyasi 1962-yil 18- dekabrda “Iqtisodiy rivojlanish va tabiatni
muhofaza qilish” (1831(XVII) toʻgʻrisidagi rezolutsiyasini qabul qildi
163
.
Ikkinchi bosqich - 1960-1970-yillarni oʻz ichiga oladi. Ushbu bosqichda
barqaror iqtisodiy rivojlanish tufayli tabiiy resurslardan jadal sur’atlarda intensiv
foydalanish va atrof-muhitni ifloslantirish iqtisodiyotning moddiy-resurs bazasini
izdan chiqarishi va inson turmush farovonligining pasayishiga olib kelishi
toʻgʻrisidagi bahsmunozalar kuchaydi. Muhokamalardagi bosh gʻoya - tabiiy
resurslami va inson uchun qulay atrof-muhitni saqlab qolish maqsadida tejamkor
(ratsional) iqtisodiyotni shakllantirishdan iborat edi. 1970-yillarda tabiiy resurslar
muhofazasiga bagʻishlangan turli xil tashkilotlaming harakat
dasturlari shakllana
boshladi.
Uchinchi bosqich -1980-1990-yillar. Ushbu davr rivojlangan mamlakatlarda
“yashil” texnologiyalaming jadal sur’atlarda rivojlanish bosqichi boʻlib, ekologik
modemizatsiya gʻoyasi ilgari surildi.
Mazkur gʻoyaning asosiy mazmuni iqtisodiy
oʻsish va sanoatning rivojlanishi ekologik jihatdan moslashishi iqtisodiyot nuqtayi
nazaridan maqsadga muvofiq ekanligi bilan izohlanadi. 1983-yilda Atrofm uhit va
rivojlanish boʻyicha Butunjahon komissiyasi tashkil etildi
164
.
“Yashil iqtisodiyot”ning asosi boʻlgan qayta tiklanuvchi energiyadan
foydalanish koʻrsatkichlari oshirish doirasida qator islohotlar amalga oshirilmoqda.
“Oʻzbekiston – 2030” strategiyasi va uni 2023-yilda amalga oshirish chora-
tadbirlari loyihalari va “yashil iqtisodiyot”ga oʻtish, uning asosi boʻlgan qayta
tiklanuvchi energiyadan foydalanish koʻrsatkichlarini keskin oshirish boʻyicha ham
qator maqsadlar belgilab qoʻyilgan.
165
Jumladan:
- qayta tiklanuvchi energiya manbalarini 25 ming MVtga hamda jami
isteʼmoldagi ulushini 40 foizga yetkazish;
- sanoatda “yashil sertifikat”lar bozorini rivojlantirish va “ekologik
markirovkalash” amaliyotini joriy qilish;
- ekologiyaga zarar yetkazmaydigan infratuzilmani shakllantirish va sanoat
korxonalarida “aylanma (sirkulyar) iqtisodiyot” amaliyotini joriy qilish
jarayonlarini ragʻbatlantirish rejalashtirilgan.
Shuningdek, 9 GVt quyosh va 5 GVt shamol elektr energiyasi stansiyalari
davlat-xususiy sheriklik asosida bunyod etiladi. Hamda quvvati 1,9 GVt boʻlgan 28
ta gidroelektr stansiyasi quriladi.
163
https://www.un.org/ru/ga/17/docs/17res.shtml
164
https//www.un.org/ru/ga/pdf/brundtland.pdf
165
O‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi ma’lumotlari https://minenergy.uz/uz/news/view/3159
|
| |
