OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING “YASHIL
IQTISODIYOTGA OʻTISH" STRATEGIYASINING USTUVOR
YOʻNALISHLARI
M.Erxanova, Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti professori
Z.Sharipov, Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti talabasi
Bugungi kunda global ekologik muammolarning keskinlashuvi sharoitida
jahon iqtisodiyotida “yashil iqtsodiyotiga oʻtish” yoʻnalishlarini joriy etish obyektiv
zaruriyatga aylandi. Yaqin kelajakda mamlakatda iqtisodiyotning barcha
tarmoqlarida ekologik toza va resurs tejamkor texnologiyalarni joriy etish, qayta
tiklanuvchi, samarali energiya manbalaridan keng foydalanish koʻzda tutilgan.
“Yashil” iqtisodiyotning muhim komponenti qayta tiklanadigan energiya
manbalarini yaratish va foydalanish hisoblanadi. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining qarorlariga asosan Oʻzbekiston Respublikasining “yashil” iqtisodiyotga
oʻtish strategiyasining ustuvor yoʻnalishlari, jamiyati milliy mohiyatini koʻrish va
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
153
ijtimoiy-iqtisodiy jadallik ostida rivojlanayotgan yangi iqtisodiyot modelini
oʻrnatish, faol ishtirokchilikni ta’minlash, mehnatkashlik va yashil korporativ
boshqaruv tamoyillarini rivojlantirish, iqtisodiy raqobat konkurentsiyaning
ta’minlash, innovatsiyalar investitsiya, innovatsiya va sanoat muammosini hal qilish
muhim hisoblanadi.
Bu strategiya kerakli yashil iqtisodiyotni rivojlantirish boʻyicha muammolarni
hal qilish uchun asosiy yoʻnalishlardan biri hisoblanadi va Oʻzbekiston
Respublikasining iqtisodiyot sohasidagi rivojlanuvchi tuzilmalarini mustahkamlash
uchun keng doirada dastlabki joyini egallaydi. Oʻzbekiston Respublikasida yashil
iqtisodiyotni oʻtkazishni rejasi iqtisodiy raqobat konkurentsiyasini kengaytirish,
xususan, iqtisodiy islohatlar va yangiliklar amaliyotda amal qilish uchun muammoni
muammolik tarzda hal qilishda sababchi tuzilishini amalga oshirishda soliqqa
oʻzgartirishlar qilish fikrini amalga oshiradi.
Oʻzbekiston Respublikasining “yashil iqtisodiyotga oʻtish" strategiyasining
ustuvor yoʻnalishlari 2030 yilgacha belgilangan vazifalarni amalga oshirish
maqsadida yoʻlga qoʻyilgan. Bu strategiya, Oʻzbekistonning iqtisodiyotini inklyuziv
va ekologik ravishda rivojlantirishni maqsad qiladi. Quyidagi chora-tadbirlar bu
yoʻnalishda amalga oshirilayotgan:
1. Energiya Samaradorligini Oshirish: Bu yoʻnalishda issiqxona gazlarining
yalpi ichki mahsulot birligiga nisbatan solishtirma ajratmalarini 2010 yildagi
darajadan 35%ga qisqartirish, qayta tiklanuvchi energiya manbalarining ishlab
chiqarish quvvatini 15 GVtga oshirish, sanoat sohasida energiya samaradorligini
kamida 20%ga oshirish, va yalpi ichki mahsulot birligiga toʻgʻri keladigan energiya
sarfi hajmini 30%ga kamaytirish maqsad qoʻyilgan.
2. Qayta Tiklanuvchi Energiya Manbalarini Rivojlantirish: Qayta tiklanuvchi
energiya manbalarining ishlab chiqarish quvvatini oshirish va ularning ulushini
elektr energiyasini ishlab chiqarish umumiy hajmining 30%idan koʻprogʻiga
yetkazish.
3. Sanoat sohasida Energiya Samaradorligini Oshirish: Sanoat sohasida
energiya samaradorligini kamida 20%ga oshirish.
4. Suvdan Foydalanish Samaradorligini Oshirish: Strategiya suvdan
foydalanish samaradorligini sezilarli darajada oshirishni maqsad qiladi. Bu
yoʻnalishda 1 million gektargacha maydonda suv tejovchi sugʻorish texnologiyasini
joriy etish va shaharlardagi yashil maydonlarni 30%dan ortiqroqga kengaytirish
maqsad qoʻyilgan.
5. Yashil Maydonlarni Kengaytirish: Yiliga 200 million koʻchat ekish va
koʻchatlarning umumiy sonini 1 milliarddan oshirish orqali shaharlardagi yashil
maydonlarni 30%dan ortiqroqqa kengaytirish.
6. Respublika Oʻrmon Fondi Zaxiralari Koʻrsatkichini Oshirish: Respublika
oʻrmon fondi zaxiralari koʻrsatkichini 90 million kub metrdan ortiqroqqa yetkazish.
7. Qattiq Maishiy Chiqindilarni Qayta Ishlash: Bu yoʻnalishda qattiq maishiy
chiqindilarni qayta ishlash darajasini 65% dan oshirish har tomonlama koʻzda
tutilgan.
Bu chora-tadbirlar Oʻzbekistonning “yashil” iqtisodiyotga oʻtish va “yashil”
|
